Cơ hội lớn cho HTX trồng bưởi 'sạch' xuất khẩu sang Hoa Kỳ

Trong 3 ngày từ 27/2 đến 1/3/2023, hai Thứ trưởng Nông nghiệp Hoa Kỳ là Jennifer Moffitt và người đồng cấp Alexis Taylor có chuyến thăm Việt Nam. Chuyến thăm diễn ra vài tháng sau khi Hoa Kỳ và Việt Nam chấp thuận xuất khẩu quả bưởi sang thị trường Hoa Kỳ. Đầu tháng 12/2022, lô bưởi tươi đầu tiên của Việt Nam đã được chuyển tới Hoa Kỳ sau 5 năm đàm phán.

Những tín hiệu tích cực

Trong chuyến thăm hôm 28/2, hai thứ trưởng Hoa Kỳ được nghe các cán bộ địa phương và nông dân chia sẻ về cách trồng và chăm sóc bưởi, cũng như giống bưởi địa phương tại làng Cát Quế, huyện Hoài Đức, thành phố Hà Nội.

"Tuyệt vời, 10/10. Tôi đợi được thấy loại bưởi này trong các cửa hàng tại Hoa Kỳ và mua nó với tư cách là người tiêu dùng địa phương", Thứ trưởng Taylor chia sẻ sau khi thưởng thức bưởi ngay tại vườn.

Ông Nguyễn Như Hảo, chủ vườn, đồng thời là Giám đốc HTX bưởi an toàn Quế Dương, cũng chia sẻ mong muốn được phía Hoa Kỳ chuyển giao công nghệ trồng trọt và được xuất khẩu trái bưởi sang thị trường này.

Thứ trưởng Nông nghiệp Hoa Kỳ thưởng thức bưởi tại HTX bưởi an toàn Quế Dương tháng 2/2023 (Ảnh: Thu Loan).

Cùng với Hà Nội, Bến Tre cũng là địa phương chủ lực trong mục tiêu xuất khẩu bưởi sang Hoa Kỳ. Để vượt qua những vòng kiểm dịch chất lượng khắt khe của thị trường Hoa Kỳ, thời gian qua, tỉnh Bến Tre đã chủ động xúc tiến gắn kết nông dân, HTX với doanh nghiệp nhằm mở rộng vùng trồng bưởi chất lượng cao theo tiêu chuẩn GlobalGAP, hữu cơ và thực hiện cấp mã vùng trồng.

Một trong những HTX đầu tàu liên kết với doanh nghiệp xuất khẩu là HTX Bưởi da xanh Bến Tre. Hiện, HTX đang có hơn 100 ha bưởi được thành viên tuân thủ nghiêm túc các quy tắc trong sản xuất bưởi da xanh theo tiêu chuẩn hữu cơ, thân thiện môi trường.

Sản lượng bưởi của HTX đạt trên 65 tấn mỗi tháng. Bưởi sau khi thu hoạch sẽ được sơ chế, đóng gói ngay tại khu phức hợp đa chức năng của HTX. Chất lượng sản phẩm của HTX được đảm bảo xanh, sạch, an toàn nhờ áp dụng sản xuất hiện đại, tuân thủ tuyệt đối quy định về vệ sinh thực phẩm.

Được biết, để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu, HTX là đơn vị đầu tiên tại Bến Tre sở hữu một khu phức hợp đa chức năng để vận hành từ khâu sản xuất, thu mua, kho trữ hàng hóa đến chế biến sản phẩm, được xây dựng trên tổng diện tích hơn 4.000m2, đặt tại trung tâm thị trấn Châu Thành.

Cách nào chớp cơ hội?

Đại diện Công ty cổ phần Tập đoàn XNK trái cây Chánh Thu (huyện Chợ Lách, Bến Tre) – đơn vị trực tiếp liên kết với các HTX xuất khẩu bưởi sang Hoa Kỳ, cho biết để vượt qua các bài kiểm tra, quả bưởi phải đạt 3 tiêu chuẩn chính gồm: Vùng trồng đạt tiêu chuẩn được phía Hoa Kỳ ủy quyền cấp mã số vùng trồng; nhà máy đóng gói phải được chuyên gia phía Hoa Kỳ cấp mã số; sản phẩm phải được chiếu xạ tại nhà máy được cấp mã số đạt chuẩn.

Hiện, công ty đang xây dựng vùng nguyên liệu bưởi với các tiêu chuẩn cần đạt khi xuất khẩu trái cây tươi. Công ty liên kết, phối hợp với 5 HTX sản xuất bưởi da xanh trên địa bàn tỉnh Bến Tre.

Bưởi da xanh hiện là loại trái cây thứ 7 của Việt Nam vào thị trường Hoa Kỳ. Trước đó, chỉ riêng 6 loại trái cây tươi của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường này đã mang về kim ngạch khoảng 20 triệu USD mỗi năm. Với bưởi da xanh - loại trái cây có thời gian bảo quản dài ngày - hứa hẹn sẽ là điểm sáng xuất khẩu nông sản trong thời gian tới.

Cơ hội là rõ ràng, nhưng cần nhấn mạnh các thị trường lớn như Hoa Kỳ ngày càng khó tính, đòi hỏi ngành nông nghiệp nói chung và các HTX nói riêng buộc phải chuyển từ sản xuất manh mún sang sản xuất xanh, sạch, thân thiện môi trường, tạo ra những sản phẩm vừa đẹp về mẫu mã vừa an toàn về chất lượng.

Để đảm bảo việc xuất khẩu chính ngạch Hoa Kỳ và các thị trường lớn, theo các chuyên gia, trước hết cần chuyển đổi tư duy sản xuất nông nghiệp, từ tư duy sản xuất tự phát sang sản xuất theo tín hiệu thị trường.

Vì vậy, các địa phương cần có chiến lược rõ ràng, quy hoạch vùng trồng và có hướng dẫn rất cụ thể về quy trình canh tác, quy trình sản xuất đảm bảo được chất lượng sản phẩm đạt các tiêu chuẩn xuất khẩu vào thị trường Hoa Kỳ cũng như các thị trường khác.

Ông Nguyễn Quốc Bảo, Chủ tịch HĐQT HTX bưởi da xanh Bến Tre, cho hay để đảm bảo tiêu chuẩn xuất khẩu các thành viên, hộ liên kết của HTX đều phải tuân thủ một quy trình sản xuất nghiêm ngặt. Theo đó, mỗi hộ phải có sổ tay ghi chép, theo dõi từ cách chăm bón cho đến khi cho ra thành phẩm.

Sau khi thu hoạch, bưởi được HTX bao tiêu toàn bộ, sau đó được mang về kho lưu trữ để tiến hành rửa sạch và diệt khuẩn thêm một lần nữa. Tiếp đó, bưởi sẽ được đóng màng bọc, dán tem nhận dạng thương hiệu, đóng túi lưới và cuối cùng là đóng thùng.

Có thể thấy, toàn cầu hóa giúp cho nông sản Việt Nam có thêm nhiều cơ hội để tiếp cận các thị trường lớn, gia tăng giá trị. Để không đánh mất cơ hội, bản thân các HTX, doanh nghiệp cần nhanh chóng thay đổi cách tiếp cận, ứng dụng hiệu quả khoa học kỹ thuật để tạo ra những sản phẩm sạch, thân thiện môi trường, chất lượng cao, mẫu mã đẹp. Trước hết là phải chuẩn hóa được vùng nguyên liệu và truy xuất nguồn gốc.

Bên cạnh sự nỗ lực của HTX, doanh nghiệp, cũng cần thêm các cơ chế, chính sách thiết thực hơn từ các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương nhằm tạo điều kiện cho các đơn vị dễ dàng hơn trong việc tổ chức lại sản xuất, xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường.

Lệ Chi