Brazil trước thách thức vận mệnh của G20

Người dân nhận nước cứu trợ trong đợt hạn hán lịch sử ở bang Amazonas, Brazil, ngày 26/10/2023. Ảnh: Reuters

Chủ đề mà Brazil đưa ra trong nhiệm kỳ Chủ tịch G20 là "Xây dựng một thế giới công bằng và một hành tinh bền vững". Trong đó, ưu tiên hàng đầu của Brazil là tạo đột phá trong cuộc chiến chống đói nghèo và bất bình đẳng.

Nói về niềm vinh dự khi đảm nhận trọng trách, Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva khẳng định, Brazil cam kết đưa cuộc chiến chống đói nghèo và bất bình đẳng làm trung tâm của chương trình nghị sự quốc tế, bao gồm cuộc khủng hoảng khí hậu hiện nay.

Bình luận về đường hướng của Brazil, giới chuyên gia quốc tế cho rằng, đây là một cách tiếp cận đúng và trúng. Bởi biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, cộng hưởng với xung đột leo thang ở nhiều “điểm nóng”, giá lương thực biến động khó lường... đã đẩy nhiều quốc gia tiến tới bờ vực của nạn đói. Tổ chức Save the Children có trụ sở tại Anh mới đây công bố nghiên cứu cho thấy, các hiện tượng thời tiết cực đoan tại các quốc gia dễ bị ảnh hưởng do biến đổi khí hậu đã đẩy hơn 27 triệu trẻ em vào nạn đói trong năm 2022.

Chương trình nghị sự quốc tế cũng liên tục nhấn mạnh tính cấp thiết của việc gắn biến đổi khí hậu với bài toán an ninh lương thực. Nổi bật như Hội nghị thượng đỉnh An ninh lương thực toàn cầu diễn ra cuối tháng 11 vừa qua đã kêu gọi thế giới áp dụng công nghệ tiên tiến trong xây dựng hệ thống lương thực, thực phẩm chống chịu tốt hơn trước cú sốc khí hậu. Tại Hội nghị lần thứ 28 Các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP28) trong tuần trước, hơn 130 quốc gia nhất trí đưa vấn đề lương thực, thực phẩm và nông nghiệp vào kế hoạch hành động khí hậu quốc gia.

Bên cạnh đói nghèo, vấn đề quyền con người dù liên tục đạt được những thành tựu, song thực tế vẫn hiện hữu tình trạng bất bình đẳng giữa các quốc gia và trong từng quốc gia. Điển hình như châu Phi chỉ chiếm khoảng 3% lượng phát thải toàn cầu gây biến đổi khí hậu, nhưng lại là khu vực gánh chịu tác động tồi tệ nhất của biến đổi khí hậu. Theo chỉ số thích ứng toàn cầu Notre Dame đo lường độ tổn thương của các quốc gia, trong số 20 quốc gia được xếp hạng dễ bị tổn thương nhất do biến đổi khí hậu, có tới 16 nước ở châu Phi.

Báo cáo mới nhất của Chương trình Lương thực thế giới (WFP) cho thấy, khoảng 23,4 triệu người dân tại vùng Sừng châu Phi đang thiếu lương thực và 5,1 triệu trẻ em nơi đây bị suy dinh dưỡng do các điều kiện khô hạn kéo dài. Trong đó, vùng Sừng châu Phi đã trải qua thời tiết khô hạn tiếp nối những mùa mưa có lượng mưa dưới trung bình kể từ năm 2020, gây tác động tới nông nghiệp, chăn nuôi, thảm thực vật, nguồn nước, sinh kế.

Qua đó có thể thấy, sự bất bình đẳng và đói nghèo có sự liên kết chặt chẽ. Bất bình đẳng tất yếu làm sâu sắc hơn đói nghèo. Chủ tịch Ngân hàng thế giới (WB) Ajay Banga từng nhấn mạnh, thế giới đang đối mặt với chuỗi thách thức đan xen, cộng hưởng với sự phức tạp về địa chính trị đã làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng. Mặt khác, tiềm lực tài chính hạn chế và gánh nặng nợ nần khiến các nước đang phát triển khó có thể đầu tư đầy đủ để cải thiện hệ thống lương thực.

Brazil trên cương vị dẫn dắt nhóm 20 nền kinh tế lớn sẽ phải làm sao để đẩy mạnh chuyển đổi hệ thống lương thực, bởi đây là nhiệm vụ cấp bách để bảo đảm an ninh lương thực và xóa đói nghèo.

Theo giới chuyên gia, xung đột, dịch bệnh, biến đổi khí hậu đã, đang và sẽ tiếp tục tạo ra những cú sốc nghiêm trọng, đặc biệt, tình trạng mất an ninh lương thực đã ở mức độ khẩn cấp. Trong bối cảnh đó, tối ưu nguồn sức mạnh của các tổ chức đa phương được xem là giải pháp hữu hiệu để toàn cầu phục hồi. Trong các tổ chức đa phương có tầm ảnh hưởng lớn nhất, G20 là một nguồn lực trọng yếu, có tác động tới cả thế giới. Những trọng trách này đè nặng lên Brazil khi đảm nhận chức Chủ tịch luân phiên G20.

Thanh Trúc