Độc đáo lễ Cầu mùa của người Dao đỏ ở Khai Trung

Theo các già làng người Dao đỏ ở xã Khai Trung, lễ Cầu mùa đã có truyền thống từ hàng trăm năm. Qua thời gian dài bị mai một thì trong khoảng 20 năm trở lại đây, lễ Cầu mùa đã được người Dao đỏ khôi phục và duy trì.

Hàng năm, lễ Cầu mùa được bà con người Dao đỏ tổ chức 2 lần vào dịp đầu tháng Giêng và Rằm tháng 7 âm lịch. Nghi lễ này được tổ chức để cầu cho mọi người trong dân làng luôn khỏe mạnh, chăn nuôi, mùa màng bội thu, không có dịch bệnh, bản làng bình an.

Các gia đình chuẩn bị lễ Cầu mùa. Ảnh: Báo Yên Bái

Người Dao đỏ tin rằng, niềm tin luôn đặt ở thần linh, thần rừng và ông trời, nếu họ thành kính dâng lễ vật và cầu xin thì mọi điều họ muốn sẽ thành sự thực. Trong nghi lễ Cầu mùa, mỗi gia đình trong dòng họ sẽ cử đại diện một người tham gia nghi lễ để mang may mắn về cho gia đình.

Trong những năm gần đây, lễ Cầu mùa ở xã Khai Trung ngoài việc được tổ chức mỗi năm 2 lần thì cứ sau 3 năm lại được tổ chức với quy mô lớn theo dạng lễ hội. Trong dịp “đại lễ” này ngoài phần lễ, ban tổ chức còn tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao với các tiết mục, trò chơi mang đậm đà bản sắc của người Dao đỏ địa phương.

Theo phong tục truyền thống, lễ Cầu mùa được tổ chức gồm phần lễ và phần hội. Ở phần lễ, mỗi gia đình sẽ cùng nhau đóng góp đồ lễ để thờ cúng mang tính lòng thành như: gà, thịt lợn, rượu trắng, gạo...

Mâm lễ được sắp xếp lên vị trí trang trọng trong nhà. Ảnh: LĐO

Tất cả những sản vật này đều phải do tự tay các hộ trồng được, nuôi được, không được mua từ nơi khác về, sau đó cùng tập trung về một hộ gia đình có uy tín trong cộng đồng để tổ chức.

Chuẩn bị làm lễ, đàn ông trong làng là những người đã được cấp sắc và thầy cúng sẽ phụ trách việc thờ cúng, phụ nữ thì nấu ăn và chuẩn bị đồ để thờ, thanh niên trai tráng thì giết lợn, mổ gà.

Trước khi tiến hành làm lễ ở đình làng, sáng sớm người dân tập trung ở nhà ông chủ thờ thần linh để tiến hành dâng hương rước các vị thần linh đến đình làng. Sau đó, các công việc tiếp theo của phần lễ sẽ được thực hiện bởi 4 ông thầy cúng.

Trong khoảng thời gian 2 ngày liên tục không nghỉ các thầy cúng thực hiện các nghi lễ như: Mời thần linh đến chứng kiến; lễ khai đàn; lễ mời Bản vương; lễ khai sơn lập địa; lễ cầu mùa, cầu an, cầu phúc, cầu tài; lễ tụng kinh cầu nguyện và cuối cùng là lễ cúng tạ ơn các thần linh.

Phần lễ được thực hiện bởi 4 thầy cúng với các nghi lễ như lễ khai đàn; lễ mời Bản Vương; lễ khai sơn lập địa; lễ Cầu mùa... Ảnh: LĐO

Nghi lễ cúng cầu cho bản làng một năm mới mưa thuận gió hòa, cây cối tươi tốt, mùa màng bội thu, các hộ dân trong làng có một năm mới thuận lợi, làm ăn phát đạt, đời sống ngày càng khá giả, không gặp thiên tai, dịch bệnh.

Cùng với việc các thầy cúng làm lễ cúng, phần hội cũng được tổ chức để bà con dân làng trong thôn, bản vui chơi với các trò chơi thể thao như: bóng chuyền, các trò chơi dân gian như ném còn, đẩy gậy, kéo co… Hoạt động này thu hút không chỉ đồng bào Dao bản địa mà còn có sự tham gia của nhiều du khách.

Thầy cúng làm lễ mời Bản Vương với mong muốn cầu an, cầu phúc, cầu tài đến các thế hệ con cháu. Ảnh: LĐO

Lễ Cầu mùa của đồng bào Dao đỏ ở xã Khai Trung là hình thức sinh hoạt tâm linh để bà con gửi gắm những ước mong về những mùa ngô, lúa tốt tươi, muôn loài được sinh sôi nảy nở, mưa thuận gió hòa và cuộc sống an lành, ấm no hạnh phúc.

Lễ hội thể hiện tinh thần đoàn kết của nhân dân các dân tộc trên địa bàn xã và đã trở thành hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian đặc sắc, làm phong phú đời sống tinh thần của cư dân bản địa, đồng thời góp phần phong phú, đa dạng nền văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Thế Vũ