Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương: Có tỉnh 'sa lầy' vì nợ cả nghìn tỷ khi xây dựng nông thôn mới

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương.

Ngày 4/11, Quốc hội dành nguyên ngày để thảo luận tại hội trường về thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2015 gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Theo đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (Ninh Thuận), chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới thể hiện chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước, sau 5 năm thực hiện thì đã góp phần thay đổi diện mạo nông thôn trong cả nước.

Tuy nhiên, đại biểu Cương đặt vấn đề: Theo báo cáo, đến năm 2015, số xã đạt nông thôn mới là 17,1%. Nhưng chỉ sau 9 tháng, đến tháng 10/2016, con số tăng lên bất thường là 23%.

“Liệu có việc chạy theo thành tích ở đây không? Nhiều địa phương chủ yếu chỉ chú trọng các tiêu chí nông thôn mới liên quan đến xây dựng cơ sở hạ tầng mà chưa chú trọng đúng mức đến mức sống cũng như thu nhập của bà con nông dân”, ông Cương cho biết chính vì vậy, nhiều nơi được công nhận là nông thôn mới, nhưng người dân ở một số nơi không vui.

Nguyên nhân của những bất cập tồn tại trên, đại biểu Nguyễn Sỹ Cương nêu rõ: Một là việc chạy theo thành tích trước sức ép hoàn thành các tiêu chí, nhiều địa phương đã tự xoay sở tìm mọi cách huy động nguồn lực phục vụ chương trình, dẫn đến các khoản nợ không có khả năng thanh toán.

“Theo số liệu thống kê thì nhiều tỉnh sa lầy trong nợ đọng xây dựng cơ bản nông thôn mới. Tôi phải dùng từ ‘sa lầy’ vì có những tỉnh nợ gần 1.000 tỷ. Chủ yếu do xây dựng các công trình như trụ sở làm việc, nhà văn hóa...”, ông Cương nói.

Thứ hai, theo ông Cương, đó là do các dấu hiệu thiếu minh bạch trong xây dựng nông thôn mới khi xé lẻ gói thầu thành gói thầu nhỏ tạo điều kiện thuận lợi cho nhà thầu, sau đó làm hồ sơ giao thầu tiếp, tránh chuyện đấu thầu.

Hoặc khi tổ chức đấu thầu căn cứ vào chứng thư thẩm định của đơn vị tư vấn, nhưng từ chứng thư thẩm định cho đến hồ sơ dự thầu của các nhà thầu giá thiết bị cao hơn rất nhiều so với thực tế.

Thứ ba, theo ông Cương, đó là lãng phí trong xây dựng các công trình. Việc xây dựng các nhà văn hóa, thể thao nhằm cải thiện và nâng cao đời sống tinh thần của người dân. Song, trên thực tế, sau khi đầu tư xây dựng với số tiền hàng chục tỷ thì nhiều nhà văn hóa vẫn cửa đóng then cài, còn khu thể thao thì vắng lặng đìu hiu.

“Một ví dụ nhỏ nữa trong việc lãng phí đó là khi đi qua những nơi được công nhận nông thôn mới không hiểu vì sao nhiều pano, khẩu hiệu đến thế. Ở một số địa phương dọc quốc lộ, tỉnh lộ, khẩu hiệu hộp cứng viền nhôm đặt san sát nhiều cây số.

Vẫn biết Việt Nam là nước nhiều khẩu hiệu nhất thế giới, nhưng để phục vụ công tác tuyên truyền thì có cần nhiều khẩu hiệu đến như thế không. Kinh phí để thực hiện công việc này nếu không lấy từ ngân sách thì cũng lấy tiền của người dân”, ông Cương nhấn mạnh.

Từ thực tế trên, ông Cương đề nghị trong thời gian tới, cần chú trọng nâng cao chất lượng đời sống của người dân và cần xác định rõ mục tiêu phấn đấu cho từng giai đoạn.

Cụ thể, trong giai đoạn trước thì tập trung nguồn lực để đầu tư hoàn thành các tiêu chí về hạ tầng kỹ thuật. Sang giai đoạn sau thì cần tập trung vào những tiêu chí mềm như cải thiện thu nhập của người dân.

Một giải pháp nữa đại biểu Cương đưa ra, đó là cần thanh tra, phát hiện và xử lý nghiêm các vi phạm, hành vi lợi dụng chương trình để trục lợi theo quy định của pháp luật...

N.MẠNH