Bia di tích làng An Khê

Bia di tích An Khê ở xã Gio Sơn, huyện Gio Linh - Ảnh: VIỆT HÀ

An Khê thuộc xã Gio Sơn, là một làng cổ được hình thành sớm ở Quảng Trị. Ông Trần Uynh, một hào lão trong làng cho biết: “Theo gia phả của các họ tộc thì vào khoảng thế kỷ thứ 18, làng An Khê thuộc phường Bái Trời, huyện Minh Linh, gồm có 20 phường, trong đó có tên các làng thuộc xã Gio Sơn ngày nay như An Khê, Trung An và Phú Ốc…”.

Bao đời nay, người dân An Khê luôn có tinh thần yêu nước nồng nàn. Trong phong trào Cần Vương đã có những sĩ phu, trí thức đi theo dưới ngọn cờ chống Pháp của vua Hàm Nghi. Vào những năm kháng chiến chống Pháp, khu vực bia di tích An Khê là địa điểm liên lạc của cách mạng. Giặc Pháp đã man rợ giết hại 7 chiến sĩ cách mạng hòng làm nhụt ý chí đấu tranh của cán bộ, Nhân dân An Khê, tuy nhiên điều đó khiến người dân An Khê càng thêm căm thù giặc và quyết tâm đi theo cách mạng.

Khu vực làng An Khê cũng chính là điểm liên lạc giữa các xã vùng đồng bằng với căn cứ cách mạng ở vùng Tây Gio Linh theo tuyến An Nha - An Hướng - Trạm Sắn trong thời kỳ 1936 - 1939. Ngày 8/7/1937, tại ngôi miếu cổ của làng An Khê, các đồng chí Lê Duẩn (Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ), Trương Văn Hoàn (Bí thư Huyện ủy Gio Linh) đã họp bàn kế hoạch phát động cuộc đấu tranh chống thuế và bảo vệ Nhân dân. Từ đây, toàn huyện Gio Linh đã triển khai rầm rộ phong trào chống thuế, diễn ra dưới nhiều hình thức phong phú, kéo dài và đạt kết quả cao. Làng An Khê còn là địa bàn hoạt động của nhiều đồng chí lãnh đạo Tỉnh ủy Quảng Trị qua các thời kỳ cách mạng như Trần Hữu Dực, Lê Hành, Vũ Soạn…

Trong hai cuộc kháng chiến thần thánh của dân tộc, làng An Khê là một địa phương có phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ. Dựa vào điều kiện thuận lợi của vùng rừng miền Tây Gio Linh, kết hợp với tinh thần yêu nước nồng nàn, Nhân dân An Khê đã không tiếc công sức và xương máu đóng góp một phần nhỏ cho sự nghiệp đấu tranh và thống nhất Tổ quốc. Chính vì vậy, năm 1990, Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã tặng làng An Khê danh hiệu cao quý, đó là bằng “Có công với nước”. Sau khi nhận được phần thưởng cao quý này, Nhân dân làng An Khê đã cho dựng bia để ghi công tích trên khu vực nguyên là đình làng An Khê.

Việc xây dựng bia An Khê chính là sự tôn vinh những đóng góp to lớn của Nhân dân làng An Khê vào sự nghiệp giải phóng dân tộc qua hai cuộc kháng chiến, nhất là thời kỳ tiền khởi nghĩa. Ngày nay, vào những ngày lễ trọng của dân tộc, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Gio Sơn đều trang trọng tổ chức lễ viếng tại địa điểm bia di tích lịch sử An Khê. Các trường học trên địa bàn đều thường xuyên tổ chức đưa học sinh tham gia hoạt động ngoại khóa tại địa điểm này, nhằm bồi đắp cho tuổi trẻ tinh thần yêu nước, yêu quê hương và ghi nhớ công lao của các bậc cha ông.

Nguyễn Việt Hà