Tại sao khối quân sự do Nga đứng đầu lại can thiệp vào Kazakhstan?

Các đơn vị làm nhiệm vụ giữ gìn giữ hòa bình của Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO) đã được triển khai tới Kazakhstan khi quốc gia này đang đấu tranh để kiểm soát bạo lực đường phố.

CSTO chính xác là gì? Khối này gồm 6 quốc gia thuộc Liên Xô trước đây: Armenia, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Nga và Tajikistan - được thành lập vào năm 1992, sau khi Liên Xô sụp đổ.

CSTO đảm nhận vai trò cung cấp an ninh tập thể cho các thành viên của mình. Khối có trụ sở chính tại Mátxcơva, nhưng do lãnh đạo của mỗi nước thành viên lần lượt chủ trì. Họ đưa ra quyết định trên cơ sở đồng thuận.

Các thành viên tham gia các cuộc tập trận chung hàng năm và không thể là thành viên của các khối quân sự khác, chẳng hạn như NATO do Mỹ đứng đầu.

CSTO đã triển khai quân tới Kazakhstan trong tuần này. Các đơn vị của mỗi nước cử đến riêng rẽ trong 2 ngày 6 và 7-1.

Lý do bắt nguồn từ việc Tổng thống Kassym-Jomart Tokayev ngày 5-1 đã đề nghị sự hỗ trợ của CSTO khi tình trạng bất ổn bạo lực bao trùm đất nước.

Ông Tokayev cho biết, nhà chức trách không chỉ phải đối mặt với những người biểu tình, mà còn là "mối đe dọa khủng bố" có tổ chức cao, nhằm "phá hoại sự toàn vẹn lãnh thổ" của Kazakhstan.

Các cuộc biểu tình hàng loạt ở Kazakhstan lan rộng vào những ngày đầu năm mới, sau khi giá khí hóa lỏng tăng mạnh.

Bất chấp sự nhượng bộ của chính phủ, biểu tình biến thành bạo lực với sự tham gia của các nhóm đòi thay đổi chế độ, cũng như tội phạm trộm cướp, bạo động

Vài giờ sau khi ông Tokayev kêu cứu, CSTO đã chấp nhận. Vào cuối ngày 5-1, Chủ tịch đương nhiệm của khối, Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan, xác nhận rằng khối sẽ gửi quân hỗ trợ

Căn cứ pháp lý của việc triển khai lực lượng CSTO là gì? Theo Điều 4 của Hiệp ước An ninh Tập thể: Trong trường hợp đe dọa đến sự an toàn, ổn định, toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của một hoặc một số quốc gia thành viên, tất cả các quốc gia sẽ hỗ trợ cần thiết ngay lập tức, bao gồm cả viện trợ quân sự.

Theo Tổng thư ký Stanislav Zas của CSTO, các đồng minh đã đàm phán khẩn cấp và nhất trí rằng một cuộc can thiệp quân sự là chính đáng theo dòng các sự kiện đang diễn ra ở Kazakhstan

Tất cả các thành viên của CSTO đều đã cử người tham gia sứ mệnh gìn giữ hòa bình ở Kazakhstan. Lực lượng này có tổng cộng khoảng 2.600 quân nhân.

Binh lính và khí tài của Nga đến Kazakhstan đầu tiên vào ngày 6-1. Hôm sau, Belarus đã triển khai một lực lượng đặc nhiệm vào ngày 7-1 và bay qua lãnh thổ Nga.

Armenia, Kyrgyzstan và Tajikistan đã cử từ 100 đến 200 người mỗi bên, đồng thời triển khai một số khí tài quân sự.

Điều đó có nghĩa là binh lính Nga sẽ trực tiếp đương đầu với những kẻ bạo loạn trên đường phố? Thực ra là không. Bởi mục tiêu chính của lực lượng gìn giữ hòa bình là bảo vệ “chính phủ và các cơ sở chiến lược quan trọng” cũng như giúp các lực lượng địa phương "duy trì trật tự"

Những đội quân này sẽ không đối đầu trực tiếp với những người biểu tình và bạo loạn. Nhiệm vụ thực thi pháp luật sẽ do cảnh sát địa phương đảm nhiệm.

Mặc dù không có danh sách chính xác về "các cơ sở chiến lược" mà các binh sĩ nước ngoài sẽ bảo vệ ở Kazakhstan nhưng theo phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng, Thiếu tướng Igor Konashenkov, đó sẽ là các lãnh sự quán cũng như sân bay quốc tế của thành phố Almaty lớn nhất Kazakhstan.

Nga cũng có một số địa điểm có tầm quan trọng chiến lược mà nước này thuê từ Kazakhstan, chẳng hạn như Sân bay vũ trụ Baikonur nổi tiếng.

Toàn bộ nhiệm vụ sẽ kéo dài bao lâu? Theo nguyên tắc, những người lính gìn giữ hòa bình sẽ ở lại Kazakhstan chừng nào đất nước này còn cần sự trợ giúp của họ.

Không có khung thời gian chính xác cho nhiệm vụ lần này nhưng các binh sĩ SCTO được cho là sẽ triển khai trong "một khoảng thời gian ngắn" tại quốc gia Trung Á.

Hải Yến