Aleksandr Vasilievski – vị nguyên soái Liên Xô nhiều cá tính

Có mấy lý do để viết bài này:1/ Ngày 30/9 /2015 là ngày kỷ niệm tròn 120 năm ngày sinh của nguyên soái Liên Xô Aleksandr Mikhailovich Vasilievski – Tổng tham mưu trưởng Các lực lượng vũ trang Liên Xô trong thời gian Chiến tranh Vệ quốc.

Ông sinh tại ngôi làng nhỏ Novaia Golchikha Huyện Kinheshem Tỉnh Costronoma (nay thuộc Vùng Ivanov- Nga) trong một gia đình cha cố đông con và bản thân cũng tốt nghiệp trường dòng và chủng viện như Andrey Vlasov (Vlasov chưa tốt nghiệp chủng viện) mà người viết vừa có dịp giới thiệu với bạn đọc (bài “ Vlasov- viên tướng Liên Xô phản bội”) – tức điểm xuất phát của hai người gần giống nhau.

2/ Ông là một trong những nhà chiến lược quân sự xuất sắc nhất của Liên Xô mặc dù không quá nổi tiếng như nguyên soái chiến trường G. Zukov . 3/ Khác với A. Vlasov , A.Vasilievski khó thích ứng với những hoàn cảnh mới, ngay trong nước mình – xin nói rõ hơn ở phần cuối.

Từ cha cố trở thành sỹ quan

Như đã nói, Aleksandr Mikhailovich sinh ra trong một gia đình đông con. Cha ông Mikhail Aleksandrovich Vasilievski là một phụ chính đồng thời là người hát thánh ca tại nhà thờ Nhikolski. Mẹ Nadezda Ivanovna Vasilievskaia làm nội trợ và nuôi dạy 8 người con.

Vị nguyên soái tương lai là con thứ tư trong gia đình. Thời tuổi trẻ, Aleksandr cũng đi theo con đường của cha. Năm 1909, anh tốt nghiệp trường dòng Kinheshemsk, sau đó vào học tại Chủng viện Costronoma.

Có một chi tiết ít người để ý là sau khi học xong chủng viện này, người tốt nghiệp có thể tiếp tục con đường học vấn nếu muốn tại bất cứ một trường thế tục nào (kiểu như có thể đăng ký nguyện vọng một vào bất cứ trường tốp trên nào ở ta trong kỳ thi “hai trong một” mới đây).

Aleksandr tốt nghiệp Chủng viện năm 1915, - vào lúc Cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất đang ở giai đoạn khốc liệt nhất và đường đời của Aleksandr thay đổi đột ngột. Anh quyết định gia nhập quân đội (Nga Hoàng) để bảo vệ tổ quốc, có lẽ cũng một phần vì ước mơ trở thành cha cố không được “ cháy bỏng” lắm.

Tháng 2/1915, Aleksandr nhập ngũ. Tháng 6/1915 tốt nghiệp khóa đào tạo cấp tốc (4 tháng) tại Trường cao đẳng quân sự Alekseevski nổi tiếng và được phong quân hàm Phó úy (trong Quân đội ta không có cấp quân hàm này – xin tạm hiểu là Chuẩn úy). Vasilievski trực tiếp chiến đấu trên chiến trường 2 năm.

Đến năm 1917, A.Vasilieveski đã là Thượng úy tiểu đoàn trưởng trên các mặt trận Tây – Nam và mặt trận Rumania. Sau Cách mạng tháng 10, Quân đội Nga Hoàng gần như tan rã hoàn toàn, A.Vasilievski bỏ ngũ về quê.

Aleksandr Vasilievski ngày 1/8/1928

Sau khi về nhà, anh làm việc trong ngành giáo dục. Tháng 6/1918 được bổ nhiệm làm thanh tra giáo dục của huyện Kinheshsk tỉnh Costronoma. Từ tháng 9 /1918 là giáo viên tiểu học tại các trường ở làng Verkhovie và Podiakovlevo tỉnh Tulsk (Vùng Orlovsk hiện nay).

Aleksandr lại được gọi nhập ngũ vào tháng 4/1919, nhưng lần này là Hồng quân. Viên cựu Thượng úy Quân đội Nga Hoàng lại bắt đầu con đường công danh mới từ các chức danh hạ sỹ quan và sau đó là trợ lý trung đội trưởng. Tuy nhiên, do đã có kinh nghiệm và kiến thức thực tế trong chiến đấu nên chỉ không lâu sau đã là trợ lý trung đoàn trưởng.

A. Vasilievski bắt đầu tham gia chiến đầu từ tháng 1/1920- chức vụ trợ lý trung đoàn trưởng trung đoàn bộ binh số 429 trong các sư đoàn bộ binh số 11 và số 96 tại mặt trận phía Tây. Chiến đấu chống các băng cướp hoạt động tại các tỉnh Samara và Tulsk. Tham gia cuộc chiến tranh Xô Viết- Ba Lan với chức vụ là trợ lý sư đoàn trưởng sư đoàn bộ binh số 96 của Tập đoàn quân số 15.

Nhưng suốt 10 năm sau đó, Vasilievski không được cất nhắc. Có lẽ quá khứ sỹ quan Nga Hoàng và Chủng viện đã được cơ quan chức năng “quan tâm” tới trong các lần xem xét đề bạt cán bộ.

Mãi đến năm 1930, Vasilievski mới được chú ý và đây là một bước ngoặt trong con đường sự nghiệp của ông. Tướng Vladimir Triandafinov – một trong những nhà lý luận nghệ thuật tác chiến chủ chốt của Hồng quân khi kiểm tra các cuộc tập trận năm 1930 đã để mắt đến viên chỉ huy trẻ tài năng A.Vasilievski.

Nhưng rất tiếc, Phó Tổng tham mưu trưởng Hồng quân V.Triandafilov đã tử nạn trong một tai nạn máy bay ngày 12/7/1931. Cũng còn may là ông đã kịp có những đề xuất lên trên về viên chỉ huy trung đoàn này. Chính nhờ V.Triandafillov mà A.Vasilievski đã được rút về Bộ Tổng tham mưu chuyên làm nhiệm vụ tổng hợp và phân tích kinh nghiệm tác chiến.