Ngành hàng sầu riêng Việt Nam nóng về giá, sự ồ ạt mở rộng diện tích và sức hút lớn từ thị trường Trung Quốc. Và phía sau sức nóng còn có những lo ngại về chất lượng, nếu không dễ 'bỏng tay'.
Nhiều nhà nhập khẩu Trung Quốc ngỏ ý muốn mua sầu riêng của Việt Nam từ khi ra hoa. Đến thời điểm thu hoạch, khách tới tận vựa, xưởng sơ chế để thu mua.
Kim ngạch xuất khẩu sầu riêng trong quý 1/2024 tăng 66% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, Việt Nam đã vượt qua Thái Lan để vươn lên vị trí số 1 về xuất khẩu sầu riêng vào Trung Quốc, khi đã đưa tỷ trọng thị phần tại thị trường này từ mức 32% của năm 2023 tăng lên mức 57% chỉ trong 2 tháng đầu năm nay…
Từ niềm vui chung khi vượt mốc xuất khẩu tỷ USD, sầu riêng Việt Nam đang đối diện với tình trạng tăng trưởng nóng, đặt toàn ngành vào bài toán làm sao để phát triển bền bững, hiệu quả.
Trước 'cơn sốt' của giá sầu riêng, có tình trạng một số doanh nghiệp, thương lái và cả 'cò đất' không hiểu biết đi bẻ lái sang môi giới sầu riêng đã làm xáo trộn thị trường, xúi nông dân bẻ kèo… dẫn đến những hậu quả đứt gãy chuỗi liên kết, ảnh hưởng tới uy tín và chất lượng của cả ngành hàng tỷ đô này.
Sầu riêng đã thực sự trở thành 'niềm vui chung' khi 7 tháng đầu năm 2023 đã mang về hơn 1 tỉ USD và dự báo sẽ đạt trên 1,6 tỉ USD trong năm nay. Tuy nhiên, ngành hàng này đã rơi vào 'cái bẫy' mà Bộ trưởng Lê Minh Hoan từng cảnh báo một năm trước: 'Khi giá cả lên, một bộ phận người nông dân sẽ tăng sản lượng bằng mọi cách, tự phát mở rộng vùng trồng...
Nhiều doanh nghiệp tham gia xuất khẩu sầu riêng phản ánh, việc tranh mua, tranh bán diễn ra thường xuyên. Ngay cả các doanh nghiệp trong nước cũng đang 'đánh nhau' và tự thua trên sân nhà.
Tính từ đầu năm 2023 đến nay, sầu riêng đã mang về cho đất nước hơn 1 tỉ USD xuất khẩu, con số này được dự báo sẽ đạt trên 2 tỉ USD trong năm nay. Dù vậy, để phát triển bền vững ngành hàng được mệnh danh là 'vua trái cây', còn rất nhiều việc cần làm.
Sáng ông A. vào trả 90.000 đồng, chiều ông B. lại trả 100.000 đồng/kg sầu riêng, 'cò' đua nhau thổi giá. Liên kết thất bại hoàn toàn, các doanh nghiệp trong nước đang 'đánh nhau' và tự thua trên sân nhà.
Diện tích trồng ớt toàn tỉnh vụ Xuân năm 2023 là 1.479 ha, tăng gần 100 ha so với niên vụ năm 2022, dự ước sản lượng thu hoạch từ 12 đến 13 nghìn tấn. Nhằm nâng giá trị sản phẩm, các sở, ngành liên quan, chính quyền các huyện có diện tích trồng ớt lớn của tỉnh đã và đang triển khai các giải pháp nhằm thúc đẩy xuất khẩu.
Từ đầu năm đến nay, hoạt động XNK qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn diễn ra khá sôi động, đặc biệt là lượng hàng hoa quả tươi tăng mạnh. Theo thống kê, đã có gần 1.400 lô hàng hoa quả các loại với gần 220.000 tấn đã được xuất khẩu qua 5 cửa khẩu của tỉnh Lạng Sơn, tăng 140% so với cùng kỳ năm ngoái.
Là người sinh sống ở tỉnh miền núi, biên giới nên ông Nông Ngọc Trung, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông lâm nghiệp Cánh Đồng Vàng luôn trăn trở, suy nghĩ để không riêng ở xứ Lạng mà nhiều vùng, miền có nền nông nghiệp lớn, nếu không ứng dụng công nghệ trong trồng trọt, chế biến và tiêu thụ thì việc tiêu thụ nông sản sẽ khó khăn, rơi vào vòng luẩn quẩn 'Được mùa mất giá'.
Thành công của hợp tác giao thương giữa Việt Nam và Trung Quốc không chỉ dừng ở việc buôn bán có lãi một vài chuyến, mà cần phải tạo ra một hệ sinh thái ngành hàng.