DN góp ý xây dựng chính sách phát triển nông nghiệp hữu cơ

Trồng cà chua theo tiêu chuẩn hữu cơ Nhật Bản. Ảnh: VGP/Lê Anh

Ngày 22/8 tại TPHCM, Bộ NN&PTNT tổ chức hội thảo “Chia sẻ thông tin về chính sách quản lý để thúc đẩy phát triển NNHC ở Việt Nam” nhằm trưng cầu ý kiến của các chuyên gia, các nhà sản xuất, doanh nghiệp (DN) liên quan đến NNHC để hoàn thiện, xây dựng Nghị định về NNHC trước khi trình các bộ, ngành lấy ý kiến trình Chính phủ phê duyệt.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, hiện nay các DN trong nước đã nỗ lực đầu tư vào sản xuất NNHC, chủ động áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước. Nhiều hộ nông dân cũng nắm bắt cơ hội phát triển sản phẩm hữu cơ, đã liên kết hình thành tổ hợp tác, HTX sản xuất NNHC theo phương thức tự nguyện áp dụng theo tiêu chuẩn của Hệ thống bảo đảm sự tham gia (PGS) do Liên đoàn quốc tế Các phong trào NNHC (IFOAM) xây dựng và ban hành nhằm đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay cũng đang xuất hiện nhiều loại sản phẩm đóng nhãn mác thực phẩm hữu cơ, nhưng chưa thực sự phù hợp với tiêu chuẩn về sản xuất NNHC, không đáp ứng các yêu cầu an toàn thực phẩm khiến cho tâm lý người tiêu dùng hoang mang, thiếu tin tưởng vào chất lượng các loại thực phẩm hữu cơ lưu thông trên thị trường. Vì thế, việc lấy ý kiến chia sẻ thông tin về quản lý NNHC để xây dựng một văn bản quy phạm pháp luật thực sự là cần thiết, tạo điều kiện cho phát triển NNHC ở Việt Nam đúng hướng, tạo niềm tin cho người sản xuất, DN và cả người tiêu dùng.

Xây dựng tiêu chuẩn hữu cơ sát với quốc tế

Góp ý cho dự thảo Nghị định về NNHC, ông Phan Minh Tuấn, giám đốc một DN chuyên nghiên cứu giải pháp NNHC ở Lâm Đồng cho rằng, về tiêu chuẩn hữu cơ, nên quy định tiêu chuẩn tương thích với tiêu chuẩn thông lệ thế giới để sau này DN xuất khẩu được dễ dàng hơn. Đồng thời, nên dán nhãn xanh vào các sản phẩm hữu cơ để hỗ trợ phát triển thương hiệu quốc gia.

Bên cạnh đó, theo ông Tuấn, Điều 15 trong dự thảo Nghị định quy định về xử phạt vi hành chính trong vi phạm hữu cơ còn quá nhẹ, chưa tạo được tính răn đe, trong khi lợi nhuận của các sản phẩm “núp bóng” sản phẩm hữu cơ để bán với giá cao là rất lớn.

Nhiều ý kiến từ các chuyên gia cũng cho rằng, Nghị định về NNHC nên áp dụng luôn tiêu chuẩn của một trong ba nước, hoặc khu vực như EU, Mỹ, Nhật để xây dựng tiêu chuẩn cho Việt Nam để khi DN xuất khẩu sang thị trường này được thuận lợi hơn.

Ông Lê Thành, Viện kinh tế NNHC nhận định, dự thảo Nghị định về NNHC mà Bộ NN&PTNT đưa ra đã phổ quát cơ bản về NNHC. Tuy nhiên, vị này cho rằng, Nghị định cần quy định, NNHC phải là một chuỗi giá trị: Phải quy định từ đầu vào như giống, phân bón, đến đào tạo con người; tiếp theo là quy định quá trình sản xuất hữu cơ, sau đó đến quy trình vận chuyển, bảo quản cũng phải theo tiêu chuẩn hữu cơ.

Cùng với đó, phải có quy hoạch vùng trồng quốc gia về hữu cơ; trung tâm đào tạo nguồn nhân lực phát triển hữu cơ. Trong dự thảo Nghị định, thiếu hệ thống logistic hữu cơ, do vậy cần phải khuyến khích DN đầu tư vào logistic, cũng như quy định, làm rõ tổ chức nào được cấp giấy chứng nhận hữu cơ.

Ông Lâm Thành Kiệt, Tổng giám đốc Công ty cổ phần nông sản Vinacam cho rằng, logistic cũng rất quan trọng. Với kinh nghiệm từ một DN xuất khẩu hàng đầu qua nhiều thị trường, ông Kiệt cho biết, đơn vị uy tín cấp chứng nhận thực phẩm hữu cơ thì hàng hóa sẽ được giá, nhưng nếu dự thảo Nghị định để các sở NN&PTNT các tỉnh cấp, mỗi nơi mỗi khác, thì sẽ rất khó cho DN.

Ở góc độ hiệp hội, ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam (Vinacas) cho rằng, dự thảo Nghị định chỉ đặt ở khâu sản xuất, trong khi ngành điều và một số ngành cần cả 3 khâu, gồm sản xuất, phân phối và đóng gói. Nghị định cũng nên tập trung ưu tiên đào tạo cho nông dân làm NNHC, không nên dàn trải.

Nhiều ý kiến góp ý cũng cho rằng, thời gian qua, có nhiều chính sách hỗ trợ nông nghiệp, tuy nhiên việc tiếp cận còn nhiều khó khăn. Để thúc đẩy NNHC, nông nghiệp bền vững, Nghị định về NNHC cần làm rõ, có sự ưu đãi rõ ràng cho thấy sự khác biệt giữa NNHC với sản xuất vô cơ hiện nay.

Lê Anh