Chính phủ đề xuất 5 cơ chế đặc thù cho nhiều dự án giao thông đường bộ

Chiều 27/10, Quốc hội đã nghe các báo cáo về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù về đầu tư xây dựng công trình giao thông đường bộ.

Nâng tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP lên tối đa 70%

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong quá trình triển khai áp dụng các quy định của pháp luật về đầu tư xây dựng công trình giao thông đường bộ đã bộc lộ, phát sinh một số quy định cần điều chỉnh cho phù hợp với tình hình, nhằm khơi thông nguồn lực, đẩy nhanh tiến độ thi công và giải ngân vốn đầu tư công vào lĩnh vực giao thông đường bộ, là một trong những lĩnh vực hạ tầng quan trọng quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Trên cơ sở các quy định hiện hành, Chính phủ trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết với 5 nhóm chính sách, trong mỗi chính sách có danh mục thí điểm kèm theo.

Cụ thể, chính sách 1 về tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án PPP, theo đó đối với các dự án giao thông đường bộ, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư không quá 70% tổng mức đầu tư của dự án. Chính sách này áp dụng cho 1 dự án.

Theo quy định hiện hành, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia vào các dự án PPP không vượt quá 50% tổng mức đầu tư dự án. Tuy nhiên thực tế hiện nay, một số dự án giao thông đường bộ có tổng mức đầu tư lớn, trong khi nhu cầu vận tải chưa cao nên cần có sự tham gia vốn nhà nước nhiều hơn để đảm bảo tính khả thi khi kêu gọi đầu tư theo phương thức PPP.

Chính sách đề xuất nhằm tạo động lực hơn nữa trong việc thu hút, huy động vốn đầu tư tư nhân, bảo đảm hiệu quả tài chính dự án, hấp dẫn các nhà đầu tư và các tổ chức tín dụng, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho hay.

Thực tế hiện nay, nhiều địa phương có văn bản đề xuất cấp có thẩm quyền cho phép được giao làm cơ quan chủ quản đầu tư, nâng cấp các đoạn tuyến quốc lộ, cao tốc thuộc địa bàn quản lý nhằm giải quyết những bức xúc về hạ tầng giao thông tại địa phương. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, không cho phép địa phương là cơ quan chủ quản, sử dụng ngân sách địa phương để đầu tư các dự án đầu tư quốc lộ, cao tốc thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách Trung ương.

Chính sách 2 về thẩm quyền thực hiện đầu tư dự án đường quốc lộ, đường cao tốc đi qua các địa phương. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định giao UBND cấp tỉnh có khả năng bố trí nguồn vốn đầu tư từ ngân sách địa phương làm cơ quan chủ quản thực hiện đầu tư dự án đường quốc lộ, đường cao tốc đi qua địa phương mình.

Chính sách số 3 về các dự án giao thông đường bộ qua nhiều địa phương, theo đó Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định giao một UBND cấp tỉnh làm cơ quan chủ quản thực hiện đầu tư dự án giao thông đường bộ qua nhiều địa phương và sử dụng ngân sách địa phương này hỗ trợ vốn đầu tư cho địa phương khác để đầu tư thực hiện dự án.

Chính sách 4 về cơ chế đặc thù trong khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường. Theo đó, nhà đầu tư, nhà thầu thi công không phải thực hiện thủ tục cấp Giấy phép khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường nằm trong Hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng phục vụ dự án hạ tầng giao thông đường bộ. Chính sách này áp dụng cho 16 dự án.

Chính sách số 5 về cơ chế đặc thù áp dụng đối với các dự án sử dụng nguồn tăng thu ngân sách trung ương năm 2022.

Đối với các dự án ngoài danh mục ban hành theo Nghị quyết thí điểm, khi có nhu cầu do các địa phương tiếp tục kiến nghị, trường hợp đáp ứng nguyên tắc, tiêu chí của Nghị quyết, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xem xét, quyết định trong thời gian giữa hai kỳ họp.

Làm rõ hơn tác động đến thu, chi ngân sách

Tại báo cáo thẩm tra do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày, Ủy ban Kinh tế cho biết nhiều ý kiến tán thành với sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Tuy nhiên, đề nghị cần bổ sung đánh giá kỹ lưỡng, đầy đủ, cụ thể hơn về tác động của các chính sách, làm rõ hơn đối với tác động đến thu, chi ngân sách nhà nước và nguồn lực bảo đảm thực hiện chính sách.

Toàn cảnh phiên họp chiều 27/10.

Đối với các chính sách cụ thể Chính phủ đề xuất, Ủy ban Kinh tế cơ bản tán thành để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ thi công của một số dự án giao thông.

Bên cạnh đó, Ủy ban Kinh tế lưu ý về danh mục các dự án đề xuất áp dụng thí điểm kèm theo dự thảo Nghị quyết. Theo cơ quan thẩm tra, danh mục dự án cần có địa chỉ, thời gian, giới hạn cụ thể. Việc không đề xuất Danh mục dự án cụ thể có thể dẫn tới cùng một dự án giao thông đường bộ chịu sự điều chỉnh của đồng thời hai hệ thống pháp luật tồn tại song song, dẫn đến mâu thuẫn, chồng khéo, khó khăn trong việc áp dụng pháp luật.

“Ủy ban Kinh tế nhận thấy nhiều dự án tại Danh mục dự án thí điểm chưa đáp ứng điều kiện về thủ tục đầu tư và chưa phù hợp với Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 – 2025” - Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh cho hay.

Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục bổ sung, hoàn thiện các nguyên tắc, tiêu chí lựa chọn dự án thí điểm, để bảo đảm các dự án được lựa chọn phải thực sự cần thiết, cấp bách và phù hợp với quy định pháp luật, tránh thất thoát, lãng phí, kém hiệu quả. Trên cơ sở đó, rà soát lại Danh mục các dự án, lựa chọn các dự án đáp ứng các nguyên tắc, tiêu chí, thuyết minh sự phù hợp của từng dự án trong việc đáp ứng các nguyên tắc, tiêu chí.

Đối với các dự án chưa đủ điều kiện, đề nghị tiếp tục hoàn thiện các thủ tục đầu tư trình Quốc hội, hoặc trình UBTVQH nếu được Quốc hội ủy quyền xem xét, quyết định trong thời gian Nghị quyết có hiệu lực thi hành.

Hoàng Yến