Nâng hiệu suất soi chiếu container hỗ trợ công tác giám sát hải quan

Phát hiện nhiều vi phạm qua soi chiếu

Thời gian qua, đặc biệt là 2 năm trở lại đây, công tác này đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, góp phần hoàn thành tốt “mục tiêu kép” vừa đảm bảo các yêu cầu phòng, chống dịch Covid-19 vừa duy trì ổn định công tác quản lý hải quan, tạo thuận lợi hoạt động xuất nhập khẩu.

Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý rủi ro - Tổng cục Hải quan Hồ Ngọc Phan, năm qua, hiệu suất, hiệu quả soi chiếu đạt được các kết quả nổi bật, đáng khích lệ. Lượng container được soi chiếu năm 2021 cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây, vượt mốc 120.000 container, cao hơn 2,11 lần so với năm 2020. Lượng container phát hiện vi phạm đạt 712 container, tăng gấp 3,08 lần so với năm 2020. Tổng lượng container soi chiếu năm 2021 cao gấp 2,11 lần; lượng container nghi vấn tăng cao gấp 3,18 lần; số lượng container vi phạm tăng gấp 3,08 lần. Trong đó, lượng container soi chiếu tại Lạng Sơn tăng gấp 4,35 lần; tại TP. Hồ Chí Minh tăng gấp 3,36 lần; Đồng Nai tăng 2,19 lần; Hải Phòng tăng gấp 2,05 lần; Hà Nội tăng gấp 1,57 lần; Đà Nẵng tăng gấp 1,44 lần.

Máy soi container di động tại cảng Tân Vũ, Hải Phòng. Ảnh: P.V

Từ thông tin chỉ định soi chiếu của Cục Quản lý rủi ro, lực lượng hải quan các địa phương đã phát hiện 383 container vi phạm và 91 trường hợp doanh nghiệp có dấu hiệu sửa tờ khai nhiều lần, khai tăng số lượng dòng hàng, tăng thuế suất… Qua đó, cơ quan hải quan đã phát hiện nhiều vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm (mặt hàng CITES, hàng điện tử, gia dụng, máy móc đã qua sử dụng...), không khai báo hàng nhập khẩu có điều kiện, hàng thuộc diện kiểm tra chuyên ngành, hàng có thuế suất cao với khối lượng lớn. Trong đó, nhiều vụ việc có dấu hiệu vi phạm đã được cơ quan hải quan đề xuất chuyển truy cứu trách nhiệm hình sự.

Điển hình như từ thông tin chỉ định soi chiếu của Cục Quản lý rủi ro đối với lô hàng nhập khẩu của Công ty TNHH Kinh doanh XNK Thực phẩm Vietseatrust, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh đã phát hiện 20 mặt hàng nhập lậu với hơn 500 kg cá ngựa khô; 240 kg bào ngư khô; 100 kg cá hải long khô; 120 kg mang cá khô (nghi vấn lược mang cá đuối loài Manta); gần 170 kg xương, sừng, móng vuốt, nanh động vật (nghi động vật hoang dã); gần 90 kg gỗ cắt khúc (nghi trầm hương); 800 kg mực ống đông lạnh; 40 thùng phụ tùng ô tô, xe gắn máy; 40 thùng tài sản di chuyển.

Cũng theo ông Hồ Ngọc Phan, với vai trò chủ trì điều phối công tác lựa chọn, kiểm tra hàng hóa qua soi chiếu, Cục Quản lý rủi ro đã tăng cường phối hợp với 7 cục hải quan tỉnh, thành phố có máy soi, khắc phục mọi khó khăn của dịch Covid-19 để tổ chức triển khai nề nếp, giúp nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác soi chiếu container trong toàn ngành.

Giám sát chặt chẽ việc thực hiện soi chiếu

Để đảm bảo hiệu suất, hiệu quả công tác lựa chọn, điều phối soi chiếu hàng hóa xuất nhập khẩu bằng máy soi container, tới đây, ngành Hải quan sẽ tiếp tục triển khai một số giải pháp trọng tâm.

Năm 2021, tổng lượng container soi chiếu tại địa bàn cảng biển TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng và Đà Nẵng đạt 85.282 container, chiếm khoảng 70,26%/tổng lượng soi toàn ngành; lượng container nghi vấn đạt 4.930 container; lượng container vi phạm đạt 634 container; chiếm 89,04%/lượng vi phạm trong toàn ngành.

Qua soi chiếu, tổng số tiền thuế tăng thêm đóng góp cho ngân sách là 9,4 tỷ đồng; phạt tiền 4,06 tỷ đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu là cất giấu hàng cấm, khai sai chủng loại, số lượng và nhập hàng không khai báo, hàng giả mạo xuất xứ, nhãn hiệu…

Trước hết là tiếp tục tăng cường vai trò điều phối hoạt động soi chiếu trong toàn ngành để đảm bảo hoạt động soi chiếu được thông suốt, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, đồng thời đảm bảo công tác quản lý hải quan.

Bên cạnh đó là thường xuyên nắm bắt tình hình, trao đổi thông tin và phối hợp với các cục hải quan tỉnh, thành phố nơi đặt máy soi và các đơn vị liên quan để kịp thời xử lý các vấn đề vướng mắc và nghiên cứu, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả soi chiếu.

Về phía Cục Quản lý rủi ro, Tổng cục Hải quan sẽ tăng cường nắm bắt tình hình, tiến độ các cục hải quan địa phương được trang bị máy soi container trong năm 2022 để phối hợp tổ chức triển khai công tác lựa chọn, soi chiếu theo quy định.

Các phòng chức năng của Cục Quản lý rủi ro phối hợp với các chi cục hải quan, đội kiểm soát hải quan điều phối hàng hóa soi chiếu, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp có thể thực hiện soi chiếu tại địa bàn cảng biển hoặc đặt tại địa điểm kiểm tra ngoài cửa khẩu, phù hợp với tuyến vận chuyển và theo đề nghị của doanh nghiệp.

Một giải pháp nữa cũng sẽ được tăng cường là soi chiếu hàng hóa trong quá trình xếp dỡ tại các máy soi trên tuyến cảng biển (thuộc TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng và Đà Nẵng); theo dõi, giám sát chặt chẽ việc thực hiện soi chiếu và việc kiểm tra thực tế đối với các trường hợp qua soi chiếu phát hiện có dấu hiệu nghi vấn; nâng cao chất lượng công tác xây dựng, quản lý và áp dụng chuyên đề kiểm soát rủi ro, hồ sơ rủi ro và hồ sơ doanh nghiệp trọng điểm phục vụ công tác phân tích, xác định, lựa chọn soi chiếu hiệu quả.

Trong bối cảnh toàn ngành tập trung xây dựng mô hình hải quan thông minh, hải quan số, các đơn vị hải quan sẽ tính bài toán nghiệp vụ về xác định trọng điểm và soi chiếu đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa mới của ngành, song song với việc đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực chuyên trách.