Sẽ có tiêu chuẩn, chức năng nhiệm vụ của nhân viên y tế thôn bản và cô đỡ thôn bản

Nhân viên y tế thôn bản và cô đỡ thôn bản phải có trình độ chuyên môn nhất định

Vụ Sức khỏe Bà mẹ - Trẻ em, Bộ Y tế xây dựng dự thảo và trình Bộ Y tế Thông tư Quy định tiêu chuẩn, chức năng, nhiệm vụ, phạm vi hoạt động khám bệnh, chữa bệnh và nội dung đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ đối với Nhân viên y tế thôn, bản, Cô đỡ thôn, bản". Dự kiến Thông tư sẽ được ban hành trong thời gian tới.

Thông tư này quy định về tiêu chuẩn, chức năng, nhiệm vụ, phạm vi hoạt động khám bệnh, chữa bệnh và nội dung đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ đối với Nhân viên y tế thôn, bản, Cô đỡ thôn, bản. Nhân viên y tế làm công tác chăm sóc sức khỏe ban đầu ở thôn, bản, tổ dân phố (gọi chung là Nhân viên y tế thôn, bản). Thôn, bản, tổ dân phố theo quy định tại Điều 2 Thông tư số 04/2012/TT-BNV ngày 31/8/2012 của Bộ Nội vụ. Nhân viên y tế làm công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em ở thôn, bản (gọi là Cô đỡ thôn, bản).

Theo dự thảo Thông tư, nhân viên y tế thôn bản và cô đỡ thôn bản phải có trình độ chuyên môn nhất định như phải hoàn thành (được cấp chứng chỉ) chương trình đào tạo theo nội dung chuyên môn, nghiệp vụ quy định tại Điều 6 của Thông tư này; Hoặc có trình độ chuyên môn về y (bác sỹ, y sỹ, điều dưỡng, hộ sinh) từ trung cấp trở lên; Tự nguyện tham gia làm Nhân viên y tế thôn, bản hoặc Cô đỡ thôn, bản; Có đủ sức khỏe để thực hiện các nhiệm vụ theo quy định.

Chức năng đối với Nhân viên y tế thôn, bản là hỗ trợ Trạm y tế xã thực hiện chức năng chăm sóc sức khỏe ban đầu tại thôn, bản. Đối với Cô đỡ thôn, bản là hỗ trợ Trạm y tế xã thực hiện chức năng chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em tại thôn, bản.

Quy định chi tiết nhiệm vụ của nhân viên y tế thôn, bản

Nhiệm vụ đối với Nhân viên y tế thôn, bản là tham gia chăm sóc sức khỏe ban đầu và các hoạt động y tế tại thôn, bản: Tuyên truyền, phổ biến kiến thức, giáo dục, hướng dẫn, tư vấn người dân tại thôn, bản về: chăm sóc sức khỏe; phòng, chống các yếu tố nguy cơ sức khỏe; vệ sinh môi trường; an toàn thực phẩm; phòng, chống suy dinh dưỡng, HIV/AIDS, các bệnh không lây nhiễm, dịch bệnh tại cộng đồng; phòng, chống tác động của biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường;

Cô đỡ thôn, bản chuyển thông tin của cán bộ y tế cho bà mẹ bằng tiếng dân tộc. Ảnh: TL.

Phát hiện, tham gia giám sát và báo cáo tình hình dịch, bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm, bệnh truyền qua thực phẩm, dịch bệnh mới nổi tại thôn, bản; Phối hợp thực hiện các chương trình, dự án y tế tại thôn, bản; Hướng dẫn người dân trồng và sử dụng thuốc nam tại gia đình để phòng và chữa một số triệu chứng, bệnh thông thường; Tham gia triển khai thực hiện các phong trào vệ sinh phòng bệnh, an toàn thực phẩm, nâng cao sức khỏe cộng đồng; Tham gia hướng dẫn lập hồ sơ sức khỏe toàn dân và quản lý sức khỏe người dân trên địa bàn;

Tham gia các khóa đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ do cơ quan y tế cấp trên tổ chức để cập nhật kiến thức và nâng cao trình độ; Tham gia giao ban định kỳ với Trạm y tế xã; Thực hiện báo cáo kịp thời, đầy đủ theo hướng dẫn của Trạm y tế xã.

Tham gia chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em bằng cách tuyên truyền, vận động vệ sinh phụ nữ, vệ sinh thai nghén, dinh dưỡng hợp lý và loại trừ các tập tục có hại cho sức khỏe bà mẹ và trẻ em; vận động phụ nữ mang thai đến Trạm y tế xã đăng ký quản lý thai, khám thai, tiêm phòng uốn ván, đến cơ sở y tế để sinh đẻ, đưa trẻ đi tiêm chủng phòng bệnh, nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ;

Báo cáo danh sách, số lượng trẻ em của thôn, bản; Lập danh sách phụ nữ mang thai và danh sách trẻ em thuộc diện tiêm chủng theo quy định, theo dõi phát hiện biến chứng sau tiêm chủng; Hướng dẫn người dân sử dụng các công cụ theo dõi, chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em phiên bản giấy và điện tử; Tham gia khám bệnh, chữa bệnh tại thôn, bản được quy định chi tiết tại Khoản 2 của Điều này;

Phạm vi hoạt động khám bệnh, chữa bệnh đối với Nhân viên y tế thôn, bản gồm phát hiện các dấu hiệu nguy hiểm, thực hiện sơ cứu ban đầu các cấp cứu và tai nạn; tham gia chuyển tuyến với các trường hợp cấp cứu; Xử trí ban đầu, chăm sóc một số triệu chứng và bệnh thông thường tại cộng đồng và chuyển đến cơ sở y tế khi cần: ho, sốt, ngạt mũi, đau đầu, đau bụng, viêm đường hô hấp trên, tiêu chảy cấp, đau mắt đỏ, cảm cúm, sốt xuất huyết, sốt phát ban, viêm da dị ứng, dị ứng nổi mề đay, sởi, quai bị, chân-tay-miệng, và một số bệnh thông thường khác nếu có theo đặc điểm của từng địa phương; Hướng dẫn, tư vấn một số biện pháp chăm sóc sức khỏe; phòng, chống dịch bệnh tại cộng đồng; Tham gia quản lý, sàng lọc, tư vấn, hướng dẫn chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, người khuyết tật, tâm thần, người mắc các bệnh không lây nhiễm: tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản và ung thư.

Đối với bà mẹ và trẻ em tại thôn, bản: Chăm sóc thai nghén, phát hiện những dấu hiệu bất thường, xử trí ban đầu và hỗ trợ chuyển tuyến đối với phụ nữ mang thai, bà mẹ và trẻ sơ sinh; Xử trí đẻ rơi cho phụ nữ mang thai không kịp đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh để sinh đẻ và báo cho Trạm y tế xã; Hướng dẫn, tư vấn, theo dõi, chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ sơ sinh tại nhà trong 06 tuần đầu sau khi sinh đẻ;

Hướng dẫn một số biện pháp đơn giản về theo dõi, chăm sóc sức khỏe trẻ em và phòng, chống suy dinh dưỡng trẻ em dưới 16 tuổi; tham gia hoạt động cải thiện tình trạng dinh dưỡng trẻ em: cân, đo, đo vòng cánh tay, chấm biểu đồ tăng trưởng cho trẻ dưới 05 tuổi; tư vấn về nuôi con bằng sữa mẹ và chế độ ăn bổ sung hợp lý cho trẻ;

Cấp phát các sản phẩm chứa sắt/axit folic cho phụ nữ mang thai, bà mẹ, các sản phẩm phòng, chống và điều trị suy dinh dưỡng cho trẻ em theo hướng dẫn của Trạm y tế xã (nếu có), kết hợp hướng dẫn, kiểm tra theo dõi tại hộ gia đình; Quản lý và sử dụng hiệu quả Túi y tế thôn, bản; hỗ trợ Trạm y tế xã hướng dẫn người bệnh sử dụng thuốc thiết yếu an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Cô đỡ chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em tại thôn bản

Nhiệm vụ đối với Cô đỡ thôn, bản là tham gia chăm sóc sức khỏe bà mẹ, trẻ em và các hoạt động y tế tại thôn, bản: Tuyên truyền, hướng dẫn, tư vấn về sức khỏe sinh sản cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, vận động vệ sinh phụ nữ, vệ sinh thai nghén, dinh dưỡng hợp lý và loại trừ các tập tục có hại cho sức khỏe bà mẹ và trẻ em; vận động phụ nữ mang thai đến trạm y tế xã đăng ký quản lý thai, khám thai, tiêm phòng uốn ván, đến cơ sở y tế để sinh đẻ và tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin cho trẻ em trong độ tuổi;

Tuyên truyền, tư vấn các dấu hiệu nguy hiểm trong thời gian mang thai và sau đẻ, các dấu hiệu cần phải đến ngay cơ sở y tế; tư vấn khám sàng lọc thai nhi; tuyên truyền nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ, hướng dẫn cách cho trẻ bú, ăn bổ sung hợp lý và phòng, chống suy dinh dưỡng cho trẻ em dưới 16 tuổi; Tham gia thực hiện các chương trình, dự án y tế tại thôn, bản; Tham gia các khóa đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ do cơ quan y tế cấp trên tổ chức để nâng cao trình độ;

Những cô đỡ thôn bản đã trở thành bà “mụ” của bà mẹ và trẻ em vùng đồng bào DTTS: Nguồn DTPT.

Hướng dẫn sử dụng các công cụ theo dõi, chăm sóc sức khỏe bà mẹ và trẻ em phiên bản giấy và điện tử; Tham gia giao ban định kỳ với trạm y tế xã; Thực hiện báo cáo kịp thời, đầy đủ theo hướng dẫn của Trạm y tế xã.

Phạm vi hoạt động khám bệnh, chữa bệnh đối với Cô đỡ thôn, bản. Đối với người dân tại thôn, bản là phát hiện các dấu hiệu nguy hiểm, thực hiện sơ cứu ban đầu các cấp cứu và tai nạn; tham gia chuyển tuyến với các trường hợp cấp cứu; Đối với bà mẹ và trẻ em tại thôn, bản là phát hiện thai nghén sớm, khám thai; lập phiếu theo dõi thai sản, tư vấn, vận động các phụ nữ mang thai đi khám thai ít nhất 4 lần/thai kỳ và đến đẻ tại cơ sở y tế; Quản lý thai nghén, phát hiện những trường hợp thai có nguy cơ cao, xử trí ban đầu và chuyển đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh kịp thời;

Phát hiện các dấu hiệu nguy hiểm ở bà mẹ và thai nhi trong chuyển dạ, xử trí ban đầu, thông báo Trạm y tế xã hỗ trợ, huy động người nhà và cộng đồng chuyển bà mẹ đến cơ sở y tế kịp thời, hỗ trợ bà mẹ đang chuyển dạ đến cơ sở y tế;

Xử trí ban đầu các tai biến trong trường hợp đẻ rơi không kịp đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh để sinh đẻ và hỗ trợ chuyển đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh kịp thời; đỡ đẻ thường ngôi chỏm cho phụ nữ có thai khi chuyển dạ không thể đến hoặc không kịp đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh để sinh đẻ; hướng dẫn gia đình xử lý chất thải y tế phù hợp với điều kiện thực tế của thôn, bản. Khám và xử trí, chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh tại nhà sau đẻ; Hướng dẫn, tư vấn vệ sinh phụ nữ, các biện pháp phòng chống nhiễm khuẩn đường sinh sản và các bệnh lây truyền qua đường tình dục; Hướng dẫn, tư vấn chế độ ăn bổ sung hợp lý cho trẻ;

Cấp phát các sản phẩm chứa sắt/axit folic cho phụ nữ mang thai, bà mẹ, các sản phẩm phòng, chống và điều trị suy dinh dưỡng cho trẻ em theo hướng dẫn của Trạm y tế xã (nếu có), kết hợp hướng dẫn, kiểm tra theo dõi tại hộ gia đình; Quản lý và sử dụng hiệu quả Túi dụng cụ cô đỡ thôn, bản; hỗ trợ Trạm y tế xã hướng dẫn người bệnh sử dụng thuốc thiết yếu an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Tô Hội