Có nên tiêm vaccine đậu mùa khỉ?

Bệnh đậu mùa khỉ. Ảnh: Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Nigeria

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), kể từ đầu năm 2022 đến nay, WHO đã nhận được báo cáo về sự xuất hiện của dịch đậu mùa khỉ tại 106 quốc gia thành viên ở tất cả 6 khu vực của tổ chức này. Cụ thể, tính đến ngày 4/10, có tổng cộng 68.900 ca mắc đậu mùa khỉ được xác nhận và 3.203 ca nghi mắc. Theo báo cáo của WHO, thế giới đến nay ghi nhận 26 ca tử vong vì căn bệnh này.

Tại Việt Nam, ngày 3/10 vừa qua, Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết đã ghi nhận ca mắc đậu mùa khỉ qua giám sát dịch tễ, là ca đậu mùa khỉ đầu tiên tại Việt Nam. Sở Y tế TP Hồ Chí Minh đang phối hợp các đơn vị liên quan siết chặt phòng chống bệnh đậu mùa khỉ.

Sau 12 ngày điều trị, bệnh nhân đầu tiên mắc bệnh đậu mùa khỉ tại Việt Nam đã hết sốt, các bóng nước ở mặt, tay, chân… đã khô mày, tróc vảy và lên da non, các bóng nước ở họng cũng lành, hết đau. Khi tiến hành PCR dịch tiết 1 số vị trí kiểm tra hiện đã âm tính.

Trước đó, TS Trần Văn Giang, Phó viện Trưởng Viện Đào tạo và nghiên cứu các bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương từng chia sẻ, việc nâng cao cảnh giác và giúp người dân có sự hiểu biết về bệnh đậu mùa khỉ rất quan trọng, tuy nhiên người dân không nên hoang mang. Bởi càng hoang mang thì việc phòng bệnh càng trở nên khó khăn, phức tạp. “Người dân nên bình tĩnh, khi phát hiện ca bệnh nghi ngờ hoặc có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh thì nên tự cách ly và thông báo đến cơ sở y tế gần nhất để nhận được hướng dẫn và can thiệp kịp thời. Người dân không nên tự tìm hiểu thông tin, tự mua thuốc, tự làm xét nghiệm… lan truyền những thông tin không tích cực ảnh hưởng đến việc phòng, chống dịch bệnh trong cộng đồng”, TS Giang nhấn mạnh.

Đồng thời, TS Giang cũng cho biết, những dấu hiệu của đậu mùa khỉ đặc trưng nhất là: phát ban phỏng nước kèm theo là sốt, đau đầu, sưng hạch ngoại vi. Các trường hợp có yếu tố dịch tễ, kèm theo các dấu hiệu: sốt, đau đầu, sưng hạch ngoại vi, phát ban dạng phỏng nước, nghi ngờ của đậu mùa khỉ đó là những trường hợp phải theo dõi.

Đặc biệt, đa phần những trường hợp nhiễm đậu mùa khỉ đều ở thể nhẹ và tự khỏi, chỉ cần điều trị hỗ trợ về mặt triệu chứng như: sốt, tăng dinh dưỡng, cân bằng điện giải, vitamin… Những trường hợp mắc bệnh ở thể nặng có viêm phổi, viêm não, nhiễm khuẩn huyết, hoặc ở những cơ địa suy giảm miễn dịch, cơ địa có thể tiến triển bệnh nặng… tiến hành điều trị thuốc theo đúng hướng dẫn của WHO để giảm thiểu nguy cơ tiến triển bệnh nặng, hạn chế tối đa tỷ lệ tử vong, dù tỷ lệ tử vong trong bệnh đậu mùa khỉ hiện nay tương đối thấp.

Tuy nhiên, nhiều người dân bày tỏ băn khoăn, liệu có nên tiêm vaccine đậu mùa khỉ để phòng bệnh?. TS Giang cho hay: “Vaccine đậu mùa khỉ hiện chưa được lưu hành phổ biến. Đồng thời muốn sử dụng phải chờ hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới (WHO)”.

Theo bà Socorro Escalante, Quyền Trưởng đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam: “Hiện nay, WHO không khuyến cáo tiêm chủng đại trà cho người dân đối với bệnh đậu mùa khỉ. Thực tế, có một số vaccine phòng đậu mùa khỉ đã đăng ký lại để được phép sử dụng nếu việc tiêm chủng cần được thực hiện. Tuy nhiên, chúng tôi đưa ra khuyến cáo, việc tiêm chủng vaccine đậu mùa khỉ có thể tiến hành trên một số nhóm đối tượng như: người đã tiếp xúc với người bệnh, có thể tiêm phòng sau phơi nhiễm, người hỗ trợ những người mắc bệnh, có thể tổ chức tiêm chủ động để phòng ngừa lây lan sang họ. Các đối tượng đó là: nhân viên y tế, nhân viên làm việc tại các phòng xét nghiệm”.

Liên quan vấn đề xét nghiệm phát hiện đậu mùa khỉ, TS Văn Đình Tráng, Trưởng khoa Vi sinh và Sinh học Phân tử, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương khẳng định: “Bệnh viện đã có sự chuẩn bị trong trường hợp xuất hiện ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên. Cụ thể, sau khi bác sĩ lâm sàng có chỉ định về việc nghi ngờ bệnh nhân mắc đậu mùa khỉ, chúng tôi sẽ lấy bệnh phẩm ở vùng tổn thương là nốt phỏng ngoài da của người bệnh để xét nghiệm khẳng định. Một số loại bệnh phẩm khác cũng được lấy gồm máu, bệnh phẩm đường hô hấp nhằm làm các xét nghiệm khác nhau, từ sinh học phân tử đến những xét nghiệm thông thường”.

Theo vị chuyên gia này, với dịch tổn thương ở vùng da, các bác sĩ sẽ tách chiết vật liệu di truyền ở người bệnh nghi ngờ mắc đậu mùa khỉ. Sau đó, mẫu này sẽ được nhân lên để phát hiện đoạn gene đặc hiệu của đậu mùa khỉ, từ đó xác định chính xác ca bệnh.

Ngọc Nga