'Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian' - vẽ đường cho hươu chạy?

1. Những luồng ý kiến khác nhau về "Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian"

Mạng xã hội đang tranh luận gay gắt về việc một giáo viên trường quốc tế đưa cuốn "Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian" cho các em học sinh lớp 11 sau khi một phụ huynh đăng quan điểm cho rằng con mình "đang bị đầu độc về mặt tinh thần" vì một số nội dung có "ngôn từ đồi trụy, nhớp nhúa, nội dung khiêu dâm"…

Được biết, ngay sau khi được thông tin về sự việc, Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM đã yêu cầu nhà trường thu hồi toàn bộ sách đã cấp phát cho học sinh lớp 11. Sở cũng yêu cầu trường nghiêm túc khắc phục và tùy theo mức độ vụ việc kiểm điểm phê bình giáo viên do không kiểm soát được nội dung tổ chức hoạt động giáo dục của mình dẫn đến thông tin tiêu cực, phản cảm. Hiện nay, Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM và nhà trường đang rà soát, tìm hiểu cụ thể và có hướng xử lý theo quy định.

Ngoài ra, có những luồng ý kiến trái chiều về sự việc này. Rất nhiều phụ huynh cảm thấy bị sốc, sợ hãi và hoang mang vì cho rằng những trang viết trong cuốn sách hoàn toàn không phù hợp với học sinh, khó chấp nhận cuốn này cho học sinh đọc.

Theo TS. Đào Lê Na, giảng viên tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM, những trích đoạn dùng làm dẫn chứng để kết luận rằng đây là một tác phẩm khiêu dâm, đồi trụy là không thỏa đáng vì đó chỉ là những chi tiết rất nhỏ so với tổng thể câu chuyện vốn khai thác những chủ đề rộng lớn hơn.

Một luồng ý kiến khác (đa số là những người đã đọc) lại cho rằng cuốn sách là một tác phẩm văn học có giá trị nhưng nên đọc nó "dưới sự hỗ trợ của giáo viên" – nhà văn Trang Hạ.

Nhà văn Trang Hạ đánh giá cao người chọn cuốn này để dạy văn học từ sách, tuy nhiên giáo viên lại thiếu tinh ý và không phù hợp khi "thả" sách cho học sinh đọc tự do trước khi học mà không có cảnh báo hoặc sự chuẩn bị phù hợp.

Theo nhà văn Trang Hạ, với một cuốn nhạy cảm như thế này (nếu gắn nhãn sách thì nó sẽ là sách có chứa nội dung 18+) thì tốt nhất là giáo viên nên trao đổi tập thể trước với các phụ huynh về cách tiếp cận tác phẩm và được sự đồng ý, cũng như sự hỗ trợ của phụ huynh trong quá trình giúp các con đọc sách. Nhà văn Trang Hạ còn chia sẻ "… Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian của Ocean Vương là cuốn sách hay nhất trong số hơn 40 cuốn được chú ý mà mình đã đọc trong năm 2023…"

Tài khoản Loan Dt thì nhận xét văn chương là thứ trừu tượng mà mỗi người sẽ có nhận định riêng về vẻ đẹp của nó. Tính văn chương không có giới hạn mà người đọc sẽ giới hạn ở nhận thức của chính mình. Người này cho rằng, vấn đề nằm ở khâu dịch thuật. Nếu bạn học sinh đó đọc bản tiếng Anh, có khi phụ huynh không có định kiến quá rõ ràng vì nó là vấn đề văn hóa và hiểu từ ngữ. Nhưng ở ngôn ngữ mẹ đẻ với sự hiểu biết sâu sắc về văn hóa và từ ngữ, phản ứng trái chiều là không thể tránh, đặc biệt trong một nền văn hóa Á đông tránh nói đến giới tính. Theo đó, cô giáo nên đưa một cảnh báo về tác phẩm có chứa ngôn từ liên quan đến giới tính để các bố mẹ đỡ hoảng và nên đưa vài gợi ý vào danh sách đọc có lẽ tốt hơn chăng.

Nhà báo Trương Anh Ngọc đánh giá "Cuốn sách tuyệt hay, đến mức mình nghĩ rằng, người ta chỉ có thể hiểu sai về nó khi cố tình làm vậy".

2. Tác giả cuốn "Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian" là ai?

Cuốn On Earth We're Briefly Gorgeous (Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian) của tác giả Ocean Vương. Ảnh Internet.

"Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian" (On Earth We're Briefly Gorgeous) của tác giả Ocean Vương là một tác phẩm văn học đã được xuất bản bằng nhiều thứ tiếng và được chuyển thể thành phim. Đây không phải là một cuốn sách có nội dung dung tục, tác giả của cuốn tiểu thuyết này là giáo sư về thơ và thơ hiện đại tại Đại học New York.

Nhà văn, giáo sư và nhiếp ảnh gia, Ocean Vương là tác giả cuốn On Earth We're Briefly Gorgeous, đoạt giải sách Mỹ, Giải Mark Twain và Giải thưởng Sách New England. Cuốn tiểu thuyết ra mắt trong sáu tuần trên danh sách bán chạy nhất của The New York Times và kể từ đó đã bán được hơn một triệu bản bằng 40 ngôn ngữ.

Ocean Vương là người được đề cử cho Giải thưởng Sách Quốc gia và là người nhận Giải thưởng "Thiên tài" MacArthur, cũng là tác giả của các tuyển tập thơ "Thời gian là mẹ" đã lọt vào chung kết giải Griffin và "Bầu trời đêm với những vết thương thoát ra", một tác phẩm ở New York. Sách Top 10 của Times, đoạt giải TS Eliot, giải Whiting, giải Thom Gunn và giải Forward.

Ngoài ra, tác giả cuốn "Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian "còn là thành viên của Ruth Lilly từ Quỹ Thơ, các danh hiệu của anh bao gồm học bổng từ Quỹ Lannan, Quỹ Civitella Ranieri, Quỹ Elizabeth George, Học viện các nhà thơ Hoa Kỳ và Giải thưởng Pushcart Prize. Được tạp chí Chính sách đối ngoại bình chọn là một trong 100 nhà tư tưởng hàng đầu toàn cầu, các bài viết của anh đã được đăng trên The Atlantic, Granta, Harpers, The Nation, New Republic, The New Yorker, The New York Times, The Paris Review, The Village Voice và Tạp chí Thơ Mỹ đã trao Giải thưởng Stanley Kunitz dành cho các nhà thơ trẻ.

3. Hãy cùng con chọn sách

Theo Đại học California, Los Angeles, những năm tháng thanh thiếu niên là giai đoạn chuyển đổi sâu sắc về nhận thức cũng như sinh học, xã hội và cảm giác, cảm xúc.

Khi bắt đầu tuổi dậy thì, tế bào thần kinh (tế bào não) tăng và giảm 25% kết nối tới mỗi tuần. Đến tuổi trưởng thành, con số đó giảm xuống còn 10%. Bộ não thiếu thanh niên đang thay đổi nhanh chóng đặc biệt nhạy cảm với môi trường xã hội trong giai đoạn phát triển này. Điều này làm cho những năm tháng thanh thiếu niên trở thành khoảng thời gian đặc biệt phong phú để học hỏi trải nghiệm về xã hội, ra quyết định và xử lý cảm xúc.

Đây cũng là giai đoạn quan trọng để xây dựng khả năng phục hồi, ngay cả sau những khó khăn trước đó. Những cảm xúc trong những năm này trở thành khoảng thời gian phong phú để phát triển những sở thích, đam mê và những mục tiêu có ý nghĩa. Do đó, việc định hướng cho thanh thiếu niên trong giai đoạn này cực kỳ quan trọng.

Sách tốt là nguồn tài nguyên vô tận cho giới trẻ. Ảnh minh họa.

Daniel Handler, tác giả cuốn tiểu thuyết "All the Dirty Parts", đã viết nhiều cuốn sách dành cho trẻ em dưới bút danh Lemony Snicket cho biết, ông tin vào sức mạnh của văn học trong việc kết nối, biến đổi, đặc biệt đối với những tâm hồn trẻ bắt đầu khám phá thế giới. Daniel mong muốn sách trở thành nguồn tài nguyên vô tận cho giới trẻ và trí tò mò của họ, chứ không phải là một lĩnh vực bị giới hạn bởi sự tò mò khiến người lớn cảm thấy khó chịu.

Daniel Handler cũng chia sẻ những cuốn sách ông đọc khi còn là thiếu niên, giới tính và tất cả, đã khiến Daniel trở thành một chàng trai tốt và sau này là một người đàn ông tốt hơn, cũng như văn học tiếp tục khiến ông trở thành một người chồng, người cha tốt một nhà nữ quyền tốt. Daniel mong muốn điều đó cho con trai ông và cho tất cả độc giả trẻ thuộc mọi giới tính và đừng cười nhạo sở thích của họ. Hãy tặng họ những cuốn sách có thể thu hút họ.

Cha mẹ, giáo viên nên khuyến khích thói quen đọc sách của con cái, học trò vì việc đọc sách mang lại nhiều lợi ích như cải thiện chức năng bộ nhớ, tăng khả năng trí tuệ, giúp phát triển sự đồng cảm, giảm mức độ căng thẳng. Tuy nhiên, cần phải có những lựa chọn phù hợp để mang lại những tác dụng tuyệt vời từ sách, từ tri thức, nhất là khi các đầu sách vô cùng phong phú, đa dạng.

Nếu bạn không chắc chắn liệu một cuốn sách có phù hợp với con mình hay không, hãy dành thời gian để tự mình xem trước cuốn sách đó, chú ý kỹ đến cách miêu tả một số chủ đề nhất định. Tiến sĩ Emily Edlynn, Nhà tâm lý học lâm sàng được cấp phép, tốt nghiệp Đại học Loyola Chicago về tâm lý học lâm sàng chia sẻ: Nếu tài liệu giật gân với những hành vi không lành mạnh, hãy sử dụng nó như một công cụ giảng dạy. Tiểu thuyết có thể là một cách tuyệt vời để khám phá những vấn đề nghiêm trọng trong giới hạn cuộc sống của các nhân vật hư cấu.

Hoàng Nam