Chuyển hồ sơ một số vụ mua sắm thiết bị y tế tại Viện Pasteur TPHCM sang Bộ Công an

Nhiều thiếu sót, sai phạm

Công bố kết luận thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, Kít xét nghiệm, vắc xin, thuốc phòng, chống dịch Covid – 19 tại Bộ Y tế, thời kỳ từ 1/1/2020 đến 31/12/2021, Thanh tra Chính phủ ghi nhận, tại các đơn vị được kiểm tra xác minh, trong 2 năm qua đã góp phần tích cực vào việc khám chữa bệnh, phòng chống dịch bệnh và các hoạt động chuyên môn.

Cùng với cơ số thuốc, vật tư y tế, sinh phẩm, Kít xét nghiệm được Bộ Y tế, các nhà tài trợ cung cấp, việc mua sắm của các đơn vị đã đáp ứng cơ bản đầy đủ trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, Kít xét nghiệm và thuốc phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 tại bệnh viện và các bệnh viện dã chiến được giao phụ trách, góp phần tích cực vào việc đẩy lùi dịch bệnh. Tuy nhiên, quá trình thực hiện còn nhiều thiếu sót, sai phạm.

Cụ thể, Bộ Y tế chưa thực hiện mua sắm tập trung đối với danh mục tài sản do Bộ ban hành theo quy định của Chính phủ và Luật Đấu thầu; có thiếu sót khi bãi bỏ danh mục tài sản mua sắm tập trung của Bộ nhưng không gửi các đơn vị trực thuộc và Kho bạc Nhà nước để kiểm soát chi, dẫn đến một số gói thầu bệnh viện trực tiếp mua sắm chưa được Kho bạc Nhà nước chấp nhận thanh toán, nhà thầu đề nghị tính lãi chậm trả.

Đặc biệt, việc thẩm định, phê duyệt giá gói thầu và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu của Bộ Y tế đối với các gói thầu (gồm: Hệ thống nội soi phế quản, model CV-170 của hãng Olympus tại Bệnh viện TW Huế, Bệnh viện TW Thái Nguyên; Máy X-Quang di động kỹ thuật số, model FRD Nano/DR-XD1000 của hãng Fujifim tại Bệnh viện Phổi TW, Bệnh viện TW Huế) có dấu hiệu vi phạm Điều 360 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Bộ Y tế còn quản lý không chặt chẽ việc tiếp nhận vắc xin từ Công ty TNHH AstraZeneca Việt Nam và việc tổ chức tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 của Công ty cổ phần Vắc xin Việt Nam (VNVC), dẫn đến VNVC giữ lại 73.504 liều vắc xin để tiêm chủng (đã tổ chức tiêm 58.974 liều cho 68.099 người) không có trong kế hoạch tiêm chủng, không có sự kiểm soát của Bộ Y tế về đối tượng, quy trình và mục đích tiêm phi thương mại theo quy định của Chính phủ.

Bộ Y tế chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương (VSDTTW) có văn bản đồng ý để VNVC được giữ lại 73.504 liều vắc xin và tiếp nhận, phân bổ 1.067.700 liều vắc xin (có hạn sử dụng ngắn đến 31/3/2022) cho các tỉnh, thành phố có nhu cầu để triển khai tiêm chủng là chưa phù hợp với chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ. Việc chỉ đạo, hướng dẫn mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế có trường hợp còn chậm, chưa kịp thời tháo gỡ khó khăn tại các bệnh viện khi thực hiện (Bệnh viện K; BV Nhi TW, BV Phổi TW).

Nâng khống giá thiết bị y tế

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ, tại nhiều đơn vị trực thuộc Bộ Y tế, trang thiết bị y tế (TTBYT) được mua qua trung gian dẫn đến khó quản lý về giá. Hầu hết danh mục hàng hóa nhập khẩu trong các hợp đồng vật tư y tế, sinh phẩm, kít xét nghiệm tại các bệnh viện khi nhận hàng hóa đều không có đầy đủ các tài liệu chứng minh tính hợp lệ của hàng hóa nhập khẩu.

Qua thanh tra, phát hiện nhiều sai phạm trong việc mua sắm trang thiết bị y tế. Ảnh minh họa

Tại Bệnh viện TW Cần Thơ, trong số 18 gói thầu mua sắm TTBYT ngày 22/03/2020 của Bộ Y tế có một số dấu hiệu bất thường, trong đó có 2 gói thầu (Gói thầu số 07 mua 1 hệ thống ECMO, giá trị 3,482 tỷ đồng và Gói thầu số 18 mua 2 máy điện tim 26 kênh, giá trị 125,9 tỷ đồng) vi phạm hành vi bị cấm trong đấu thầu. Sau khi Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng, nhà thầu đã khắc phục nhận lại máy và hoàn trả toàn bộ số tiền được thanh toán theo hợp đồng.

Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ đã phát hiện việc mượn hàng hóa, mua sắm của Viện Pasteur TPHCM trong giai đoạn 2020-2021 có dấu hiệu vi phạm Điều 222 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Ngoài ra, Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc trúng nhiều gói thầu của các bệnh viện thuộc Bộ Y tế với quy mô và giá trị lớn; sau khi trúng thầu, Công ty không trực tiếp mua từ đơn vị nhập khẩu hoặc đơn vị ủy quyền mà mua qua nhiều đơn vị trung gian để cung cấp cho các bệnh viện, dẫn đến giá TBYT bị nâng cao gấp khoảng từ 2 đến 3,1 lần, có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh Covid-19 để nâng giá bán cao bất thường.

Căn cứ kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Y tế chỉ đạo, kiểm điểm và xử lý đối với tập thể, cá nhân, đơn vị thuộc Bộ Y tế có liên quan đến những hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong việc thực hiện mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế phòng, chống dịch Covid – 19.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho chuyển thông tin sang Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định một số vụ việc có dấu hiệu hình sự.

Ngày 12/12/2022, Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng, yêu cầu Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin việc mượn hàng hóa, mua sắm của Viện Pasteur TPHCM trong giai đoạn 2020-2021 có dấu hiệu vi phạm Điều 222 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017; đồng thời trong đó có một số doanh nghiệp cho Viện Pasteur TPHCM mượn hàng hóa, nhập khẩu hàng RUO, LUO và việc Công ty TNHH Thương mại và dịch vụ kỹ thuật Tài Lộc mua bán thiết bị y tế qua nhiều trung gian, làm tăng giá khi bán cho các bệnh viện, có dấu hiệu lợi dụng dịch bệnh Covid-19 để nâng giá bán cao bất thường, đến Bộ Công an theo quy định.

Thanh Hòa