22 sự kiện lần đầu xảy ra năm 2022

Apple đạt cột mốc mới trong năm 2022. Ảnh: Reuters.

Khi năm 2022 gần qua đi, thế giới có cơ hội để nhìn lại về các sự kiện tiêu biểu trong năm, trong đó có những điều chưa từng xảy ra trước đó.

1. Apple trở thành công ty đầu tiên đạt mốc giá trị vốn hóa 3.000 tỷ USD

Tháng một, giá trị vốn hóa của Apple đã có thời gian ngắn vượt mốc 3.000 tỷ USD, giúp họ trở thành công ty đại chúng đầu tiên đạt cột mốc này. Dù vậy, giá trị của Apple đã giảm trở lại xuống dưới mức trên. Trước đó, họ cũng là công ty đầu tiên đạt mốc 1.000 tỷ USD (năm 2018) và 2.000 tỷ USD (năm 2020).

2. Xác định cách thức hình thành sao tại Dải Ngân hà

Các nhà khoa học lần đầu tiên có thể giải thích về cách hình thành các ngôi sao trong Dải Ngân hà trong một nghiên cứu được công bố hồi tháng một. Theo đó, một chuỗi phản ứng đã tạo ra “bong bóng” rộng 1.000 năm ánh sáng, và mọi khu vực hình thành sao xảy ra ở rìa “bong bóng” này.

3. Victoria’s Secret có người mẫu mắc hội chứng Down

Sofía Jirau, người mẫu người Puerto Rico, trở thành người mẫu đầu tiên của Victoria’s Secret mắc hội chứng Down. Cô xuất hiện trong chiến dịch quảng cáo Love Cloud, đề cao sự đa dạng và “không bỏ ai lại phía sau”.

4. Lần đầu tiên phát hiện vi nhựa trong máu người

Một nghiên cứu được xuất bản hồi tháng 3 cho thấy hạt vi nhựa đã xuất hiện trong máu người. Khoảng nửa số người tham gia có polyethylene terephthalate (PET), một loại nhựa thường được dùng làm chai nước và đồ đựng thực phẩm, trong máu. Trước đó, các nhà khoa học từng cảnh báo nguy cơ phơi nhiễm trước hạt vi nhựa qua đồ ăn, thức uống và không khí.

5. Một thềm băng ở Nam Cực sụp đổ

Thềm băng Conger - có diện tích bề mặt khoảng 1.200 km2 và nằm tại phía Đông Nam Cực - sụp đổ vào giữa tháng 3, trở thành vụ sụp đổ thềm băng đầu tiên ở khu vực này kể từ khi dữ liệu vệ tinh bắt đầu được ghi nhận năm 1979. Theo các chuyên gia, thềm băng Conger sụp đổ nhanh hơn ước tính.

6. Lần đầu chụp được ảnh lỗ đen ở trung tâm Dải Ngân hà

Một nhóm nhà thiên văn học quốc tế ngày 12/5 công bố bức ảnh đầu tiên của lỗ đen siêu khối lượng nằm ở khu vực Sagittarius A* (Nhân Mã A*), trung tâm của Dải Ngân hà. Bức ảnh được chụp bởi dự án Kính thiên văn Chân trời sự kiện (ETH) là thành quả phối hợp của hơn 300 nhà khoa học từ 80 quốc gia trong 5 năm.

Hình ảnh lỗ đen ở trung tâm Dải Ngân hà được công bố. Ảnh: ETH.

7. Lần đầu có nữ trọng tài tại World Cup bóng đá nam

Trọng tài người Pháp Stéphanie Frappart trở thành người phụ nữ đầu tiên cầm còi trong một trận đấu World Cup trong trận Costa Rica - Đức tại vòng bảng World Cup 2022. Hai trợ lý trọng tài trong trận đấu này - đến từ Brazil và Mexico - cũng đều là nữ.

8. Bức chân dung Marilyn Monroe được bán với mức giá kỷ lục

Bức tranh trên lụa của họa sĩ Andy Warhol vẽ diễn viên Marilyn Monroe đã được bán với giá 195 triệu USD hồi tháng 5. Với mức giá trên, bức tranh đã trở thành tác phẩm nghệ thuật đắt giá nhất thế kỷ 20 trong lịch sử các cuộc đấu giá công khai.

9. Hàn Quốc tự phóng vệ tinh bằng tên lửa của nước này

Các kỹ sư Hàn Quốc cuối tháng 6 đã phóng thành công vệ tinh nhân tạo bằng tên lửa Nuri do nước này tự chế tạo, mở ra thời kỳ mới đối với tham vọng vươn lên vũ trụ của quốc gia này. Hàn Quốc mong muốn đưa tàu vũ trụ lên Mặt Trăng vào năm 2030.

10. Người đầu tiên được trợ tử tại Italy

Cũng trong tháng 6, ông Federico Carboni - người đàn ông 44 tuổi bị liệt đã 12 năm sau tai nạn giao thông - trở thành người đầu tiên tại Italy có thể tự kết thúc cuộc đời hôm 16/6 với trợ giúp của nhân viên y tế. Trước đó, năm 2019, Tòa án Hiến pháp Italy tuyên bố việc trợ tử sẽ không bị coi là tội phạm nếu thỏa mãn các điều kiện nhất định.

11. Phát hiện vi khuẩn có thể nhìn thấy bằng mắt thường

Trong một nghiên cứu được công bố hồi tháng 6, các nhà khoa học đã phát hiện loại vi khuẩn lớn nhất thế giới - có tên Thiomargarita - với hình dáng sợi trắng có kích cỡ như lông mi người. Vi khuẩn này được tìm thấy tại một đầm lầy ở Guadeloupe, Pháp.

12. Meta lần đầu ghi nhận doanh thu quý sụt giảm kể từ năm 2012

Meta, công ty mẹ của Facebook, hồi tháng 8 ghi nhận lần đầu tiên doanh thu quý của họ sụt giảm kể từ khi lên sàn chứng khoán 10 năm trước. Meta/Facebook đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt của những ứng dụng mới như TikTok.

Meta lần đầu ghi nhận doanh thu quý sụt giảm kể từ năm 2012. Ảnh: Reuters.

13. Phụ nữ được bổ nhiệm vào vị trí cao của Thiên Chúa giáo và Hồi giáo

Trong năm 2022, lần đầu tiên có ba phụ nữ được bổ nhiệm vào một ủy ban của Vatican có nhiệm vụ tư vấn cho Giáo hoàng Francis về các ứng viên giám mục.

Trong khi đó, tại Ai Cập, thánh đường Hồi giáo Al Azhar bổ nhiệm một phụ nữ làm cố vấn cho Đại Imam Ahmed el-Tayeb. Đây là lần đầu tiên một phụ nữ có được vị trí này trong lịch sử 1.000 năm của thánh đường.

14. Số người Mỹ hút cần sa vượt qua số người hút thuốc lá

Một báo cáo của tổ chức thăm dò dư luận Gallup hồi tháng 8 cho thấy lần đầu tiên trong lịch sử, số người Mỹ hút cần sa đã vượt qua số người hút thuốc lá.

Cụ thể, 16% người Mỹ hút cần sa, trong khi số người tự nhận hút thuốc lá chỉ là 11%. Tỷ lệ người hút thuốc lá tại Mỹ đã liên tục giảm từ mức đỉnh điểm 45% giữa thập niên 1950.

15. Số người theo Thiên Chúa giáo vượt qua số người theo đạo Tin Lành tại Bắc Ireland

Theo số liệu điều tra dân số tháng 9 năm nay, số lượng người theo đạo Thiên Chúa tại Bắc Ireland lần đầu tiên đã vượt qua số người theo đạo Tin Lành kể từ khi vùng lãnh thổ này ra đời một thế kỷ trước, làm dấy lên tranh luận về cuộc trưng cầu dân ý tách Bắc Ireland khỏi Anh và thống nhất với Cộng hòa Ireland.

16. Khoảnh khắc 'bẻ gậy' trong lễ tang vị quân chủ Anh được truyền hình trực tiếp

Nam tước Andrew Parker, lãnh đạo bộ phận giúp việc cho Hoàng gia Anh, thực hiện nghi lễ 'bẻ gậy' trong tang lễ Nữ hoàng Elizabeth II, đánh dấu thời điểm ông kết thúc nhiệm kỳ.

Đây là lần đầu tiên nghi lễ mang tính biểu tượng này được truyền hình trực tiếp.

17. Môtô bay Xturismo ra mắt

Một công ty khởi nghiệp của Nhật Bản hồi tháng 9 đã ra mắt mẫu môtô bay Xturismo tại triển lãm ôtô Detroit ở Mỹ, có thể bay trong 40 phút và đạt tốc độ tối đa lên đến gần 100 km/h và có giá hơn nửa triệu USD.

18. NASA cho tàu vũ trụ đâm vào tiểu hành tinh để thử cứu Trái Đất

Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) hôm 26/9 chủ ý đâm tàu vũ trụ thuộc sứ mệnh thử nghiệm chuyển hướng tiểu hành tinh đôi (Double Asteroid Redirection Test - DART) vào tiểu hành tinh Dimorphos với hy vọng có thể chuẩn bị cho tình huống tiểu hành tinh đe dọa Trái Đất trong tương lai.

Chương trình DART của NASA lần đầu đưa tàu vũ trụ đâm vào một tiểu hành tinh năm 2022. Ảnh: NASA.

19. Pháp gửi khí đốt cho Đức

Lần đầu tiên trong lịch sử, Pháp chuyển trực tiếp khí đốt cho Đức để đổi lấy điện.

Điều này xảy ra trong bối cảnh nguồn cung truyền thống từ Nga chịu ảnh hưởng của căng thẳng địa chính trị giữa Moscow và phương Tây, sau khi Nga phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt” tại Ukraine.

20. Hài cốt một thị tộc người Neanderthal được tìm thấy tại Nga

Trong bài báo được đăng tải trên tạp chí Nature hồi tháng 10, các nhà khoa học cho biết họ lần đầu tiên tìm được hài cốt của một thị tộc người Neanderthal trong hang động tại Nga, mở ra cơ hội để nghiên cứu về gene của loài người cổ đại này.

Theo các nhà khoa học, 11 người Neanderthal trong hang tử vong gần như đồng thời khoảng 54.000 năm trước, có thể do đói.

21. Anh có thủ tướng da màu đầu tiên

Chính trị gia đảng Bảo thủ Rishi Sunak đã trở thành người da màu đầu tiên lãnh đạo chính phủ Anh. Cha mẹ ông Sunak là người gốc Ấn và di cư đến Anh từ thuộc địa của nước này tại Đông Phi.

Ông Sunak cũng là thủ tướng Anh đầu tiên theo đạo Hindu, cũng như thủ tướng đầu tiên giàu hơn cả Hoàng gia Anh.

22. World Cup lần đầu được tổ chức tại Trung Đông

Ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh năm 2022 được tổ chức tại Qatar, trở thành kỳ World Cup đầu tiên được tổ chức tại Trung Đông. Đây cũng là kỳ World Cup đầu tiên được tổ chức trong mùa đông (ở Bắc Bán cầu). Qatar đã chi hàng trăm tỷ USD để đầu tư cho sự kiện lần này.

Việt Hà