Cần nhân rộng mô hình trồng dưa hấu ở Phú Yên

Thoát nghèo từ dưa hấu Xuất phát từ những người dân tỉnh Bình Định đến Phú Yên thuê đất canh tác nhàn rỗi của người dân miền núi để trồng dưa hấu, mà hiện nay cả nghìn hộ dân các huyện Đồng Xuân, Sơn Hòa, Sông Hinh cũng học cách trồng dưa hấu theo phương pháp, kỹ thuật của nông dân Bình Định. Anh Lê Kim Trọng, ở xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn (Bình Định) làm dưa hấu trên đất núi Đồng Xuân đã hơn 4 năm cho hay: “Trồng dưa hấu cho năng xuất cao không khó, chỉ cần làm đúng quy trình, sử dụng phân, thuốc trừ sâu hợp lý và đảm bảo nước tưới và thời tiết thuận lợi là được. Vụ dưa hè thu này tôi trồng được 1 ha, loại giống TN 386, đang chuẩn bị thu hoạch, với giá 3.200 – 3.500 như hiện nay, thì sau khi trừ tổng chi phí khoảng 70 triệu đồng (trong đó tiền thuê đất 12 triệu đồng) cũng kiếm được từ 70 – 80 triệu đồng. Theo kinh nghiệm của một số người ở tỉnh Bình Định có kinh nghiệm trồng dưa trên đất Phú Yên, để có năng xuất, chất lượng quả to, đạt yêu cầu, phải tuân thủ trình tự từng khâu, từ làm đất cho đến khi thu hoạch thì mới thành công. Anh Trọng cho biết thêm, qua thực tế trồng dưa tại nhiều địa phương ở Phú Yên nhận thấy, quỹ đất nhàn rỗi ở các vùng nông thôn là rất lớn, nhiều diện tích bị bỏ hoang do người dân không có vốn, hay chẳng mấy mặn mà với một số loại cây trồng bản địa cho năng xuất, hiệu quả kinh tế thấp. Từ kinh nghiệm trồng dưa của những người Bình Định, hiện nay nhiều nông dân ở huyện Đồng Xuân đã chuyển qua trồng dưa hấu, bước đầu cho thu nhập cao như anh Nguyễn Văn Thắng ở Hà Rai, xã Xuân Lãnh. Vụ đông xuân 2009, anh Thắng trồng 0,7 ha, giá 5.200 đ/kg cho thu lãi gần 150 triệu trừ chi phí, hay vợ chồng anh Nguyễn Quê trước kia làm nghề buôn bán, được anh Trọng ở Bình Định truyền đạt phương pháp, kinh nghiệm, nay đã chuyển sang trồng dưa hấu. “Thấy mọi người thu lãi cao nhờ dưa, vụ hè thu này vợ chồng tôi thuê gần 0,8 ha đất trồng thử, kết quả thu hoạch được khoảng 35 tấn, cho thu lãi hơn 50 triệu đồng ngon ơ”, anh Quê phấn khởi khoe. Về huyện Đồng Xuân trong những ngày này, bắt gặp trên những con đường nông thôn bạt ngàn dưa hấu, xe cộ, người thu hoạch, kẻ bán mua tấp nập, rộn ràng. Nhờ dưa hấu mà vài năm trở lại đây nhiều hộ gia đình đã thoát nghèo có cuộc sống ổn định, không ít hộ vươn lên có cuộc sống khá giả. Cần nhân rộng mô hình Theo thống kê chưa đầy đủ từ những người trồng dưa đến từ Bình Định, toàn huyện Đồng Xuân ước có từ 180 – 200 hộ trồng dưa hấu theo phương pháp, kỹ thuật của người Bình Định, hộ ít cũng trồng được 0,5 ha, nhiều thì trên dưới 1 ha, nhiều nhất là ở hai xã Xuân Lãnh và Xuân Phước. Thời gian từ lúc xuống giống đến khi thu hoạch mất khoảng 65 ngày. Một năm có thể trồng từ 3 đến 4 vụ tùy theo thời tiết. Anh Lê Kim Trọng cho biết: “Sản phẩm làm ra được các thương lái hợp đồng bao tiêu theo giá cả theo thị trường và tùy thuộc vào phẩm cấp, chất lượng quả. Dưa được xuất đi các tỉnh lân cận như Khánh Hòa, Bình Định, thậm chí ra cả Hà Nội. Riêng vụ đông xuân phần lớn được xuất sang Trung Quốc vì mùa này dưa chất lượng tốt hơn. Thực tế hiện nay, những người làm dưa hấu ở Phú Yên theo kỹ thuật của người Bình Định chưa nhiều, mà phần lớn chỉ mang tính tự phát do học hỏi được kinh nghiệm qua hình thức quen biết, cầm tay chỉ việc, chứ chưa được tập huấn hướng dẫn bài bản có khoa học của các ngành chuyên môn nên chưa được nhiều người biết đến để nhân rộng. Mặt khác do vốn đầu tư cao (bình quân từ 60 – 70 triệu đồng/ha), giá cả đầu ra lại phụ thuộc vào thị trường tiêu thụ, nên nhiều hộ gia đình chưa dám mạnh dạn hoặc không đủ điều kiện, nhất là về vốn để chuyển đổi, hay trồng thử nghiệm giống dưa này. Mong muốn nhất hiện nay đối với nông dân miền núi Phú Yên là được tập huấn chuyên đề về phương pháp trồng dưa hấu năng xuất cao, tạo điều kiện về vốn và tiêu thụ sản phẩm sau thu hoạch. Theo kinh nghiệm của những người trồng dưa hấu lâu năm ở tỉnh Bình Định trên đất Phú Yên thì phương pháp, kỹ thuật được bắt đầu từ khâu xới đất, rồi dăng hàng cách hàng 2,5m, cây cách cây 0,5m, sau đó lấy nước cân dòng, phủ bạt, đục lỗ, rồi lấy đất mịn trộn với phân chuồng khô qua khâu xử lý thuốc diệt mầm bệnh từ khi bắt đầu gieo hạt. Sau khi hạt nảy mầm từ 5 – 7 ngày tiếp tục xử lý thuốc theo hướng dẫn. Khi cây được 5 lá tiến hành bấm đọt để lấy ba dây chèo (nhánh) và cho dưa bò theo hướng phù hợp. Trong ba nhánh chỉ lấy quả trên hai nhánh ở vị trí lá thứ 12 (tính từ gốc). Trong quá trình phát triển thường xuyên làm cỏ, bón phân, diệt sâu bệnh và không được để ứ đọng nước. Khi dưa được 45 ngày tuổi thì không cần phải dung thuốc trừ sâu và chờ đến khoảng 20 sau ngày là thu hoạch.