Dù cuộc sống còn nhiều khó khăn nhưng đội ngũ nghệ nhân am hiểu văn hóa truyền thống của dân tộc luôn tìm mọi cách để gìn giữ và trao truyền những nét văn hóa mà cha ông để lại.
Văn hóa là hồn cốt của dân tộc. Giữ gìn văn hóa chính là giữ nét đẹp của dân tộc. Xác định được điều đó đồng bào các dân tộc bản địa trên địa bàn tỉnh đã nỗ lực, sáng tạo để gìn giữ văn hóa truyền thống của dân tộc mình.
Hơn 1 tháng trở lại đây, cứ đều đặn vào Chủ nhật hàng tuần, các bạn trẻ ở buôn Nui, xã Tâm Thắng (Cư Jút) lại tập trung về Nhà văn hóa cộng đồng buôn để cùng nhau học đánh chiêng, hát Aray và múa các điệu xoang của dân tộc. Lớp học do Chi đoàn buôn Nui tổ chức, tạo bước chuyển biến mới về nhận thức bảo tồn văn hóa truyền thống trong thanh, thiếu niên dân tộc thiểu số.
Tại buổi Lễ trực tuyến xướng danh danh hiệu Công viên địa chất toàn cầu (CVĐCTC) UNESCO Đắk Nông mới đây, các nghệ nhân Ê đê ở buôn Nui, xã Tâm Thắng (Cư Jút) đã vinh dự được mời tham gia biểu diễn chiêng, thể hiện nét văn hóa đặc sắc của vùng CVĐC.
Với đội ngũ người có uy tín ở vùng đất Tây Nguyên không thể không nhắc tới nghệ nhân ưu tú Y Sim Ê Ban, sinh năm 1959, dân tộc Ê đê, buôn Nui, xã Tâm Thắng, huyện Cư Jút, tỉnh Đăk Nông. Không những biết đánh cồng chiêng, chỉnh chiêng, ông Y Sim còn sử dụng thuần thục và chế tác nhiều loại nhạc cụ của đồng bào Ê đê như đàn gung, đàn bruốt, đinh năm, đinh tuốt, tù và, trống. Và ông đang truyền lại sự đam mê cồng chiêng Tây Nguyên cho thế hệ trẻ.
Mới đây, thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, UBND tỉnh đã trao tặng danh hiệu 'Nghệ nhân ưu tú' cho 20 nghệ nhân và danh hiệu 'Nghệ nhân Nhân dân' cho 2 nghệ nhân trên địa bàn tỉnh đã có nhiều cống hiến trong việc gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc. Đối với các nghệ nhân thì đây là một vinh dự, niềm động viên tinh thần hết sức lớn lao để có thể cống hiến nhiều hơn nữa.
Thời gian qua, tại các liên hoan, hội diễn văn nghệ do tỉnh, các địa phương tổ chức, văn hóa truyền thống các dân tộc bản địa luôn là đề tài phong phú được khai thác một cách triệt để.
Tại Liên hoan văn nghệ quần chúng tỉnh Đắk Nông lần thứ VII năm 2019 vừa diễn ra tại thị xã Gia Nghĩa, Ban giám khảo và đông đảo khán giả đã rất đỗi ngạc nhiên trước tiết mục hát dân ca với tựa đề 'Bến nước buôn DurKmăn' do các nghệ nhân dân tộc Ê đê đến từ buôn Nui, xã Tâm Thắng (Cư Jút) thể hiện.