Cô gái thổi hồn vào thổ cẩm Tả Phìn

Chị Thào Thị Sùng giới thiệu sản phẩm thổ cẩm của CLB với Bí thư T.Ư Đoàn Nguyễn Anh Tuấn. Ảnh: Xuân Tùng.

Học tiếng Anh, thiết kế sản phẩm

Năm 2013, Thào Thị Sùng cất công tìm đến nhiều nơi, nhiều người thêu thổ cẩm lão luyện để học hỏi nâng cao tay nghề, hiểu thêm về các nét văn hóa; cũng như tìm hiểu mô hình sản xuất hàng thổ cẩm. Sau đó, chị Sùng đầu tư xây dựng căn nhà nhỏ và trang bị khung cửi dệt lanh trên diện tích 250m 2 với vốn đầu tư ban đầu 120 triệu đồng. Đồng thời, chị vận động người dân địa phương thành lập câu lạc bộ (CLB) Thổ cẩm số 1 thôn Can Ngài (xã Tả Phìn).

Chị Sùng cho biết, xuất phát từ mong muốn giúp bà con có tay nghề may vá, thêu thùa làm ra các sản phẩm thủ công đặc sắc để kiếm sống, thoát nghèo chị quyết tâm tập hợp chị em để thành lập bằng được CLB này. “Nhiều phụ nữ địu con sau lưng hay các em bé chân trần mặt lấm lem đi theo khách du lịch ở Sa Pa mời mua hàng lưu niệm vừa vất vả vừa làm mất hình ảnh thương hiệu. Mình thương lắm, nhiều đêm không ngủ được”, chị Sùng bộc bạch. Chị Sùng chia sẻ thêm, thành lập CLB để có nơi tập trung sản xuất và trưng bày sản phẩm để đảm bảo chất lượng và hiệu quả kinh tế, tránh bị hàng chợ, hàng nhái ảnh hưởng gây mất uy tín.

Sản phẩm của CLB hoàn toàn được làm thủ công và sử dụng nguyên vật liệu tự nhiên từ sợi lanh, màu nhuộm bằng vỏ, lá cây. Bên cạnh những sản phẩm truyền thống (trang phục, khăn, mũ) chị Sùng không ngừng tìm tòi, tham khảo để tạo ra nhiều mẫu mã đa dạng như túi đựng laptop, ipad, máy ảnh; khăn trải bàn, vỏ chăn, gối, ba lô, túi xách, bìa đựng sổ… được khách du lịch trong và nước ngoài ưa chuộng. “Nhờ học nghề dệt thổ cẩm kết hợp với phát triển dịch vụ du lịch sinh thái tại bản, giờ đây chị em không phải đi theo khách. Khách vào tận nhà xem mặt hàng. Hàng thổ cẩm đẹp, độc đáo, chất liệu thân thiện nên rất nhiều người mua”, chị Sùng chia sẻ.

“Mình muốn người dân không phải chạy theo bám lấy khách du lịch bán hàng hay xin tiền, làm ảnh hưởng đến hình ảnh xứ sở. Mình muốn tạo ra những sản phẩm chất lượng để kiếm sống, để thoát nghèo”.

Thào Thị Sùng

Để quảng bá và bán được sản phẩm thủ công tới du khách nước ngoài, Thào Thị Sùng đều đặn xuống thị trấn Sa Pa học tiếng Anh suốt ba tháng, rồi về dạy lại cho các thành viên trong CLB và mọi người trong bản. “Không biết tiếng Anh thì không thể giới thiệu được văn hóa, sản phẩm thủ công truyền thống của dân tộc Mông và bán sản phẩm khi có khách nước ngoài đến tham quan”, chị Sùng nói.

Đến nay, sản phẩm của CLB Thổ cẩm số 1 Can Ngài của Tả Phìn không chỉ có mặt ở địa phương mà đã vượt qua hàng trăm cây số có cơ sở ở Hà Nội qua sự kết nối đảm nhận quảng bá sản phẩm của một nhóm sinh viên Học viện Ngoại giao; cũng như vươn đến thị trường TPHCM. Từ 17 thành viên ban đầu, nay CLB đã có hơn 40 người. Sau hai năm hoạt động, CLB đã có doanh thu gần 800 triệu đồng/năm, lợi nhuận đạt gần 590 triệu đồng/năm; tạo thu nhập ổn định giúp cuộc sống dân bản bớt khó khăn.

Truyền nghề

Sinh ra trên mảnh đất Tả Phìn, Thào Thị Sùng từ nhỏ đã gắn liền với phong tục văn hóa của dân tộc Mông, sớm làm quen với nghề dệt thủ công. Chị Sùng bảo: “Trước đây, con gái Mông 7 tuổi bắt đầu học se lanh, dệt thêu, 13 tuổi phải thành thạo làm ra váy áo, khăn mũ, nếu không rất khó lấy chồng. Hiện nay, việc thêu dệt giỏi là để giữ gìn, quảng bá bản sắc văn hóa dân tộc Mông và tạo thêm việc làm thu nhập những lúc nông nhàn”. Bên cạnh việc tạo việc làm cho người dân địa phương, chị Sùng còn tích cực tham gia dạy miễn phí nghề thêu, dệt thủ công cho học sinh ở Tả Phìn.

Đều đặn các ngày trong tuần, chị Sùng lại đến trường dẫn đường thêu sợi chỉ, giới thiệu về nguyên liệu, quy trình sản xuất sợi, ý nghĩa các loại hoa văn trong văn hóa phong tục dân tộc Mông; cùng lên ý tưởng mẫu mã, sản phẩm. Chị Sùng cho hay: Đây là một trong những hoạt động triển khai mô hình trường học du lịch được địa phương thực hiện từ năm học 2013-2014. Vì những nỗ lực và thành tíchtrong quảng bá nghề dệt thủ công và tạo ra sản phẩm thổ cẩm cho doanh thu lớn, Thào Thị Sùng vừa được T.Ư Đoàn trao tặnggiải thưởng Lương Định Của năm 2016 cho những thanh niên có thành tích xuất sắc trong sản xuất kinh doanh ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.

Xuân Tùng