Điều gì xảy ra nếu kho bạc Mỹ hết tiền mặt

Bà Janet Yellen đưa ra phương án cho chính phủ Mỹ trong trường hợp xấu nhất. Ảnh: Erin Scott/New York Times

Trước đây vào năm 2011, các nhà lập pháp và chính quyền Mỹ suýt không giải quyết kịp giới hạn nợ, nhưng họ luôn đạt được thỏa thuận trước khi số dư tiền mặt của Bộ Tài chính trở nên quá thấp để thanh toán các khoản nợ đúng hạn.

Tuy nhiên, một số nhà quan sát cho rằng lần này có thể khác, theo Bloomberg ngày 12/5.

Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen không nêu rõ phương án trong trường hợp xấu nhất. Việc không tiết lộ kế hoạch sẽ giúp giảm thiệt hại từ sự kiện này, giảm động cơ hành động của các nhà lập pháp và khiến các đối thủ phải đối mặt với các tình huống bất ngờ mà Bộ Tài chính nghĩ ra.

Kho bạc Mỹ đã cạn tiền mặt để thực hiện thanh toán. Ảnh: Bộ Ngân khố Mỹ/Bloomberg.

Chính quyền Mỹ có thể tiếp tục thực hiện các khoản thanh toán bằng cách viện dẫn Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp, trong đó nói giá trị của những khoản nợ công của Mỹ, được luật pháp đảm bảo, kể cả những khoản nợ để trả cho các khoản phụ cấp và tiền thưởng sẽ không bị chất vấn. Tuy nhiên, Tổng thống Joe Biden đã lưu ý rằng điều này sẽ dẫn đến một cuộc chiến pháp lý nghiêm trọng.

Nếu đặt việc lựa chọn viện dẫn Tu chính án thứ 14 sang một bên, một phương án giả định được đưa ra là kho bạc sẽ sử dụng số tiền mặt có thể thanh toán được các khoản nợ của chính phủ. Có 3 trường hợp xảy ra.

Trường hợp đầu tiên, chứng khoán kho bạc sẽ được trả đúng hạn. Một quan chức của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) nói với các nghị sĩ chịu rách nhiệm hoạch định chính sách của Bộ Tài chính vào tháng 8/2011 rằng tiền gốc và lãi đối với chứng khoán kho bạc, tức là khoản nợ chịu lãi của chính phủ Mỹ sẽ tiếp tục được trả đúng hạn, nhưng kế hoạch này chưa được đồng ý vì không đảm bảo hiệu quả.

Tuy nhiên, giả sử rằng Bộ Tài chính tiếp tục thanh toán các khoản chứng khoán nợ, chính quyền Mỹ sẽ cần quyết định xem có tiếp tục thanh toán một lượng lớn các nghĩa vụ khác hay không như an sinh xã hội, quốc phòng, lương liên bang và các cơ quan chính phủ.

Trường hợp thứ hai là ưu tiên cho những người cần an sinh xã hội. Bà Yellen nói vào tháng 2: "Chính phủ liên bang khó có thể cấp các khoản thanh toán cho hàng triệu người Mỹ, bao gồm cả các gia đình quân nhân và người cao tuổi, những người sống dựa vào an sinh xã hội".

Một cựu trợ lý kinh tế của Nhà Trắng cho biết nếu Bộ Tài chính phải đối mặt với sự lựa chọn khó khăn nhất, Bộ sẽ phải cố gắng ưu tiên các khoản thanh toán cho những người nhận an sinh xã hội.

Trường hợp thứ ba là cắt giảm các chi phí khác. Bà Wendy Edelberg, nhà nghiên cứu kinh tế cấp cao tại Viện Brookings, ước tính rằng nếu Bộ Tài chính quyết định tiếp tục trả lãi đối với chứng khoán kho bạc, các khoản chi khác sẽ cần phải cắt giảm khoảng 25%. Nếu Bộ cũng tiếp tục thực hiện các khoản thanh toán an sinh xã hội, thì tác động đến các khoản thanh toán khác có thể lên tới khoảng một phần ba.

Các khoản thanh toán an sinh xã hội được chi ra bốn lần một tháng, với khoảng 25 tỷ USD mỗi lần, theo ông Alec Phillips, nhà kinh tế chính trị Mỹ, dự đoán rằng sự nhạy cảm chính trị sẽ giúp chính phủ Mỹ thúc đẩy một thỏa thuận.

Trần Nguyễn Đức Nhân