Nan giải xử lý tro xỉ sau đốt rác

Công ty CP Môi trường xanh Minh Phúc gặp nhiều vướng mắc trong xử lý tro xỉ sau đốt rác

Việc đốt rác thải sinh hoạt tại các nhà máy xử lý rác đã góp phần giảm lượng rác thải rắn phát sinh trên địa bàn Hải Dương. Tuy nhiên, việc xử lý lượng tro xỉ sau đốt rác lại đang gặp nhiều khó khăn.

Phát sinh lượng tro xỉ lớn

Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương đang vận hành Nhà máy Xử lý rác thải xã Việt Hồng (Thanh Hà). Nhà máy này đang vận hành 2 lò đốt chất thải rắn sinh hoạt với công suất đạt 240 tấn/ngày. Ông Nguyễn Đức Sáu, Giám đốc công ty cho biết quá trình đốt rác phát sinh lượng tro xỉ tương đối lớn, bằng từ 8-10% khối lượng rác cấp vào lò đốt. Theo thời gian, lượng tro xỉ ngày càng nhiều trong khi quỹ đất có hạn. Công ty đã tự tìm giải pháp để xử lý lượng tro xỉ này như sản xuất gạch để phục vụ xây dựng nội bộ nhưng cũng chỉ dùng được một phần, trong khi loại gạch này chưa được cấp phép sử dụng trong các hoạt động xây dựng nên không thể tiêu thụ được.

“Doanh nghiệp mong muốn cơ quan chức năng xem xét, hướng dẫn có giải pháp xử lý phù hợp đối với lượng tro xỉ sau quá trình đốt rác, ưu tiên sử dụng tro xỉ này làm vật liệu san lấp, hoàn nguyên các khu vực sau khi khai thác khoáng sản”, ông Sáu nói.

Tương tự, lượng tro xỉ phát sinh sau quá trình đốt rác thải sinh hoạt tại Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương cũng khoảng 5 - 6,5 tấn/ngày. Khối lượng tro xỉ này được công ty xử lý bằng phương pháp hóa rắn, sản xuất gạch không nung với số lượng khoảng 1.500 viên/ngày và sử dụng vào xây dựng các công trình nội bộ (tường nhà xưởng, vỉa hè, hệ thống mương thoát nước...) nhưng hiện vẫn còn tồn hơn 31.000 viên.

Việc xử lý rác thải sinh hoạt bằng phương pháp đốt phát sinh nhiều tro xỉ. Hiện nay, khối lượng tro xỉ tồn đọng tại khuôn viên nhà máy xử lý rác của Công ty CP Quản lý công trình đô thị Hải Dương rất lớn

Thiếu hành lang pháp lý

Ông Bùi Quang Bồng, Giám đốc Công ty CP Môi trường APT-Seraphin Hải Dương cho biết mặc dù doanh nghiệp đã có biện pháp xử lý lượng tro xỉ bằng phương pháp làm gạch không nung nhưng hiện nay việc sản xuất gạch hóa rắn gặp nhiều khó khăn. Chi phí phát sinh cao do tiền nhân công, điện nước, vật liệu phối trộn tăng. Sản phẩm gạch làm ra ngày càng nhiều nhưng lại không được phép bán ra thị trường dẫn đến bị tồn đọng, không tiêu thụ được. Nếu không sản xuất gạch, lượng tro xỉ phát sinh cũng chưa đủ cơ sở để được sử dụng làm vật liệu xây dựng, san lấp. Điều này khiến doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn.

Theo báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt, Công ty CP Môi trường xanh Minh Phúc (Bình Giang) có 2 phương án để xử lý tro xỉ sau khi đốt rác thải. Cụ thể là hóa rắn để sản xuất gạch không nung (gạch block) sử dụng cho mục đích nội bộ (nếu thương mại hóa sản phẩm thì phải hợp chuẩn, hợp quy) hoặc chuyển cho đơn vị có chức năng để xử lý. Quá trình thực hiện cả 2 phương án này công ty đều gặp rất nhiều khó khăn. Đại diện doanh nghiệp cho biết nhu cầu sử dụng gạch trong xây dựng nội bộ công ty không nhiều và đã đáp ứng đủ. Việc xây dựng hồ sơ hợp chuẩn, hợp quy công bố chất lượng sản phẩm để thương mại hóa cũng bị vướng mắc. Nguyên nhân do tro xỉ có nhiều thành phần, lẫn cả tro xỉ của chất thải công nghiệp và chất thải thông thường, lại thường xuyên thay đổi thành phần phụ thuộc vào tính chất rác thải đầu vào. Hiện doanh nghiệp đang thuê Công ty CP Xi măng Vicem Bút Sơn ở tỉnh Hà Nam để xử lý tro xỉ sau đốt rác nhưng phương án này tốn nhiều chi phí. Doanh nghiệp đang phải sử dụng kinh phí từ hoạt động kinh doanh khác để bù đắp chi phí xử lý cho chất thải sinh hoạt.

Hiện nay, các doanh nghiệp xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đều mong muốn hợp chuẩn, hợp quy được tro xỉ để có thể đủ tiêu chuẩn làm vật liệu san lấp trong xây dựng nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí xử lý cho đơn vị.

Việc hóa rắn tro xỉ sau đốt rác để sản xuất gạch không nung đã được các doanh nghiệp xử lý rác thải áp dụng nhưng sản phẩm làm ra không tiêu thụ được

Theo Sở Xây dựng, đã có nhiều nghiên cứu sử dụng tro xỉ từ các nhà máy nhiệt điện nhưng các nghiên cứu tro xỉ từ lò đốt rác thải là một vấn đề mới. Hiện nay chỉ có một đề tài “Nghiên cứu tro đáy từ nhà máy đốt rác thải sinh hoạt làm vật liệu xây dựng” của Trường Đại học Giao thông vận tải đề xuất và được phê duyệt thực hiện nhưng mới dừng lại ở mức độ đề tài nghiên cứu. Bộ Xây dựng cũng chưa ban hành tiêu chuẩn, quy định, hướng dẫn sử dụng tro xỉ của nhà máy rác nên việc xử lý còn gặp khó khăn.

Xử lý rác thải sinh hoạt bằng phương thức đốt là tất yếu, đem lại nhiều lợi ích trong quá trình xử lý rác hiện nay. Tuy nhiên, quá trình đốt rác sẽ sản sinh một lượng tro xỉ lớn. Hiện nay, đã có một số quốc gia như Đức, Đan Mạch, Thụy Điển… nghiên cứu sử dụng tro xỉ từ nhà máy đốt rác để làm vật liệu thi công đường, vật liệu đắp nhằm thay thế cho nguồn vật liệu tự nhiên đang ngày càng cạn kiệt.

Từ thực tế hiện nay, các ngành chức năng của tỉnh cần xem xét, có những nghiên cứu khoa học bài bản về giải pháp xử lý tro xỉ phát sinh từ quá trình đốt rác để làm nguồn vật liệu mới cho ngành xây dựng, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp xử lý rác thải.

PHAN ANH