Chuyên gia phản đối việc quy hoạch khu bảo tồn thiên nhiên Tiền Hải

90% diện tích khu bảo tồn thiên nhiên Tiền Hải có thể bị xóa sổ

Tháng 4/2023, UBND tỉnh Thái Bình có quyết định số 731 nhằm xác định vị trí, quy mô diện tích, ranh giới Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải đã được xác lập tại quyết định 2159 ngày 26/9/2014 của UBND tỉnh Thái Bình. Theo đó, tổng diện tích khu bảo tồn nói trên là 1.320ha, gồm phần đất có rừng ngập mặn 632ha và diện tích chưa có rừng 688ha, thuộc vùng ngoài đê của ba xã Nam Phú, Nam Hưng và Nam Thịnh.

Trước đó, ngày 26/9/2014, UBND tỉnh Thái Bình có quyết định 2159 xác lập quy mô khu bảo tồn là 12.500ha, bao gồm 1.430ha rừng, 11.050ha đất ngập nước và bãi bồi. Như vậy, quy mô diện tích khu bảo tồn mà Thái Bình điều chỉnh đã sụt giảm khoảng 90%, từ 12.500ha xuống còn 1.320ha. Quyết định mới của tỉnh Thái Bình cũng thu hẹp đáng kể diện tích rừng đặc dụng của Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải.

Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng là một khu dự trữ sinh quyển thế giới do UNESCO công nhận tại Việt Nam.

Một trong những căn cứ để UBND tỉnh Thái Bình ban hành quyết định 731 (thu hẹp diện tích Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải) là để phù hợp với quyết định 1486 do Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng ký ngày 28/10/2019, phê duyệt quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Thái Bình đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050.

UBND tỉnh Thái Bình xác định sau khi giảm về quy mô diện tích thì Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải sẽ được "bao quanh" bởi các dự án kinh tế trọng điểm của tỉnh. Cụ thể, khu vực phía bắc, nam và đông của khu bảo tồn sẽ tiếp giáp với quy hoạch khu đô thị, dịch vụ, nghỉ dưỡng, sân golf Cồn Vành - Cồn Thủ, phía tây giáp quy hoạch khu nuôi trồng thủy hải sản công nghệ cao.

Trong đó, khu đô thị, dịch vụ, nghỉ dưỡng sân golf Cồn Vành - Cồn Thủ có quy mô 3.348ha đã được UBND tỉnh Thái Bình phê duyệt đồ án quy hoạch phân khu xây dựng 1/2.000. Dự án này có quy mô dân số khoảng 34.600 người, với năm phân khu chức năng gồm: sân golf, casino và khách sạn nghỉ dưỡng 5 sao, khu du lịch sinh thái - tâm linh, công viên vui chơi giải trí cảm giác mạnh, khu đô thị du lịch sinh thái.

Xóa sổ khu bảo tồn Tiền Hải sẽ đe dọa nghiêm trọng vựa lúa Thái Bình

Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải là một trong hai vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng, được UNESCO công nhận vào ngày 2/12/2004. Đây là nơi lưu giữ những giá trị sinh học đa dạng, phong phú với 215 loài chim, trong đó có gần 160 loài chim di cư, hơn 50 loài chim nước, nhiều loài quý hiếm được ghi trong sách đỏ thế giới. Đây là sân chim quan trọng không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối với thế giới nhờ hệ động thực vật đáy phong phú.

Theo Quyết định 2159, Khu bảo tồn có chức năng bảo tồn môi trường, sinh cảnh và quần thể sinh vật vùng cửa sông Ba Lạt. Bảo tồn sinh cảnh tự nhiên tiêu biểu, độc đáo của hệ sinh thái đất ngập nước, tạo điều kiện thuận lợi cho các tập đoàn chim nước sinh sống hoặc dừng chân trên đường di cư hằng năm. Khu bảo tồn cũng có vai trò phòng hộ ven biển và cửa sông, đảm bảo an ninh, môi trường và sự phát triển bền vững của tỉnh cũng như khu vực. Làm hiện trường nghiên cứu khoa học phục vụ nhu cầu nghiên cứu trong nước và quốc tế. Nuôi trồng thực nghiệm, bảo tồn các loài gene quý hiếm, giáo dục môi trường và tổ chức du lịch sinh thái.

Ông Trịnh Lê Nguyên, Giám đốc Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) đặt câu hỏi, Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải bị giảm 9/10 diện tích có khi nào do nhầm lẫn trong quá trình làm quy hoạch khu kinh tế? Các đơn vị tư vấn quy hoạch: Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia (Bộ Xây dựng), Hansen Partnership (Úc), Công ty cổ phần tư vấn và xây dựng Hợp Hưng nên rà soát lại và giúp tỉnh Thái Bình điều chỉnh, phục hồi lại diện tích khu bảo tồn, giữ lại danh hiệu Khu dự trữ sinh quyển thế giới.

Nỗ lực bảo tồn thiên nhiên để chống lại những tác hại của biến đổi khí hậu được thế giới và Việt Nam thực hiện nghiêm ngặt. Mục tiêu đến năm 2030, ít nhất 30% diện tích đất liền (gọi tắt là mục tiêu 30x30), các vùng nước nội địa, vùng ven biển và biển, đặc biệt là các khu vực có tầm quan trọng đặc biệt đối với đa dạng sinh học, các chức năng và dịch vụ của hệ sinh thái, được bảo tồn, quản lý hiệu quả, có tính đại diện về mặt sinh thái, kết nối tốt và công bằng. Quy hoạch nêu trên có thể khẳng định đi ngược lại với chủ trương này

"Việt Nam sẽ quyết liệt hành động thực hiện khung đa dạng sinh học toàn cầu nghĩa là cùng đồng hành thực hiện mục tiêu tham vọng 30x30 nêu trên Nhưng nếu không giữ được, chưa nói đến mở rộng các hệ sinh thái tự nhiên còn sót lại thì rất khó để chúng ta mới thực hiện được cam kết này. Đấy cũng là lý do mà chúng tôi lo ngại khi một khu bảo tồn có nguy cơ biến mất", ông Trịnh Lê Nguyên nói.

TS Nguyễn Mạnh Hà, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Thiên nhiên và Phát triển (CCD) cho biết, Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải không chỉ là Khu bảo tồn duy nhất của tỉnh Thái Bình và là 1/2 Khu bảo tồn đất ngập nước vùng châu thổ sông Hồng. Đây còn là vùng phòng hộ xung yếu cho cửa sông Hồng là vành đai bảo vệ cho vựa lúa quan trọng thứ 2 của Việt Nam chính là Thái Bình. Việc xóa sổ khu bảo tồn này sẽ gây ra hệ lụy cực lớn cho môi trường và an sinh.

Tô Hội