Bộ Tài chính 'kê đơn' chữa bệnh béo phì?

Đồ uống có đường là loại nước giải khát được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, việc sử dụng nhiều sẽ dẫn tới dư thừa năng lượng nạp vào cơ thể, gây nên tình trạng tăng cân không kiểm soát với nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ cộng đồng, bao gồm các chứng bệnh về tim mạch, tiểu đường; đặc biệt là làm trầm trọng hơn tình trạng béo phì ở trẻ nhỏ và giới trẻ nói chung.

Đây là những lý do để Bộ Tài chính tiến hành sửa đổi một số điều luật của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), đáng lưu ý là đồ uống có đường như nước ngọt, trà... cũng sẽ phải chịu thuế TTĐB với mức áp thuế là 10 hoặc 20%.

Các nước trong khu vực đã thu thuế TTĐB đối với mặt hàng nước ngọt

Ở Việt Nam tỷ lệ người trưởng thành bị thừa cân, béo phì chiếm khoảng 25% dân số. Đối với trẻ em dưới 5 tuổi, tỷ lệ béo phì tăng nhanh từ mức 0,6% năm 2000 lên 5,3% năm 2015, tại TP. Hồ Chí Minh mức tỷ lệ này lên tới 10,8% (đặc biệt tại khu vực trung tâm tỷ lệ này lên đến 12%) cao hơn mức trung bình của châu Á và các nước đang phát triển (mức béo phì trẻ dưới 5 tuổi trung bình toàn cầu là 6,9%).

Theo số liệu thống kê năm 2010, tỷ lệ béo phì đối với trẻ em từ 5 đến 19 tuổi cũng khá cao: 8,5%; tuy nhiên, có sự chênh lệch lớn giữa nhóm trẻ thành thị với nông thôn như sau: 18,2% ở thành phố, 7,9% ở nông thôn, quan ngại hơn cả là thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh có tỷ lệ trẻ mắc bệnh béo phì lên tới 34,5%.

Anh Nguyễn Văn Bình (Hà Nội) chia sẻ, giá đồ uống có đường như coca-cola, pesi... hiện nay khá rẻ, chỉ hơn chục ngàn đồng/lít nên rất dễ thỏa mãn khả năng chi tiêu của phụ huynh, dễ dàng thỏa mãn chứng “nghiện” ngọt của trẻ. Đây là một trong những nguyên nhân trực tiếp khiến tình trạng béo phì gia tăng.

Có thể nói thừa cân, béo phì là yếu tố nguy cơ của nhiều bệnh không lây nhiễm như: các bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đột quỵ, xơ vữa và tắc mạch vành, nhồi máu cơ tim; nguy cơ của bệnh đái tháo đường tuýp 2 và một số bệnh ung thư như ung thư túi mật, ung thư vú, ung thư đại tràng, ung thư tiền liệt tuyến và ung thư thận…

Do đó tôi mong rằng, Chính phủ cần sớm tiến hành thu thuế TTĐB đối với loại hàng hoá này, nhằm hạn chế mức sử dụng loại đồ uống có đường, qua đó giúp giảm bớt tình trạng gia tăng bệnh tật và tình trạng trẻ hóa mắc các bệnh nan y, bảo vệ sức khỏe nòi giống cũng như làm giảm gánh nặng cho xã hội.

Theo các nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thì việc lạm dụng nước ngọt sẽ dẫn đến béo phì và tiểu đường. Theo Quỹ Nâng cao sức khỏe Victoria, Úc, nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, sử dụng nước ngọt gắn liền với tăng cân và béo phì, và nhiều ảnh hưởng xấu khác đến sức khoẻ bao gồm tim mạch và tiểu đường.

Do vậy, để định hướng và hạn chế tiêu dùng các loại đồ uống có đường, các nước trong khu vực đã thu thuế TTĐB đối với mặt hàng nước ngọt. Tại Thái Lan, nước ngọt có ga không cồn chịu mức thuế suất 25% hoặc 0,024 USD/chai 440cc; nước ngọt có ga, ở mức 20% hoặc 0,011 USD/chai 440cc. Tại Lào nước ngọt có ga không cồn chịu mức thuế suất 5% và nước tăng lực với mức thuế suất 10%. Campuchia thu thuế TTĐB đối với nước ngọt 10%.

Theo thông tin từ Ban Thư ký ASEAN thì 3 nước trong ASEAN khác đang dự kiến, xem xét áp dụng thuế TTĐB đối với nước ngọt: Myanmar là 5%; Philippines dự kiến thu thuế TTĐB mức tuyệt đối là 10 Peso/lít; Indonesia cũng dự kiến thu thuế TTĐB mức tuyệt đối là 3.000Rupi/lít nước ngọt có ga.

Như vậy, hầu hết các nước trong khu vực đã và sẽ thực hiện thu thuế TTĐB đối với mặt hàng nước ngọt. Các nước châu Âu áp dụng thu thuế cao hơn, cụ thể: Pháp thu thuế TTĐB với mức thuế tuyệt đối 0,72 euro/lít; Phần Lan thu thuế TTĐB với mức thuế tuyệt đối là 0,075 euro/lít; Hungary thu mức thuế tuyệt đối là 0,04 euro/1 chai hoặc 1 lon; Hà Lan: thu 0,09 USD/lít,...

Do vậy, để hướng dẫn, điều tiết cộng đồng kiểm soát tiêu thụ (hạn chế) đối với đồ uống có đường là việc làm cần thiết và phù hợp với thông lệ quốc tế. Bộ Tài chính đề nghị bổ sung nước ngọt bao gồm loại có ga, không ga, tăng lực, thể thao, trà, cà phê uống liền được đóng gói theo dây chuyền sản xuất công nghiệp vào đối tượng chịu thuế TTĐB, ngoại trừ: các nước loại trái cây, nước rau quả 100% tự nhiên, sữa và các sản phẩm sữa.

Theo đó, Bộ Tài chính trình Chính phủ 2 phương án thuế suất như sau: Phương án 1: Áp dụng mức thuế suất 10% áp dụng từ năm 2019. Phương án 2: Áp dụng mức thuế suất 20% áp dụng từ năm 2019.

Được biết nội dung sửa sửa đổi này sẽ được đưa vào hồ sơ đề nghị xây dựng Dự án Luật dự kiến trình Chính phủ trong tháng 9/2017 để kịp trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Sau khi được đưa vào chương trình xây dựng VBQPPL thì tiếp tục thực hiện các bước theo quy định của luật ban hành VBQPPL để trình Quốc hội.

Theo TBNH