Chi 1000 tỷ đuổi chim ở sân bay: Quá lãng phí

Phải xem hiệu suất kinh tế

Cục Hàng không Việt Nam vừa chính thức có văn bản đề xuất Bộ GTVT đầu tư hệ thống phát hiện vật thể lạ trên đường băng tại cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất (TP.HCM) và cảng hàng không Nội Bài (Hà Nội) với tổng mức đầu tư lên tới gần 1.000 tỷ đồng.

Dự kiến mức đầu tư hệ thống tại Nội Bài là hơn 486 tỷ đồng và tại Tân Sơn Nhất là gần 510 tỷ đồng. Tổng số vốn cho 2 cảng hàng không này là gần 1.000 tỷ đồng.

Trước đề xuất trên, trao đổi với Đất Việt, ngày 18/11, PGS.TS Nguyễn Thiện Tống - Nguyên Chủ nhiệm khoa Kỹ thuật hàng không, Đại học Bách khoa TPHCM cho biết: "phải xem các hãng bay có nhu cầu hay không, trong quá khứ đã có những vấn đề gì xảy ra trên đường băng Nội Bài, Tân Sơn Nhất hay chưa, đã có sự cố nào xảy ra hậu quả thực sự nguy hiểm, tôi tin chắc chưa có sự cố nào.

Đề xuất dự án chi 1000 tỷ đồng để đuổi chim ở sân bay

Cần phải xem nơi nào trên thế giới có vấn đề tương tự, họ đưa ra giải pháp nào hợp lý, có đầu tư tốn kém không, trong khi tình hình kinh tế đất nước đang khó khăn, vấn đề tiết kiệm ngân sách đặt lên hàng đầu, mà đầu tư như vậy là lãng phí".

Đừng đầu tư lãng phí

Ở một góc độ khác, Cục Hàng không cũng đề xuất 3 phương án đầu tư. Phương án 1 sẽ do Nhà nước trực tiếp đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách. Phương án 2 do người khai thác cảng (ACV) làm chủ đầu tư và phương án 3 là thực hiện xã hội hóa theo hình thức đối tác công tư (PPP).

Tuy vậy, Cục Hàng không Việt Nam kiến nghị Bộ GTVT ưu tiên phương án 2, nếu không được mới thực hiện phương án 3 vì nếu để ACV làm chủ đầu tư ngay từ đầu sẽ chủ động về nguồn vốn, thời gian triển khai nhanh, đáp ứng được nhu cầu cấp bách, đồng thời đảm bảo được tính đồng bộ, thống nhất trong việc xây dựng, quản lý khai thác khu bay, điều phối hoạt động đảm bảo an toàn đường hạ, cất cánh, an ninh hàng không tại khu bay.

Trước các phương án trên, ông Tống phân tích rõ: "Với phương án 1 dùng tiền ngân sách, theo tôi sẽ không hiệu quả, vì sẽ không thu lại được tiền. Trong khi còn rất nhiều vấn đề cần ưu tiên khác, chúng ta đang thiếu trầm trọng bệnh viện, trường học...Vấn đề tăng cường tín hiệu trên đường giao thông giữa đường sắt, đường bộ, làm sao hạn chế tai nạn chết người cũng đang cần ngân sách đầu tư.

Còn phương án để ACV đầu tư thì chắc chắn họ sẽ thu lãi, thậm chí thu phí tất cả các chuyến bay cất, hạ cánh ở sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất, kể cả không dùng dịch vụ, như vậy các hãng bay có chấp nhận không?

Một điều lạ là vì sao không đầu tư cho tất cả các sân bay khác như Cần Thơ, Huế, Đà Nẵng, trong khi đều có nguy cơ như vậy, sao không đầu tư cho công bằng. Như vậy phương án 2 là vô lý.

Phương án 3 lại càng vô lý nữa, cái gì cũng nói xã hội hóa, như vậy ai đầu tư, ai thu tiền. Hình thức đối tác công tư PPP thực chất là một DN tư nhân bỏ tiền ra đầu tư, rồi họ sẽ thu phí người sử dụng để hoàn vốn, người hưởng thụ trả tiền trực tiếp.

Và khi nói đến hình thức cho tư nhân đầu tư rồi thu hồi có khác nào BOT đường bộ, đến khi thu hồi xong thì hoàn trả lại cho nhà nước, không thu phí nữa. Nhưng đường bộ đang có quá nhiều tiêu cực, đầu tư ít nhưng lại nói nhiều, bắt buộc người dùng đường trả tiền đó là dân với mức phí quá đắt.

Với dự án trên cũng vậy, khi nhà đầu tư xong, họ sẽ yêu cầu các máy bay cất, hạ cánh tại sân bay đều phải nộp phí. Mà khi đó chủ yếu họ tăng mức giá vé thì người dùng máy bay là hành khách phải chịu thiệt thòi. Khi đó, đây chỉ là dự án phục vụ cho nhóm lợi ích".

Tuy nhiên, theo vị chuyên gia trên, chắc chắn trước khi đầu tư, các DN sẽ tham gia khảo sát các hãng bay ở khu vực sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất có đồng ý trả tiền hay không, những hãng bay trả tiền cất hạ cánh có đủ tiền để họ đầu tư hay không, chắc chắn họ sẽ không đầu tư.

Trong khi, một dự án thì phải làm đàng hoàng, tất cả các chi phí liên quan đến xây dựng, như tốn kém bao nhiêu, trả tiền một chuyến bao nhiêu, có đắt không phải được rõ ràng, công khai?.

"Bộ GTVT hãy hỏi ý kiến tất cả các hãng bay sử dụng sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất xem họ đánh giá có thực sự cần thiết xây dựng dự án không, họ có trả tiền cho đầu tư đó hay không, khi đó hãy quyết định'' - ông Tống nêu ý kiến.

Tuệ Mẫn