Biểu hiện của người loạn thần

Theo nhiều cách, một số người trưởng thành bị loạn thần kinh trong xã hội của chúng ta cũng giống như đứa trẻ không được an toàn đang khao khát được an toàn, mặc dù ở những người loạn thần thì biểu hiện có phần đặc biệt hơn. Phản ứng của họ thường là trước những mối nguy hiểm tâm lý chưa được biết đến, trong một thế giới mà họ cảm thấy là thù địch, áp đảo và đầy đe dọa.

Họ cư xử như thể có một thảm họa lớn đang luôn rình rập, tức là họ thường phản ứng như đối với tình huống khẩn cấp. Nhu cầu an toàn của họ thường được thể hiện cụ thể trong việc tìm kiếm một người bảo vệ, hoặc một người mạnh mẽ hơn mà họ có thể dựa vào, có lẽ là một Quốc trưởng như Hitler.

Ảnh minh họa. Nguồn: Karolina Grabowska/Pexels.

Có một mô tả hữu ích về người loạn thần kinh: Đó là một người trưởng thành vẫn giữ cái nhìn trẻ thơ của mình đối với thế giới. Điều đó có nghĩa là, một người trưởng thành mắc chứng loạn thần kinh có thể cư xử như thể anh ta thực sự sợ bị đánh đòn, sợ bị mẹ phản đối, sợ bị cha mẹ bỏ rơi, hoặc bị lấy mất thức ăn.

Như thể thái độ sợ hãi và phản ứng trước mối đe dọa từ thế giới nguy hiểm khi còn thơ bé đã chui xuống đất, không bị ảnh hưởng bởi quá trình trưởng thành và học tập, và giờ đây sẵn sàng nổi lên bởi bất kỳ tác nhân kích thích nào có thể khiến một đứa trẻ cảm thấy nguy hiểm và bị đe dọa. Horney đặc biệt đã viết rất hay về “lo lắng cơ bản”.

Chứng loạn thần kinh ám ảnh cưỡng chế là điển hình rõ ràng của việc tìm kiếm sự an toàn. Những người bị ám ảnh cưỡng chế cố gắng một cách điên cuồng để sắp xếp và ổn định thế giới sao cho không một mối nguy hiểm khó kiểm soát, bất ngờ hoặc xa lạ nào xuất hiện.

Họ tự bảo vệ mình bằng đủ loại nghi lễ, quy tắc và công thức để chuẩn bị sẵn cho mọi tình huống, và để không có tình huống bất ngờ mới nào xuất hiện. Họ rất giống những trường hợp bị tổn thương não, được mô tả bởi Goldstein, những người cố gắng duy trì trạng thái cân bằng của mình bằng cách tránh xa mọi thứ không quen thuộc và xa lạ, và bằng cách sắp xếp thế giới được hạn chế của họ theo một cách gọn gàng, kỷ luật và trật tự đến mức mọi thứ trong thế giới đó đều đã được tính toán.

Họ cố gắng sắp xếp thế giới để không thể xảy ra bất cứ điều gì bất ngờ (nguy hiểm). Nếu không phải do lỗi của mình mà xảy ra một điều gì đó bất ngờ, họ sẽ phản ứng hoảng sợ như thể sự cố bất ngờ này tạo thành một mối nguy hiểm chết người.

Những gì chúng ta chỉ coi là một sở thích không quá mạnh mẽ ở người khỏe mạnh, chẳng hạn như sở thích đối với những thứ quen thuộc, lại trở nên một nhu cầu sinh tử trong những trường hợp dị thường. Ở những người loạn thần kinh trung bình, sở thích lành mạnh đối với những thứ mới lạ bị mất đi, hoặc ở mức tối thiểu.

Các nhu cầu an toàn có thể trở nên rất cấp thiết trong bối cảnh xã hội có những mối đe dọa thực sự đối với luật pháp, trật tự, chính quyền. Có thể dự báo rằng, mối đe dọa của sự hỗn loạn hoặc thuyết hư vô là tạo ra ở hầu hết mọi người sự thoái lui từ các nhu cầu bậc cao hơn về nhu cầu an toàn vốn mãnh liệt hơn.

Một phản ứng thông thường, gần như có thể đoán trước được, là việc dễ dàng chấp nhận chế độ độc tài hoặc quân phiệt. Điều này có xu hướng đúng với tất cả mọi người, bao gồm cả những người khỏe mạnh, vì họ cũng sẽ có xu hướng phản ứng với nguy hiểm bằng việc quay về nhu cầu an toàn, và sẽ chuẩn bị để tự bảo vệ.

Nhưng nó dường như đúng nhất với những người đang sống gần ranh giới an toàn. Họ đặc biệt lo lắng trước những mối đe dọa đối với chính quyền, tính hợp pháp và những người đại diện cho pháp luật.

Abraham H. Maslow/Bách Việt - NXB Dân Trí