ĐỀ XUẤT QUY ĐỊNH GIÁ TRẦN, GIÁ SÀN SÁCH GIÁO KHOA NHƯ VỚI CÁC MẶT HÀNG ĐƯỢC NHÀ NƯỚC ĐỊNH GIÁ

Thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới, nhiều bộ sách giáo khoa để phục vụ học sinh đã được phát hành. Tuy nhiên, qua quá trình triển khai, khi có nhiều bộ sách giáo khoa, các địa phương, trường học lại có nhiều lúng túng trong việc chọn sách của nhà xuất bản nào để học mà còn phải nghĩ tới việc phản ứng của người dân, phụ huynh về giá cả các loại sách sao cho phù hợp với thu nhập. Vấn đề này cũng được đề cập trên nghị trường Quốc hội khi có đại biểu đề xuất quy định khung giá trần, giá sàn sách giáo khoa.

Phát biểu tại Hội trường chiều 23/5, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy – Đoàn ĐBQH Tp.Đà Nẵng cho biết, trước đây, khi trao đổi về giá sách giáo khoa, đại biểu đã nêu lên một thực tế là việc mua sách giáo khoa trở thành gánh nặng cho nhiều phụ huynh học sinh. Nguyên nhân chính là do các đơn vị phát hành sách thông qua nhà trường bao giờ cũng bán kèm sách giáo khoa với một số lượng sách tham khảo rất lớn. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiếp thu ý kiến này và đã ban hành Chỉ thị số 643 ngày 10/6/2022 yêu cầu chấm dứt tình trạng đóng gói chung sách giáo khoa và sách tham khảo để buộc học sinh mua sách tham khảo dưới bất kỳ hình thức nào. Qua theo dõi, Chỉ thị này về cơ bản đã được thực hiện nghiêm túc.

Tại kỳ họp thứ 4, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đã đề nghị Luật Giá (sửa đổi) giao Chính phủ quy định giá sách giáo khoa dưới hình thức khung giá, bao gồm giá tối đa và giá tối thiểu như đối với các mặt hàng khác được Nhà nước định giá.

Bộ trưởng Bộ Tài chính, Trưởng Ban soạn thảo Hồ Đức Phớc đã phát biểu trước Quốc hội tiếp thu ý kiến của đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy và cho biết, trong tư duy của nhiều người luôn nghĩ đến quy định như thế nào để giá không cao nhưng chúng ta chưa nghĩ đến làm thế nào để ngăn chặn được giá quá thấp. Khi các doanh nghiệp có tiềm năng muốn thâu tóm thị trường thì dùng biện pháp hay nói cách khác là dùng thủ đoạn đại hạ giá để đánh bật các đối thủ khác, tạo nên một lợi nhuận độc quyền. Bộ Tài chính xin tiếp thu ý kiến này.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy – Đoàn ĐBQH Tp.Đà Nẵng.

Tuy nhiên, khi nghiên cứu dự thảo Luật Giá (sửa đổi) trình ra Quốc hội để xem xét thông qua, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy không thấy dự thảo phản ánh ý kiến tiếp thu của Bộ trưởng, Trưởng Ban soạn thảo, cũng chẳng thấy giải trình dù Báo cáo số 480 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án luật này dài 112 trang.

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy cho rằng, ý kiến tiếp thu của Bộ trưởng Bộ Tài chính trước Quốc hội đã thể hiện cách đánh giá vấn đề rất toàn diện, thấu đáo và sát thực tế. Nếu Luật Giá (sửa đổi) không quy định khung giá tối đa, tối thiểu (giá trần, giá sàn) thì rồi đây Quốc hội sẽ thấy những lo ngại của Bộ trưởng trở thành hiện thực. Nhưng nguyên nhân nào đã ngăn cản dự thảo Luật thể hiện ý kiến đúng đắn đó của Bộ trưởng. Phải chăng ở đâu đó có quan điểm khác với Nghị quyết 29 của Trung ương Đảng về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục đào tạo có nêu đa dạng hóa tài liệu học tập và Nghị quyết 88 của Quốc hội về đổi mới Chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông tại điểm g khoản 3 Điều 2 Luật Giáo dục, tại điểm b khoản 1 Điều 32 đều quy định thực hiện xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa? Ngoài ra, trong Luật Giáo dục (sửa đổi) năm 2019 cũng thể hiện quan điểm khác với Nghị quyết 88 khi không trao quyền lựa chọn sách giáo khoa cho cơ sở giáo dục mà cho Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Vậy giữa quy định của Nghị quyết 88 và quy định của Luật Giáo dục thì quy định nào dễ bị lợi dụng để phục vụ lợi ích nhóm hơn.

Với những lý lẽ trên, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đề nghị trong trường hợp Quốc hội khóa này thấy chủ trương xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa mà Quốc hội khóa XIII đề ra có nhiều bất cập thì nên sửa Nghị quyết 88, chấm dứt việc thực hiện chủ trương này. Còn trong trường hợp ngược lại thì Quốc hội nên bổ sung những quy định cần thiết trong Luật Giá (sửa đổi) để bảo đảm sự nhất quán về chủ trương, không nên để xảy ra tình trạng cơ quan lập pháp ban hành những quy định ngược chiều nhau. Một đằng thì khuyến khích xã hội hóa, một đằng tạo sơ hở để cạnh tranh không lành mạnh, hạn chế xã hội hóa, thậm chí có nguy cơ xóa bỏ xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc.

Làm rõ về nội dung trên, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, sau khi báo cáo Ủy ban Tài chính Ngân sách, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan đều đồng thuận không quy định giá sàn sách giáo khoa, chỉ quy định giá trần để đảm bảo quyền lợi của người mua sách là học sinh, phụ huynh. Theo quy định tại Luật Giá năm 2012, sách giáo khoa không thuộc danh mục mặt hàng do Nhà nước định giá, mà do doanh nghiệp kê khai giá với Bộ Tài chính. Trong khi đó, sách giáo khoa thuộc nhóm vật tư giáo dục thiết yếu của học sinh; ảnh hưởng đến an sinh xã hội, đặc biệt là người dân vùng khó khăn.

Theo Nghị quyết kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV hồi tháng 6/2022, sách giáo khoa sẽ được bổ sung vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, khi sửa đổi Luật Giá. Trong thời gian chờ đợi sửa đổi Luật Giá, Chính phủ chỉ đạo các Bộ liên quan có biện pháp hạ giá sách giáo khoa phù hợp với điều kiện kinh tế-xã hội; tiếp tục thực hiện chính sách hỗ trợ hoặc trợ giá sách giáo khoa với học sinh có hoàn cảnh khó khăn, miền núi, vùng cao, đồng bào dân tộc thiểu số.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn.

Liên quan đến giá sách giáo khoa, tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định, Bộ sẽ phối hợp với Bộ Tài chính thực hiện các thủ tục cần thiết để trình Chính phủ, Quốc hội giải pháp ổn định và lâu dài về vấn đề giá sách giáo khoa. Về vấn đề thuộc chức năng quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ sẽ có Thông tư về quy cách, quy chuẩn của sách cho phù hợp hơn với tình hình hiện nay, quy định này cũng sẽ góp phần tác động vào giá sách. Trong việc yêu cầu doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, giảm khâu trung gian, chi phí phát hành cạnh tranh lành mạnh, Bộ đã và đang làm, sẽ tiếp tục thực hiện với Nhà xuất bản Giáo dục.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cũng cho biết, Bộ đã ban hành Thông tư 21/2014/TT-BGDĐT quy định về quản lý và sử dụng xuất bản phẩm tham khảo trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên. Trong đó có nêu rõ, giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục các cấp không được lạm dụng vị trí công tác của mình để thực hiện hoặc tham gia thực hiện việc ép buộc, vận động học sinh, học viên hoặc cha mẹ học sinh, học viên mua xuất bản phẩm tham khảo dưới bất kì hình thức nào. Do đó, Bộ trưởng mong muốn các địa phương cùng với Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp tục kiểm soát việc này các trường học thuộc địa bàn của mình để tránh gây bức xúc trước dư luận./.

Bích Lan