Oscar lung lay

Ana de Armas được đề cử Nữ chính xuất sắc cho bộ phim hạ nhục huyền thoại Marilyn Monroe, Blonde.

Đúng một tháng nữa, tức ngày 13/3, lễ trao giải Oscar lần thứ 95 sẽ chính thức diễn ra ở Nhà hát Dolby thuộc bang California, Mỹ.

Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS) đã công bố đầy đủ danh sách đề cử vào ngày 24/1, nhưng đến nay, tranh cãi xung quanh danh sách này vẫn tiếp tục. Cộng đồng yêu điện ảnh không hài lòng khi cho rằng đã tồn tại sự bất công và mất cân bằng sắc tộc ở cách lựa chọn ứng viên.

Danh sách đề cử gây sốc

Danh sách đề cử Oscar nhiều lần khiến những người quan tâm phim dậy sóng. Vấn đề gây tranh cãi chủ yếu xoay quanh tính công bằng và bình đẳng. Theo Variety, năm nay không ngoại lệ.

Nhìn tổng quan 23 hạng mục, có thể thấy nhiều bất ngờ đã xảy ra, đặc biệt với điện ảnh châu Á. Tới 4 diễn viên gốc Á được xướng tên trong danh sách đề cử, bao gồm Dương Tử Quỳnh, Quan Kế Huy, Hồng Châu và Stephanie Hsu.

Tuy nhiên, cuộc phản đối lớn đã nổ ra khi Allison Williams và Riz Ahmed công bố Andrea Riseborough - sao phim độc lập To Leslie - góp mặt ở một trong 2 hạng mục quan trọng nhất, Nữ diễn viên chính xuất sắc.

Andrea Riseborough - nhân tố gây bất ngờ ở Oscar năm nay. Ảnh: Rappler.

The Wellesley News đánh giá diễn xuất của Riseborough và cả chất lượng phim To Leslie chỉ ở mức trung bình, không xứng tầm có tên trong danh sách. Và khách quan mà nói, Riseborough không thể so sánh với 3/4 diễn viên còn lại là Cate Blanchett (Tár), Michelle Williams (The Fabelmans) và Dương Tử Quỳnh (Everything Everywhere All at Once).

Ana de Armas (Blonde) rơi vào trường hợp giống Riseborough, cô không được ủng hộ khi xuất hiện ở hạng mục Nữ chính.

"Trong khi các phim khác vất vả thực hiện chiến dịch rầm rộ để được xét giải Oscar, To Leslie ghi nhận doanh thu không như mong đợi, lượng người xem còn thấp. Giới phê bình không đánh giá cao To Leslie ngay từ khi ra mắt, nên tác phẩm này đã trượt đề cử BAFTAs và Quả cầu Vàng", tờ báo bình luận.

Theo nhiều nhận xét, Danielle Deadwyler của phim Till hoặc Viola Davis của The Woman King sẽ vừa vặn với đề cử Nữ chính xuất sắc hơn là Andrea Riseborough.

Ngoài hạng mục trên, Viện Hàn lâm phải hứng chịu phản ứng tiêu cực vì diễn viên và đoàn phim người da trắng xuất hiện trong đa số đề cử, trong khi bộ phim đa dạng về BIPOC (viết tắt của Black, Indigenous, and Person of Color, tạm hiểu là người da đen, người bản địa và người da màu) như Nope của Jordan Peele, lại bị "ghẻ lạnh".

New York Post đưa tin Chinonye Chukwu, đạo diễn Till, tố Viện Hàn lâm phân biệt chủng tộc và hất hủi phụ nữ da đen khi bộ phim của cô bị ngó lơ ở đề cử Nữ diễn viên chính xuất sắc và Đạo diễn xuất sắc.

Chukwu viết trên trang cá nhân: "Chúng ta sống, làm việc trong ngành nghề mà mọi sự ủng hộ đều dành cho người da trắng. Họ vẫn duy trì thái độ ghét bỏ phụ nữ và hoàn toàn không có chút nao núng nào đối với phụ nữ da đen cả".

Đạo diễn Chinonye Chukwu lên án Viện Hàn lâm. Ảnh: New York Post.

Nếu Viện Hàn lâm được cho là đã thiên vị Brendan Fraser (phim The Whale) ở hạng mục Nam diễn viên chính xuất sắc, màn trình diễn của Viola Davis trong The Woman King gây tiếc nuối khi trượt đề cử Nữ chính và Đạo diễn xuất sắc.

Món ăn tinh thần đã gây "ngán"

Will Smith tát thẳng mặt Chris Rock trên sân khấu Oscar 2022 trở thành khoảnh khắc được nhắc nhiều nhất, nhiều hơn bất kỳ chủ nhân giải thưởng quan trọng nào trong đêm. Theo Variety, hiệu ứng từ scandal đã giúp lượng người xem trực tiếp buổi lễ tăng 56%, lên 15,4 triệu người, thoát cảnh thảm hại nhất lịch sử của năm trước đó - chỉ 9,85 triệu. Dẫu vậy, con số này vẫn ở mức thấp.

Rating của Oscar đã rơi tự do. Năm 2015 với 37,3 triệu người xem đã được coi là giảm mạnh, huống hồ số liệu thê thảm của hiện tại. Ở thời kỳ huy hoàng, lễ trao giải phim ảnh lớn nhất hành tinh chỉ đạt mức 35-45 triệu lượt xem.

Ở thời đại nền tảng trực tuyến lên ngôi, người xem đã hết kiên nhẫn ngồi trước màn hình TV để theo dõi diễn biến dài lê thê của lễ Oscar.

Trong bài phân tích của Editorial, tác giả khẳng định kỷ nguyên huy hoàng của Oscar gần như lụi tàn vì sự lên ngôi của dịch vụ trực tuyến. Còn đối với Los Angeles Times, sự thiếu đa dạng chủng tộc trong thành phần ban giám khảo cũng là một trong những nguyên nhân.

Năm 2016, đạo diễn da đen Spike Lee trở thành người thúc đẩy mạnh mẽ phong trào #OscarsSoWhite sau phát ngôn đáng chú ý: "Hai năm liên tiếp, không người Mỹ gốc Phi nào được đề cử Oscar". Tiếp theo, đến lượt Will Smith kêu gọi tẩy chay giải thưởng, và có đông đảo diễn viên da màu khác cũng tỏ ra giận dữ, chỉ trích Viện Hàn lâm.

"Tôi cho rằng nước Mỹ trở nên xinh xắn là do có sự đóng góp của người dân ở nhiều chủng tộc khác nhau. Hollywood là nơi đại diện rõ nhất cho sự đóng góp này nhưng Oscar không cho thấy điều đó", Will Smith nói trong bức xúc.

Từ chỗ được ủng hộ với phát biểu chỉ trích vấn nạn phân biệt chủng tộc, Will Smith bị quay lưng sau cú tát Chris Rock vào năm ngoái. Ảnh: Glamour.

Oscar được coi là cỗ máy kiếm tiền của Viện Hàn lâm khi Disney (chủ sở hữu đài ABC) chi 900 triệu USD cho bản quyền phát sóng lễ trao giải đến năm 2028. Tính thương mại của sự kiện ngày càng cao đồng nghĩa rằng sự kiện này cũng dần đánh mất mục tiêu cốt lõi - tôn vinh giá trị điện ảnh.

Washington Post từng nhận định vụ ban tổ chức cắt sóng 4 hạng mục để nhường chỗ cho quảng cáo vào mùa giải 2019 đã khiến làn sóng tẩy chay Oscar mỗi lúc một mạnh mẽ hơn.

Những bê bối khác, ví dụ vụ trao nhầm tượng vàng hạng mục Phim truyện xuất sắc cho La La Land vào năm 2017 (Moonlight mới là phim chiến thắng) hay phải chứng kiến hàng dài khách mời đỏm dáng thi nhau ăn mặc hở hang đến lố lăng, phản cảm, cũng phần nào giảm đi giá trị của lễ trao giải điện ảnh lớn nhất hành tinh.

Quốc Minh