Kiến nghị không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư

Quy định mới về tái định cư

Tại khoản 8 Điều 111 Luật Đất đai 2024 quy định: Trường hợp người có đất ở thu hồi mà phải di chuyển chỗ ở và được bồi thường bằng giao đất ở hoặc nhà ở tái định cư nhưng tiền bồi thường về đất ở không đủ so với giá trị của một suất tái định cư tối thiểu thì được Nhà nước hỗ trợ tiền đủ để được giao một suất tái định cư tối thiểu.

Theo đó, suất tái định cư tối thiểu được quy định bằng đất ở, nhà ở hoặc bằng tiền để phù hợp với việc lựa chọn của người được bố trí tái định cư. Cụ thể, diện tích đất ở tái định cư không nhỏ hơn diện tích tối thiểu được phép tách thửa tại địa phương và không nhỏ hơn diện tích căn hộ tối thiểu theo quy định của pháp luật về nhà ở; Nếu tính bằng tiền thì phải tương đương với giá trị một suất tái định cư tối thiểu bằng đất ở, nhà ở tại nơi bố trí tái định cư; và UBND cấp tỉnh quy định suất tái định cư tối thiểu bằng đất ở, nhà ở và bằng tiền.

Vấn đề tái định cư tại dự thảo Nghị định Quy định về bồi thường hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cần tiếp tục hoàn thiện.

Nhưng theo đại diện Hiệp hội BĐS TP Hồ Chí Minh (HoREA), vấn đề rất quan trọng là phải cần xây dựng cơ chế giải quyết thật thỏa đáng, hợp tình hợp lý, công bằng giữa các đối tượng thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, thì cũng phải được áp dụng chính sách tương đồng với chính sách áp dụng đối với trường hợp người tái định cư tại các dự án xây dựng lại nhà chung cư, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người tái định cư.

Không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư

Trong khi đó, dự thảo Nghị định Quy địnhvề bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất có một số nội dung còn nhiều băn khoăn. Cụ thể, cũng là đối tượng tái định cư, nhưng người thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư (áp dụng đối với nhà chung cư xây dựng từ năm 1994 trở về trước) được áp dụng nhiều chính sách ưu đãi theo quy định tại khoản 9 Điều 111 Luật Đất đai 2024, như: được bố trí tái định cư tại chỗ hoặc nơi ở khác trong tòa nhà chung cư mới trên địa bàn của phường, quận đó hoặc quận lân cận với căn hộ tái định cư mới thường có diện tích lớn hơn, chất lượng tốt hơn và được miễn tiền sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024, Luật Nhà ở 2023 và không phải nộp tiền xây dựng cơ sở hạ tầng nên những người tái định cư thuộc các dự án xây dựng lại nhà chung cư, vì vậy những người này sẽ có môi trường sống ít bị xáo trộn và có thể có sinh kế tốt hơn trước.

Còn đối với người tái định cư thuộc các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội (không phải là dự án xây dựng lại nhà chung cư). Trên thực tế, thời gian gần đây một số địa phương đã quy định thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư , với mức thu thêm khoảng 3 - 7 triệu đồng/m2, nên nếu được bồi thường (hoán đổi) thì người dân phải đóng thêm khoản phí tương đối lớn, mặc dù những người này bị đảo lộn môi trường sống và sinh kế.

“Đáng quan tâm nhất là các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để thực hiện những dự án phát triển kinh tế - xã hội tại các khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số mà những người tái định cư này phải rời bỏ môi trường sống quen thuộc, hợp với tập tục, truyền thống để vào sống trong khu tái định cư “xa lạ”, khác biệt hẳn với nơi ở cũ, nhất là vấn đề cuộc sống, sinh kế, mà nếu thu thêm tiền hạ tầng khu tái định cư thì không hợp tình hợp lý” – Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu nhìn nhận.

Ngoài ra, cả 2 dự thảo Nghị định: Quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo và Quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất” do Bộ TN&MT chủ trì soạn thảo, đều chưa quy định “không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư” để những người không phải dự án xây dựng lại nhà chung cư yên tâm và chính quyền địa phương dễ thực thi chính sách, pháp luật thống nhất trong cả nước.

Trên cơ sở đó, HoREA kiến nghị sửa đổi, bổ sung Điều 41 của dự thảo Nghị định với nội dung: Không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư đối với người tái định cư đã được giao đất ở tái định cư trong khu tái định cư đã có cơ sở hạ tầng theo phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

“Đồng thời để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất, đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 17 dự thảo Nghị định, thêm trường hợp được giao đất ở đã có cơ sở hạ tầng (nền nhà) trong khu tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo phương án đền bù, hỗ trợ, tái định cư của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; và bổ sung khoản 9a (mới) Điều 17 về việc “không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng đối với người tái định cư đã được giao đất ở trong khu tái định cư đã có cơ sở hạ tầng theo phương án bồi thường đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt” - Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu cho biết thêm.

Doãn Thành