Một năm trừng phạt: Nga mất 36 tỷ USD nguồn thu từ dầu mỏ
Tròn 1 năm trước (5/12/2022), mức trần giá 60 USD/thùng và lệnh cấm nhập khẩu dầu thô của Nga qua đường biển đã chính thức có hiệu lực. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen khi đó cho biết 'quyết định này sẽ siết chặt doanh thu của Nga và làm giảm khả năng tài trợ cho chiến sự Ukraine'. Và quả thực, nguồn thu của Nga đã bị giảm đáng kể.
Mặc dù cho tới nay, rõ ràng là các lệnh trừng phạt không đủ sức nặng để làm giảm quyết tâm tiến hành chiến sự của Điện Kremlin trong một năm qua, nhưng phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí sạch (CREA) cho thấy lệnh cấm nhập khẩu dầu của Liên minh châu Âu (EU) và giới hạn giá của nhóm 7 nước công nghiệp tiên tiến (G7) đã cắt giảm 14% doanh thu từ xuất khẩu dầu mỏ của Nga, khiến nước này thiệt hại 34 tỷ euro (khoảng 36 tỷ USD).
Các lệnh trừng phạt đã ảnh hưởng nặng nề đến doanh thu xuất khẩu dầu của Nga trong nửa đầu năm.
Cũng theo phân tích của CREA, các lệnh trừng phạt đã ảnh hưởng nặng nề đến doanh thu xuất khẩu dầu của Nga trong nửa đầu năm nay, đạt đỉnh điểm với mức giảm 180 triệu euro (194 triệu USD) mỗi ngày trong quý đầu tiên của năm 2023. Vào tháng 1/2023, Nga chứng kiến doanh thu giảm đáng kể 45% so với cùng kỳ năm trước do giảm tổng doanh thu từ nhiên liệu hóa thạch, riêng dầu thô giảm 25%.
Tuy nhiên, Nga đã tìm cách thích ức với lệnh cấm vận và vô hiệu hóa tác động của trần giá dầu trong nửa cuối năm. Khoản lỗ doanh thu giảm xuống còn 50 triệu EUR (54 triệu USD) mỗi ngày trong quý II và quý III, sau đó phục hồi lên 90 triệu EUR (97 triệu USD) mỗi ngày trong quý cuối cùng của năm.
Ngoài ra, "lỗ hổng lọc dầu" cho phép các sản phẩm dầu được sản xuất từ dầu thô của Nga xâm nhập hợp pháp vào các quốc gia áp dụng lệnh trừng phạt.
Một ví dụ điển hình cho điều này là nhà máy lọc dầu Neftochim Burgas ở Bulgaria thuộc sở hữu của công ty Lukoil của Nga. Một cuộc điều tra của CREA cho thấy kể từ khi EU thực hiện lệnh cấm nhập khẩu dầu thô của Nga, Burgas đã nhập khẩu dầu thô của Nga trị giá hơn 1,1 tỷ euro (1,18 tỷ USD).
Các quan chức châu Âu lo ngại rằng một số nhà cung cấp bảo hiểm phương Tây đã nhận được những thông báo sai lệch từ các công ty dầu mỏ hoặc thương nhân Nga. Việc Nga tăng cường sử dụng các tàu chở dầu “trong bóng tối” để vận chuyển dầu của mình cũng làm giảm tác động của giới hạn giá và tăng mức giá dầu mà họ xuất khẩu, đây được xem là một đòn giáng mạnh hơn vào tác động của các lệnh trừng phạt.
Giá trung bình của Urals, loại dầu xuất khẩu chính của Nga, đã vượt trên mức giới hạn 60 USD vào mùa hè này khi giá dầu tăng do Arab Saudi và Moscow cắt giảm nguồn cung với nhóm Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ và các đối tác (OPEC+), nhưng một phần đáng kể vẫn tiếp tục giao dịch dưới mức đó.
Nhưng vào cuối tháng 9 vừa qua, số liệu mà Financial Times có được cho thấy gần 3/4 tổng lượng dầu thô bằng đường biển của Nga được vận chuyển mà không có bảo hiểm phương Tây trong tháng 8, một dấu hiệu quan trọng cho thấy mức giới hạn giá đang dần bị phá vỡ.
Vào tháng 10, chỉ có 37 trong số 134 tàu vận chuyển dầu của Nga có bảo hiểm phương Tây và các quan chức cho biết con số tàu chở dầu đáp ứng mức giới hạn giá có thể sẽ thấp hơn nhiều.
