Chôn vùi tuổi xuân sau song sắt vì 'đồng tiền công hậu hĩnh'

Đi tù vì môi giới bán ma túy

Chúng tôi gặp Thanh trong một buổi chiều cuối năm khi nam phạm nhân này vừa đi lao động về. Cũng như các phạm nhân khác sau khi hoàn tất một ngày lao động, Thanh cùng những phạm nhân trong buồng sửa soạn bữa cơm chiều. Cả buồng có mấy chục phạm nhân, chia thành mấy mâm ngồi ăn tại những khoảng trống trong khuôn viên buồng giam gồm hiên nhà, lối đi lại giữa hai dãy giường nằm. Thực đơn gồm cơm, canh, thức ăn vừa nhận từ bếp của phân trại và những món đồ khô mà hầu như phạm nhân nào trong trại giam cũng có. Món đồ khô này có thể là ruốc, là lạc rang, muối vừng hay cá khô,…đều do gia đình các phạm nhân gửi để dùng thêm. Nghe chúng tôi hỏi đã quen cuộc sống trong này chưa, một thanh niên nhanh nhảu: “Ở bên ngoài ăn uống linh tinh, vào đây sinh hoạt điều độ hơn, mỗi tội nhiều lúc cũng thấy cuồng cẳng”.

Hỏi Thanh ngày ở nhà làm gì, anh ta thản nhiên: “Em làm cửu vạn, thi thoảng cũng kiếm thêm được tí tiền từ việc chỉ chỏ”. Vì cái nghề cò mồi ấy mà Thanh đã phải trả giá đắt.

Thanh sinh ra trong một gia đình nghèo. Mấy anh em Thanh cũng được cắp sách tới trường nhưng chỉ hết cấp 1 là nghỉ. Đến tuổi muốn kiếm tiền để chi tiêu riêng, Thanh theo chúng bạn lên biên giới làm nghề bốc vác, ai thuê gì làm nấy. Thanh bảo công việc ngày đó chủ yếu là cửu vạn cho những xe hàng hoa quả từ phía Nam chuyển ra, bán cho thương lái người Trung Quốc. Hàng hóa bốc vác theo thời vụ, ngày hè thì đi làm thuê cho các chủ hàng vải, nhãn, dưa hấu còn mùa đông thì cõng hàng lậu. Tùy theo thời tiết mà công việc của Thanh cũng đa dạng theo. Thanh bảo, anh ta không từ chối bất cứ công việc gì, miễn là có tiền. Từ việc thuê nhặt quả hỏng, quả thối, đóng gói tới bốc vác và thậm chí cả là tìm khách cho chủ vựa, Thanh đều nhận tất. Cứ lăn lộn giữa chợ kiếm sống đã giúp anh ta không chỉ khôn lớn mà còn nói được tiếng Trung Quốc. Thanh bảo thứ tiếng mà anh ta nói được không phải tiếng Trung Quốc phổ thông mà là những tiếng của vùng miền như tiếng của người Tứ Xuyên, Vân Nam. “Cứ lên biên giới, tiếp xúc nhiều với họ thì nói được thôi. Tiếng của họ có nhiều âm ngữ giống tiếng dân tộc em mà”, Giàng A Thanh kể.

Tâm sự về cái lần nhận làm môi giới cho vụ mua bán 2 bánh ma túy, Giàng A Thanh kể: “Ban đầu em cũng từ chối đấy chứ nhưng bạn em bảo chỉ việc tìm người giới thiệu thôi còn việc giữa người bán, người mua trao đổi với nhau thế nào, hẹn gặp ở đâu là việc của họ”, Thanh kể. Ngần ngừ một lúc, thanh niên này lại nói tiếp như thanh minh: “Với lại người ta bảo em chỉ giới thiệu thôi chứ mình có cầm ma túy đi bán đâu mà sợ”.

Nghĩ đến khoản tiền công 10 triệu đồng, Thanh háo hức lắm nên trong lúc đi bốc hàng đã để ý dò tìm và cuối cùng cũng tìm được người mua “hàng”. Tuy nhiên, sự việc lại không dừng lại như dự định ban đầu của Thanh và người bạn bởi kẻ có hàng không biết tiếng Trung Quốc và họ cũng không thông thạo địa bàn nên muốn nhờ Thanh chọn địa điểm hộ. Nếu phi vụ mua bán này thành công, số tiền mà Thanh được nhận sẽ tăng lên gấp đôi.

Sau khi bàn tính, Thanh và người bạn đã thuê phòng trọ để kẻ mua, người bán gặp nhau. Theo đó, Thanh đã đặt thuê 2 phòng nghỉ cùng một khách sạn rồi đưa người bán, người mua tới. Thế nhưng may mắn đã không mỉm cười với Thanh khi cả nhóm đang tiến hành trao đổi tiền hàng thì lực lượng chức năng ập vào bắt quả tang. Giàng A Thanh và những kẻ đồng phạm bị kết án 18 năm tù về tội mua bán trái phép chất ma túy. Mỗi người đi một trại cải tạo, riêng Thanh về trại giam Hồng Ca thi hành án.

Phạm nhân Giàng A Thanh và đội bếp đang chăm chú làm công việc của mình.

Nuối tiếc tuổi thanh xuân

Cải tạo tại đội bếp phân trại số 2, Thanh được sắp xếp làm anh vo gạo. Công việc hàng ngày của anh ta là vo khoảng 300 cân gạo sau đó đưa vào dãy nồi hơi rồi quấy đảo và trông chừng cho đến khi những nồi cơm điện ấy cạn nước. Thanh bảo tuy không phải chịu rát mặt vì hơi than nhưng sức nóng từ nồi hơi điện tỏa ra cũng khiến người yếu sức không chịu nổi. Theo lời Thanh thì việc đảo gạo trong nồi khi cơm đang sôi là công đoạn vất vả nhất. “Nếu không đảo thì gạo không nở, cơm sẽ không dẻo, không ngon. Mà nấu ăn để phạm nhân chê, có ý kiến là cán bộ sẽ nhắc nhở, không sửa chữa thì thay người khác nên mình phải làm cho chu đáo, cẩn thận”, Thanh kể.

Anh ta bảo cũng may là ngày ở nhà cũng quen lao động tay chân rồi nên không cảm thấy vất vả gì cả. Hỏi cậu ta có khi nào muốn đổi chỗ làm, ra ngoài trồng rau, tưới cây chẳng hạn, Thanh cười: “Em làm ở đây quen rồi, không muốn thay đổi”.

Nhắc đến gia đình, bố mẹ, Thanh bảo từ ngày đi trại cải tạo mới được bố xuống thăm một lần. Nhìn ông gầy và tiều tụy đi vì suy nghĩ và bệnh tật, Thanh thấy trong lòng day dứt nhưng “có buồn cũng chẳng thay đổi được gì nên phải tự rặn mình phải cố gắng lên thôi”, Thanh bảo.

Cải tạo lao động từ năm 2009 đến nay, Thanh đã 2 lần được xét giảm án. Nam phạm nhân này bảo đáng lẽ anh ta được 3 lần giảm nhưng do thời gian đầu vào trại giam, tâm lý chưa ổn định nên vi phạm nội qui, mất 1 quí trung bình nên 3 năm sau mới được xét giảm. “Cứ nghĩ lại lần đó mà em tiếc”, Thanh bộc bạch.

Hỏi về kế hoạch cho ngày trở về đã dự định những gì, nam thanh niên này cười cười: “Chắc em lại về vùng cửa khẩu kiếm sống thôi. Em học hành dở dang, nghề ngỗng chẳng có thì dự định làm gì cho mệt. Chỉ sợ nghĩ lắm rồi lại thêm tiêu cực nên chẳng nghĩ nữa thì hơn. Trước mình làm bốc vác thì sau này ra trại lại tiếp tục làm công việc đó thôi ”.

Rồi tỏ ra rất thành thật, Giang A Thanh chia sẻ: “Tốt nhất là chẳng nên sắp xếp cho kế hoạch sau này. Việc trước mắt nên làm là giữ gìn sức khỏe để cải tạo thật tốt, sớm trở về với gia đình. Mọi việc sau này, ra trại sẽ tùy hoàn cảnh, thời cuộc mà tính toán”.

Nguyễn Vũ