Đãi vàng sa khoáng, bất chấp hiểm nguy

Người dân đãi vàng sa khoáng ở sông Trường. Ảnh: Tấn Thành.

Sông Trường, đoạn chảy qua xã Phước Hiệp, dưới thời tiết nắng nóng, hàng trăm người dân thường xuyên tới đây lặn ngụp đào cát đãi vàng sa khoáng. Họ chia ra từng tốp nhỏ khoảng 2 đến 3 người một nhóm để đào đãi vàng. Với những công cụ thô sơ gồm: Xẻng, cuốc, một vật giống như chiếc nón gọi là bòn để đãi vàng, họ lặn xúc cát lên đổ vào bòn để tìm vàng. Họ đãi cho tới khi chỉ còn lại một lớp cát đen và làm sạch thêm một lần nữa với hy vọng gạn được ít vàng li ti.

Điều đáng lo ngại, nơi người dân mót vàng chỉ cách đập thủy điện Đắk Mi 4 khoảng 10km. Nếu thủy điện Đắk Mi 4 xả nước thì không biết tính mạng của hàng trăm người dân sẽ ra sao. Ai cũng biết mối nguy ấy, nhưng vẫn ngâm mình dưới dòng nước lạnh lẽo, đục ngầu để đãi vàng, càng đáng lo ngại là trong đó không ít phụ nữ và trẻ em.

Theo nhiều người dân xã Phước Hiệp, những trận lũ lụt vài năm qua đã mang vàng cám từ thượng nguồn về tấp vào 2 bên bờ sông và chính những quãng sông bị xói lở, lộ ra những đé quặng chứa sa khoáng là cơ hội để người dân mót vàng. Đa số người dân đi đãi vàng sa khoáng là không có công ăn việc làm ổn định nên bất chấp nguy hiểm để đào đất đá tìm vàng dưới sông này.

Đang ngâm mình dưới dòng nước, ông Nguyễn Văn Bốn (xã Quế Lưu, huyện Hiệp Đức) cho biết, thời điểm này giá vàng tăng cao. Nếu may mắn tìm thấy ít vàng cám cũng sẽ mang lại thu nhập kha khá, hy vọng kiếm được 1 phân vàng thì coi như đã xong một ngày công.

“Chúng tôi xúc đất dưới đáy sông cho vào máng, rửa trôi đất đá. Do vàng nặng hơn nên đọng lại kèm một ít đất đá mịn màu đen dưới đáy máng. Sau đó, tiếp tục lấy thứ đọng lại trên máng cho vào mâm gang có đáy nhọn để rửa trôi thêm lần nữa để lấy vàng” - ông Bốn nói và chia sẻ thêm, khi còn lại vàng cám và ít đất đá, sẽ mang về nhà tiếp tục những công đoạn tiếp theo để tinh chế ra vàng, bán lấy tiền. Để tìm được vàng, người dân phải ngâm mình dưới sông nhiều giờ liền, luôn phải khom người múc đất, đãi vàng. Nhiều người dân phải đưa con nhỏ đi cùng, bởi vì để ở nhà không có người chăm sóc.

Chị Nguyễn Thị Hoa - ở xã Phước Hiệp cho biết, quanh năm, gia đình chị sống bằng nghề trồng rừng, làm nương rẫy và chăm bón vườn tược. Tuy nhiên, hiện nay chưa có người thuê đi phát rẫy nên chị cùng bà con đổ xô ra sông đãi vàng để kiếm tiền nuôi các con ăn học và tăng nguồn thu nhập của gia đình.

“Công việc đãi vàng khá vất vả vì thường phải ngâm mình dưới nước hàng giờ, luôn phải khom lưng nên đau mỏi toàn thân, đòi hỏi người làm phải có sức khỏe tốt. Nếu may mắn, mỗi ngày một người đãi vàng sa khoáng có thể kiếm được 200.000 đến 300.000 đồng/ngày ít khoảng 100.000 đồng/ngày” - chị Hoa chia sẻ.

Được biết, những người đãi vàng sa khoáng ở đây chủ yếu ở xã Phước Hiệp và một số người dân huyện Hiệp Đức, đa số họ không có nghề nghiệp ổn định. Một ngày họ bắt đầu công việc đãi vàng từ 7 giờ sáng cho đến chiều tối.

Trung bình mỗi ngày họ có thể kiếm vài trăm nghìn đồng. Do việc đãi vàng này trái phép, chính quyền thường xuyên tổ chức giải tỏa nên phần lớn người dân vẫn đang đào đãi vàng một cách lén lút để kiếm kế sinh nhai.

Ông Vũ Đình Nghiễu - Chủ tịch UBND xã Phước Hiệp cho biết, việc một số người dân khó khăn về kinh tế ở địa phương ra dọc bờ sông Trường để mót vàng, chính quyền địa phương đã phối hợp với UBND huyện Phước Sơn vận động, tuyên truyền cho bà con hiểu là không được đào đãi vàng dưới sông nữa. Vì rất nguy hiểm đến tính mạng và làm ô nhiễm nguồn nước sông nơi đây. Tuy nhiên, thực tế khi vắng bóng lực lượng chức năng kiểm tra thì một số người lại tiếp tục ra sông Trường để mót tìm vàng.

“Thời gian tới, chúng tôi sẽ kiến nghị với Công an huyện Phước Sơn sẽ tiếp tục tổ chức đợt truy quét đào đãi vàng sa khoáng dọc 2 bên bờ sông Trường, đoạn chảy qua địa phương”, ông Nghiễu nói.

Tấn Thành - Chí Đại