Đoạn tuyệt với khai thác hải sản bất hợp pháp

Tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi cập cảng bán hải sản sau chuyến vươn khơi. Ảnh: Văn Tánh

Loại bỏ tiếng xấu

Những năm trước, “ngư dân Quảng Ngãi” là cụm từ thường được xướng trong danh sách các địa phương ven biển vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép. Ở xã biển Bình Châu (huyện Bình Sơn) hay ở huyện Lý Sơn, những cuộc di chuyển tàu thuyền, đưa ngư dân đi nước ngoài khai thác hải sản khá rầm rộ. Làng biển thanh bình bị xáo trộn vì tàu thuyền, ngư dân bị lực lượng chấp pháp nước ngoài bắt giữ, tiêu hủy, phạt tù. Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, tình trạng này không còn diễn ra. Báo cáo về IUU năm 2022 của tỉnh Quảng Ngãi cho thấy, số tàu cá, ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép đã trở về “0”.

Trong chuyến công tác về làng biển xã Bình Châu, huyện Bình Sơn gần đây, tôi mang theo số liệu này báo tin cho ngư dân Tiêu Viết Chánh. Nghe chuyện, người thuyền trưởng từng 3 lần đưa ngư dân ra vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép vui mừng, thổ lộ: “Hồi đó, biển ở mình mất mùa liên tục, tôi nghe mọi người kháo nhau bên Palau nhiều hải sản nên qua đó khai thác. Càng bị bắt, mình càng cố gỡ và đến lần thứ 3 thì bị phạt tù. Nhờ có BĐBP tuyên truyền, vận động chứ không tôi đã trượt dài theo con sóng biển nước bạn. Đến giờ, tôi không còn “tơ vương” vùng biển nước bạn nữa”.

Để đổi lấy niềm vui của anh Chánh và bà con ngư dân, ngoài quyết tâm chính trị của cấp ủy, chính quyền địa phương, là sự nỗ lực vượt bậc của những người lính mang quân hàm xanh làm công tác chống khai thác IUU. Quản lý chặt chẽ bến bãi, cảng cá là một trong những biện pháp được BĐBP Quảng Ngãi triển khai rất sớm.

Từ khi phát hiện tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài, BĐBP Quảng Ngãi xác định “đảm bảo an toàn tính mạng cho ngư dân là ưu tiên hàng đầu” nên triển khai lực lượng chặn từ trong bờ đối với tàu cá có ý định ra nước ngoài. Đồng thời, điều tra, làm rõ mục đích tích trữ nhiên liệu một cách bất thường của chủ tàu, quyết không để họ lén lút đưa ngư dân “vượt đại dương”.

Dốc sức gỡ “thẻ vàng”

Từ năm 2015 đến 2017, tỉnh Quảng Ngãi có 927 trường hợp tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, khai thác hải sản trái phép. Số liệu thống kê khiến cơ quan chức năng và những người làm ăn hợp pháp phải ngỡ ngàng. Thực tế cho thấy, hải sản khai thác “trộm” chỉ làm lợi cho chủ nậu, còn ngư dân phải đánh đổi quá nhiều rủi ro. Họ là người bị tổn thương khi bị lực lượng chức năng nước ngoài bắt giữ. Không những vậy, những chuyến hải trình dài “thăm thẳm”, tính mạng họ như chiếc lá mỏng manh trôi trên biển cả. Vấn nạn đánh bắt trái phép làm cho ngành thủy sản nước nhà phải “lao đao”.

Cán bộ BĐBP Quảng Ngãi tặng ảnh Bác Hồ cho ngư dân. Ảnh: Văn Tánh

Quảng Ngãi là địa phương có truyền thống bám biển, giữ ngư trường truyền thống. Sự “hào nhoáng”, giàu hải sản của nước bạn có thể làm một số ngư dân tức thời “lóa mắt”, chứ không thể đánh đổi tinh thần đoàn kết và quyết tâm làm ăn đúng luật của cộng đồng ngư dân.

Thực hiện chủ trương của Chính phủ, của địa phương “quyết liệt, nhất quán vận động ngư dân chấm dứt vi phạm”, cán bộ, chiến sĩ BĐBP Quảng Ngãi đi tận bến, đến tận tàu vận động ngư dân chấp hành pháp luật. Những văn bản quy định về chống khai thác IUU của các cấp được đưa vào tờ rơi, tờ gấp cấp phát, tuyên truyền cho ngư dân.

“Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh đã chỉ đạo các đồn, trạm phối hợp với các lực lượng chức năng tăng cường tuần tra, kiểm soát ngăn chặn tàu cá có dấu hiệu vi phạm. Tạm giữ giấy phép hoạt động nghề cá, chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng và xử phạt nghiêm minh những trường hợp cố tình vi phạm. Những biện pháp này đã giảm thiểu được tình trạng ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài. Từ năm 2021 đến nay, tại địa phương không phát hiện trường hợp nào vi phạm”. Đại tá Đoàn Thanh Long, Phó Chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng BĐBP Quảng Ngãi cho biết

Trên mỗi con tàu đánh bắt xa bờ, đều có người lính Biên phòng đồng hành bằng những việc làm thiết thực như tặng cờ Tổ quốc, ảnh Bác Hồ và xây dựng Tổ tự quản tàu thuyền an toàn trên biển, động viên ngư dân làm giàu ở ngư trường trong nước.

Trung tá Đỗ Tài Năng, Phó Tham mưu trưởng BĐBP Quảng Ngãi cho hay: “Cán bộ BĐBP luôn phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương và các lực lượng hỗ trợ ngư dân về thủ tục xuất nhập bến. Đặc biệt, BĐBP phối hợp với Quỹ hỗ trợ ngư dân tỉnh Quảng Ngãi hỗ trợ kinh phí cho bà con bị thiệt hại do thiên tai. Chúng tôi cũng tăng cường quản lý con người, phương tiện khi hoạt động trên biển, bảo đảm 100% tàu cá ra khơi có đầy đủ giấy tờ, trang thiết bị kỹ thuật. Tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên phải lắp đặt hệ thống giám sát hành trình tàu cá”.

Việc làm của BĐBP là một trong những kinh nghiệm được chia sẻ khá nhiều trong công tác chống khai thác IUU của tỉnh Quảng Ngãi. Kiên quyết, kiên trì, đồng lòng, dốc sức, BĐBP Quảng Ngãi đã mang lại cuộc sống bình yên cho nhân dân các làng biển. Vấn nạn vi phạm vùng biển nước ngoài đã lùi vào quá khứ để cho những con tàu vươn khơi đưa sản phẩm thủy sản nước nhà hội nhập vào thị trường quốc tế.

“Vai trò của BĐBP trong công tác chống khai thác IUU trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi là không thể bàn cãi. BĐBP làm rất tốt việc kiểm tra, kiểm soát đối với ngư dân khi tàu vào, tàu đi; kịp thời nhắc nhở bà con khi họ hoạt động trên các vùng biển giáp ranh với các nước. Đặc biệt, BĐBP đã tuyên truyền cho ngư dân thấy được trách nhiệm của mình trong việc chấp hành pháp luật. Những việc làm đó góp phần rất lớn vào kết quả chống khai thác IUU của tỉnh nhà”. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền đánh giá

Văn Tánh