'Nếu giá điện không được cải thiện thì không ai đầu tư'

Giá điện “không đủ hấp dẫn”

Tại tọa đàm “Cung ứng điện giai đoạn 2016-2020: Nguy cơ thiếu điện và giải pháp” do báo Điện tử Dân trí tổ chức sáng 15/11, ông Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cho biết, Việt Nam đang đối mặt với nhiều vấn đề gay gắt như đầu tư lớn, khả năng cung ứng vốn ít và vấn đề liên quan đến môi trường, hiệu quả.

Theo ông Thiên, trước khi bàn đến vấn đề giá điện cần bàn đến vấn đề cung điện, việc thiếu điện không chỉ do cung cấp điện mà còn do việc dùng điện.

Giải pháp được ông Thiên đưa ra đối với phía tiêu dùng năng lượng thực tế đang duy trì một nền kinh tế tiêu tốn năng lượng, sử dụng năng lượng quá nhiều do đó cần phải tái cơ cấu. “Cứ làm xi măng, làm thép, đủ các loại doanh nghiệp sử dụng năng lượng tốn kém, tư duy đó phải thay đổi và phải là trọng tâm để thay đổi mô hình tăng trưởng nếu không thì không trời đất nào chịu được”, ông Thiên nói.

Cũng theo ông Thiên, giả định tăng trưởng GDP 1% thì năng lượng là 0,8%, không chỉ GDP ảnh hưởng tới tiêu dùng năng lượng mà còn là đô thị hóa, sự can dự của công nghệ. Việt Nam đô thị hóa tăng, du lịch tăng, khiến tiêu thụ tăng nhưng đi kèm là tiêu hao năng lượng.

Ông Thiên cũng nhấn mạnh rằng, giá năng lượng cũng ảnh hưởng đến tiêu dùng năng lượng, phải tính tới cân bằng năng lượng trên cơ sở giá điện, không nương theo dư luận xã hội, muốn nhiều điện lại muốn giá điện rẻ. Điểm này cũng quyết định có thu hút được vốn vào ngành điện hay không.

Vị Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cũng cho biết, nếu giá điện không được cải thiện sẽ không ai đầu tư. “Những người tiêu dùng điện nhiều sẽ đầu tư vào. Người làm công nghệ thấp, tiêu dùng điện năng không hiệu quả để đầu tư vào dẫn đến đất nước phải trả giá cho nền kinh tế dựa trên công nghệ thấp. Trong khi giá cao một chút buộc người sản xuất, người tiêu dùng phải tiết kiệm. Giá cao khiến họ phải thay đổi công nghệ và cũng khiến nhà đầu tư sẵn sàng đầu tư vào ngành điện”, ông Thiên nêu quan điểm.

Diễn giả tại tọa đàm “Cung ứng điện giai đoạn 2016-2020: Nguy cơ thiếu điện và giải pháp” tổ chức sáng 15/11

Đồng quan điểm, chuyên gia đến từ WB, ông Franz Genner, Trưởng nhóm chuyên gia Năng lượng, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cũng cho biết, mỗi năm Việt Nam cần 5 tỷ USD để truyền tải và phát điện, hi vọng thu hút được 70% từ tư nhân. “Với giá điện hiện nay để thu hút được như vậy khá là khó. Trong quá khứ, nguồn đầu tư 1/3 dựa vào ODA . Với số lượng, mức độ phát triển như hiện nay chúng ta phải nghĩ tới hữu hạn từ vốn tài trợ, do đó, nguồn đầu tư 1/3 từ ODA cũng cần phải xem xét”, ông Franz cho hay.

Đại diện Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương), ông Đinh Thế Phúc, Phó cục trưởng Cục Điều tiết Điện lực cũng cho biết, ông nhất trí với ý kiến được đưa ra bởi ông Thiên và ông Franz cho rằng, tốc độ tăng trưởng nhu cầu điện ở Việt Nam rất cao thì đòi hỏi các dự án đầu tư phải đảm bảo đúng tiến độ cam kết thì mới có thể giảm bớt chênh lệch, cân bằng nguồn cung cầu. Nhưng ở phía cầu, mọi khách hàng sử dụng điện phải tiết kiệm, điều đó đảm bảo cân bằng cung cầu đỡ nặng hơn và nhu cầu đòi hỏi cung ứng thêm cũng sẽ giảm bớt đi.

“Tác động tăng giá không nhiều như chúng ta cảm thấy”

Vị đại diện đến từ WB cũng cho biết, về quy hoạch hệ thống điện, Việt Nam không phải là nước kém so với các nước cùng trình độ phát triển. “Theo dự báo, về việc thiếu điện đến năm 2018, chúng ta đã nhìn nhận được nguy cơ thiếu điện trong tương lai. Thách thức ở đây là nhu cầu điện cần tăng 10%/năm và cần tăng công suất điện, và phải phát triển thêm nguồn nhiệt điện”, ông Franz nói.

Ông Franz cũng chỉ ra thách thức nữa là các nhà máy nhiệt điện phải dựa vào nguồn than nhập khẩu do đó việc phát triển nguồn điện năng lượng mặt trời rất quan trọng. Nếu không phát triển điện mặt trời thì có nghĩa là cần thêm than. Và điều này lại quay lại vấn đề về giá điện, chi phí giá điện.

“Với giá 7,6 cent/KWh hiện nay, khó thu hút đầu tư vào ngành điện. Ước tính giá điện 7,6 cent/KWh này đủ để đáp ứng chi phí vận hành, bảo trì của EVN”, ông Franz nêu.

Cũng theo ông Franz, nếu quan tâm tới biểu giá điện đầy đủ, tới năm 2030 phải tăng giá điện thêm 40%. Nếu không làm điều đó thì cần sự trợ giúp rất nhiều từ nhà tài trợ, doanh nghiệp, nếu không sẽ không đủ tài chính cho các dự án điện.

Tại tọa đàm, ông Franz cũng chia sẻ quan điểm, trên thực tế tác động của việc tăng giá điện không nhiều như chúng ta cảm thấy.

“Chúng tôi đã có phân tích về việc tăng giá điện với hộ nghèo, vùng sâu và với biểu giá bậc thang, sự hỗ trợ từ Nhà nước sẽ không phải là vấn đề nếu tăng giá điện. Và với các cơ quan phát triển, với những gia đình sử dụng hơn 10% để trả tiền điện. Chúng tôi dự kiến với mức tăng dự kiến thì hộ gia đình sẽ phải trả 4-5% thu nhập cho tiền điện”, ông Franz nói.

Nguyễn Thảo