Cháy rừng ở Hawaii bắt đầu như thế nào và đã hủy diệt những gì?

Cháy rừng bắt đầu xảy ra khi nào?

Thảm họa bắt đầu vào tối thứ Ba khi ba ngọn lửa bùng phát ở Maui, cắt đứt phía tây của hòn đảo và bùng phát ở Đảo Lớn ở Hawaii. Sau đó ngọn lửa lan nhanh, đặc biệt tại Maui, và trở thành con quái vật tàn phá mọi thứ trên đường đi.

Phần lớn thành phố du lịch Lahaina ở phía tây đảo Maui, Hawaii, đã bị phá hủy khi cháy rừng lan nhanh - Ảnh: AFP

Trước tốc độ ập đến nhanh khủng khiếp của cơn bão lửa, một số người đã phải nhảy xuống biển để tìm đường sống và được lực lượng bảo vệ bờ biển giải cứu. Ít nhất 30 người bị thương, bỏng và ngạt khói, hàng nghìn người phải sơ tán khỏi Mauri ngay trong ngày thứ Ba.

Các đội cứu hộ sau đó tiếp tục nỗ lực sơ tán người dân và du khách, tìm kiếm những người sống sót trong tuyệt vọng khi đám cháy gây ra sự tàn phá trên diện rộng, đặc biệt là tại thành phố du lịch Lahaina, nơi gần như đã bị phá hủy hoàn toàn.

Lahaina, một thành phố nghỉ mát ven biển với khoảng 13.000 người ở phía tây bắc Maui, từng là trung tâm săn bắt cá voi và là thủ đô của Vương quốc Hawaii xưa. hiện thu hút 2 triệu khách du lịch mỗi năm. Nhưng giờ, theo báo Honolulu Star-Advertiser cho biết, khoảng 271 công trình tại Lahaina đã bị phá hủy hoặc hư hại.

Hỏa hoạn cũng đã thiêu rụi xung quanh Kihei, một thành phố ven biển ở Nam Maui, và phá hủy một phần của Kula, một khu dân cư ở trung tâm miền núi của hòn đảo, cũng như cháy xém nhiều phần của Đảo Lớn.

Thống đốc Hawaii, Josh Green, mô tả đám cháy là "có thể là thảm họa thiên nhiên lớn nhất" trong lịch sử tiểu bang. Ông nói: “Những gì chúng ta đã chứng kiến thật là thảm khốc. Toàn bộ mức độ tàn phá của Lahaina sẽ khiến bạn bị sốc. Cứ như một quả bom đã phát nổ”.

Đến thứ Năm, ít nhất 53 người được xác nhận đã chết trong trận cháy rừng kinh hoàng nhất lịch sử nước Mỹ kể từ vụ cháy Camp ở California khiến 85 người thiệt mạng vào năm 2018. Các quan chức Hawii cảnh báo rằng số người chết có thể sẽ tiếp tục tăng, dự kiến sẽ vượt qua trận sóng thần năm 1960 khiến 61 người thiệt mạng.

Lửa đã bùng lên ra sao?

Nguyên nhân chính xác của vụ hỏa hoạn vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, Cơ quan khí tượng Mỹ đã đưa ra cảnh báo cho Quần đảo Hawaii về gió lớn và thời tiết khô hạn - điều kiện chín muồi cho cháy rừng. Theo Cục Lâm nghiệp Mỹ, gần 85% các vụ cháy rừng ở nước này là do con người gây ra. Nguyên nhân tự nhiên bao gồm sét và hoạt động núi lửa. Quần đảo Hawaii có sáu ngọn núi lửa đang hoạt động, trong đó có một ngọn ở Maui.

Không rõ núi lửa có tạo ra đám cháy nào trong số những đám cháy dẫn tới trận hỏa hoạn kinh hoàng hay không. Nhưng theo báo New York Times, tình trạng hạn hán ngày càng tồi tệ trong những tuần gần đây có lẽ cũng góp phần gây ra đám cháy. Gần 16% diện tích Maui bị hạn hán nghiêm trọng vào thứ Ba, tăng từ khoảng 5% vào tuần trước, theo Cơ quan Giám sát Hạn hán Hoa Kỳ .

Từ một đám cháy nhỏ, quan chức cho biết gió từ cơn bão Dora, xuất hiện cách quần đảo Hawaii ở Thái Bình Dương hàng trăm km về phía tây nam, đã thổi bùng ngọn lửa trên khắp tiểu bang này. Ngoài Dora, một hệ thống áp suất thấp ở phía tây gần Nhật Bản cũng góp phần tạo ra gió lớn kéo dài.

Thảm thực vật khô của Hawaii cũng là một yếu tố góp phần gây ra hỏa hoạn. Sự lan rộng của các loại cỏ không phải bản địa dễ bắt lửa như cỏ Guinea ở các khu vực đất nông nghiệp và rừng trước đây đã làm tăng nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của đám cháy.

Điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Thống kê của báo New York Times cho hay, diện tích bị cháy hàng năm do cháy rừng ở Hawaii đã tăng gấp bốn lần trong những thập kỷ gần đây. Các nhà khí hậu học giải thích, lượng mưa giảm và nhiệt độ tăng khiến các hòn đảo dễ bị cháy hơn.

Các loại cỏ xâm lấn rất dễ bắt lửa đã lấn át thảm thực vật bản địa ở một số khu vực và biến đổi khí hậu đã làm trầm trọng thêm tình trạng khô và nóng ở bang này, cho phép cháy rừng lan nhanh hơn.

Những chiếc xe cháy đen chỉ còn trơ khung thép nằm la liệt tại Lahaina, đảo Maui, Hawaii - Ảnh: New York Times

Hiện tại tiểu bang này đã thoát khỏi tình trạng nguy hiểm ngay lập tức, khi cơn bão Dora đang di chuyển ra xa hơn. Cơ quan khí hậu quốc gia Mỹ cho biết gió sẽ chậm lại vào thứ Năm và duy trì như vậy vào đầu tuần tới.

Trong khi các quan chức tập trung vào các hoạt động cứu hộ và bảo vệ tài sản, một cuộc điều tra về nguyên nhân chính xác của thảm họa có thể sẽ sớm bắt đầu. Nhưng lúc này, Adam Weintraub, phát ngôn viên của Cơ quan Quản lý tình trạng khẩn cấp Hawaii, cho biết: “Hiện chúng tôi vẫn đang trong chế độ bảo toàn mạng sống”.

Nguyễn Khánh