Doanh nghiệp cá tra 'nín thở' chờ kết quả thuế chống bán phá giá ở Mỹ

Kết quả thuế chống bán phá giá ở Mỹ sẽ là động lực tăng trưởng cho nhiều doanh nghiệp cá tra

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, Mỹ luôn là đối tác nhập khẩu hàng đầu của thủy sản Việt Nam. Năm 2022, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Mỹ đạt kỷ lục 2,15 tỷ USD (chiếm 19,5 % trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam), tăng 80% so với cách đó 10 năm.

Kết quả sơ bộ về đợt rà soát cho thuế chống bán phá giá đem lại nhiều triển vọng cho ngành xuất khẩu cá tra của Việt Nam cho năm 2024, khi mức thuế suất giảm 94% so với năm ngoái, giúp sản phẩm cá tra của Việt Nam có sức cạnh tranh hơn khi xuất khẩu vào thị trường Mỹ.

Cụ thể, ngày 1/9/2023 vừa qua, Bộ thương mại Mỹ đã công bố kết quả sơ bộ đợt xem xét hành chính lần thứ 19 (POR 19) đối với cá tra phi lê đông lạnh Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Mỹ trong giai đoạn 1/8/2021-31/7/2022.

Nguồn: Federal Register

Theo đó, hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam sẽ được hưởng mức thuế chống bán phá giá là 0,14 USD/kg (giảm 94% so với cùng kỳ), đáng chú ý có Đầu tư và Phát triển Đa Quốc Gia (mã: IDI). Những doanh nghiệp như Vĩnh Hoàn (mã: VHC) và Nam Việt (mã: ANV) sẽ tiếp tục được hưởng mức thuế 0 USD/kg.

Kết quả sơ bộ POR 19 đối với cá tra phi lê đông lạnh Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Mỹ trong giai đoạn 1/8/2021-31/7/2022. Ảnh: VCBS

Kết quả cuối cùng sẽ được công bố sau 120 ngày kể từ ngày công bố kết luận sơ bộ của Bộ thương mại, tức là vào khoảng cuối tháng 2 hoặc đầu tháng 3/2024.

Bên cạnh đó, nhu cầu tiêu dùng tại Mỹ được dự báo sẽ phục hồi mạnh trong năm nay.

Dự kiến trong năm 2024, FED sẽ có 6 đợt cắt giảm lãi suất để thúc đẩy hoạt động kinh doanh, buôn bán sôi động trở lại. Chỉ số tiêu dùng cá nhân (PCE) của Mỹ đang có những diễn biến tích cực, cho thấy tiêu dùng ở quốc gia này đang được cải thiện.

Ngoài ra, tỷ lệ hàng tồn kho/ doanh thu cho mặt hàng thực phẩm của Mỹ vẫn đang trong xu hướng hướng tăng và chưa đạt mức đỉnh kể từ năm 2019, dự báo mặt hàng thực phẩm sẽ vẫn tiếp tục được dự trữ thêm trong năm 2024.

Nguồn: Ceic, BEA, USDA

Cá minh thái của Nga (mặt hàng thay thế cho cá tra ở phương Tây) sẽ bị giảm lợi thế cạnh tranh trong năm 2024 do Mỹ và Châu Âu áp dụng biện pháp trừng phạt lên Nga thông qua mức thuế xuất khẩu. Từ đầu năm 2024, EU tuyên bố áp dụng mức thuế 13,7% cho tất cả các sản phẩm phile cá minh thái từ Nga và từ nước thứ 3 nhưng có nguồn gốc ở Nga.

Từ cuối tháng 12/2023, Mỹ bổ sung lệnh cấm nhập khẩu các sản phẩm thủy sản được chế biến ở quốc gia thứ 3 nhưng có nguồn gốc từ Nga, điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến nguồn cung ở Alaska khi 35% sản lượng hải sản ở đây đều là cá minh thái Nga sơ chế ở Trung Quốc.

Ngoài ra, các nhà xuất khẩu cá minh thái khác cũng phải đối diện với mức thuế mới 4-7% cao hơn so với năm ngoái.

Những yếu tố trên được VCBS dự báo sẽ giúp giá cá tra Việt Nam tăng trở lại trong năm 2024 và các doanh nghiệp xuất khẩu lớn như ANV, VHC, IDI hưởng lợi.

Tín hiệu lạc quan từ thị trường Mỹ đang giúp các doanh nghiệp tăng trưởng

Trong năm 2023, tổng doanh thu thuần của ANV đạt 4.439 tỷ đồng (giảm 9% so với năm 2022), trong đó doanh thu mảng cá tra đạt 4.316 tỷ (giảm 9%), mảng điện mặt trời đạt 106 tỷ (giảm 1%), doanh thu các mảng khác đạt 17 tỷ (giảm 74%). Biên lợi nhuận gộp của mảng cá tra đạt 9% (giảm 29% yoy), mảng điện mặt trời giảm 11% về mức 79%.

Cơ cấu doanh thu của ANV vẫn tập trung nhiều hơn vào thị trường Trung Quốc & Hong Kong (Trung Quốc) do nền kinh tế sau khi mở cửa trở lại có nhu cầu cao dồn nén trong thời gian dài. Tỷ trọng doanh thu tại thị trường Mỹ tăng nhẹ 4%, cho thấy quá trình quay lại Mỹ của ANV vẫn diễn ra thuận lợi.

Cơ cấu thị trường năm 2023 của ANV. Ảnh: Mai Trang tổng hợp từ BCTC

Bên cạnh đó, mảng Collagen và gelatin (C&G) đã bắt đầu có doanh thu ở cuối quý IV/2023. ANV dự định sẽ tiếp tục triển khai giai đoạn 2 và 3 để nâng công suất từ 780 lên 1.200 và 2.400 tấn/ năm. Dự báo, doanh thu thuần và lợi nhuận gộp của mảng C&G sẽ đạt lần lượt là 85 tỷ và 2,5 tỷ trong năm 2024.

Còn tại “nữ hoàng cá tra” Vĩnh Hoàn, trong năm 2023, doanh thu thuần của VHC đạt hơn 10.000 tỷ, giảm 24% so với cùng kỳ. Trong đó, doanh thu mảng chính là cá tra giảm 26%, trừ doanh thu các sản phẩm từ gạo tăng 44%, doanh thu các mảng còn lại giảm từ 6-25%.

Lợi nhuận sau thuế năm 2023 của VHC đạt gần 950 tỷ (giảm 53%). Tỷ trọng doanh thu xuất sang thị trường Mỹ trong năm 2023 giảm 11% về mức 30% trên tổng doanh thu, trong khi tỷ trọng doanh thu xuất sang Trung Quốc và Châu Âu đều tăng 2%.

Như vậy, nhu cầu suy yếu ở thị trường chủ đạo - Mỹ là một trong những nguyên nhân khiến kết quả kinh doanh của VHC kém hơn so với năm trước.

Giống Như ANV, VHC cũng được hưởng lợi từ thị trường Mỹ khi dự kiến sẽ vẫn được hưởng mức thuế chống bán phá giá 0%. Cùng đó, giá cá tra xuất khẩu sẽ được cải thiện nhờ nhu cầu ở Mỹ sẽ cải thiện hơn trong năm 2024 khi lượng tồn kho bước vào chu kỳ giảm và biên lợi nhuận sẽ được cải thiện nhờ chi phí nguyên liệu đầu vào cho thức ăn nuôi cá giảm.

Công ty chứng khoán dự báo doanh thu xuất khẩu sang Mỹ năm 2024 của VHC sẽ đạt khoảng 4.010 tỷ (tăng 35%). Doanh thu mảng cá tra của VHC sẽ đạt 7.798 tỷ (tăng 6%).

Còn tại IDI, trong năm 2023, doanh thu thuần và lợi nhuận gộp của IDI đạt lần lượt là 7.221 tỷ (giảm 9% yoy) và 88 tỷ (giảm 84%). Trong đó doanh thu mảng cá tra đạt giảm 19%.

Tỷ trọng doanh thu vẫn duy trì tương đối ổn định so với năm trước. Tuy nhiên, có sự dịch chuyển nhẹ khoảng 3% sang thị trường Trung Quốc và 2% sang thị trường Hong Kong (Trung Quốc) khi nền kinh tế mở cửa trở lại, nhu cầu dồn nén nhiều từ năm cũ.