Dự án điện hạt nhân của Anh: Vừa chậm tiến độ, vừa 'ngốn' ngân sách

Công trường nhà máy điện hạt nhân Hinkley Point C - Ảnh: PA/FT.

Đây được xem là những trở ngại mới nhất đối với một dự án giữ vai trò trung tâm trong các kế hoạch năng lượng dài hạn của Anh - tờ Financial Times cho hay.

Việc dự án chậm tiến độ và chi phí tăng chóng mặt - được thông báo vào ngày 23/1 bởi nhà thầu là công ty xây dựng và vận hành nhà máy điện hạt nhân quốc doanh EDF của Pháp - sẽ gây sức ép buộc Chính phủ Anh phải cung cấp thêm hỗ trợ tài chính cho dự án.

EDF - đơn vị cũng đang đối mặt với tình trạng chậm tiến độ kéo dài tại các dự án điện hạt nhân ở Phần Lan và Pháp, cũng là những nhà máy sử dụng cùng công nghệ phản ứng như Hinkley Point C - cho biết những trở ngại mới nhất đến từ nhà máy ở Anh là sự phức tạp trong lắp đặt các hệ thống cơ điện và đường ống. Trước đó, nhà máy Hinkley đã chậm tiến độ vì hoạt động xây dựng bị gián đoạn trong đại dịch Covid-19.

Theo kịch bản mới nhất mà EDF đưa ra, một trong số 2 lò phản ứng dự kiến của nhà máy Hinkely Point C có thể sẽ sẵn sàng đi vào hoạt động vào năm 2029, chậm 2 năm so với dự kiến trước đó của EDF là năm 2027. Tuy nhiên, thời hạn này cũng có thể bị lùi tới năm 2031 nếu điều kiện không thuận lợi - theo EDF. Nhà thầu này cũng không đưa ra dự kiến thời gian cho lò phản ứng thứ hai.

EDF cho biết chi phí của dự án nếu tính theo giá của năm 2015 sẽ là 31-35 tỷ Bảng, tùy thuộc vào thời điểm hoàn thành. Tính theo thời giá hiện tại, chi phí dự án này tăng lên tới 46 tỷ Bảng. Kế hoạch ngân sách ban đầu của dự án là 18 tỷ Bảng và thời gian dự kiến hoàn thành là năm 2025.

Theo dự kiến, khi hoàn tất, nhà máy điện hạt nhân Hinkley Point C, đặt ở Sommerset, sẽ cung cấp điện cho hơn 5 triệu hộ gia đình Anh và giữ vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng ở nước này trong tương lai. Nhà máy này sẽ là nhà máy điện hạt nhân thế hệ mới đầu tiên ở Anh, với nhiệm vụ cung cấp điện phụ tải trong bối cảnh nước này ngày càng phụ thuộc nhiều hơn vào nguồn năng lượng tái tạo vốn không đều từ gió và mặt trời.

Những trở ngại mới nhất tại dự án Hinkley Point C xuất hiện trong bối cảnh ngày càng có nhiều nhà phê bình chỉ trích ngành điện hạt nhân về việc liệu ngành này có đủ khả năng để vận hành đúng thời hạn và đúng ngân sách trong những thập kỷ sắp tới hay không. Ngoài dự án này, Anh còn đang có một số dự án điện hạt nhân khác, bao gồm nhà máy Sizewell C ở Suffolk cũng do EDF giữ vai trò nhà thầu.

Nhiều kỹ sư điện hạt nhân giàu kinh nghiệm đã bỏ nghề sau một thời gian dài thiếu dự án sau thảm họa nhà máy điện hạt nhân Fukushima ở Nhật Bản vào năm 2011. Thiếu nhân lực là một trong những vấn đề tại nhà máy Hinkley - một nguồn thạo tin cho hay.

Dự án đã khởi động một cách hết sức chậm chạm. Vào năm 2007, CEO khi đó của EDF là ông Vincent de Rivaz đã tuyên bố rằng đến năm 2017, người Anh có thể chế biến món thịt gà cho lễ Giáng sinh bằng điện từ nhà máy Hinkley.

Về phần mình, EDF đã bị Chính phủ Pháp quốc hữu hóa toàn phần vào năm ngoái, một phần do thua lỗ nghiêm trọng sau khi công ty phải tạm dừng hoạt động một số lò phản ứng hạt nhân trong nước và hứng chịu thiệt hại từ việc trợ giá năng lượng cho các hộ gia đình Pháp trong cuộc khủng hoảng năng lượng châu Âu.

Chi phí gia tăng ở dự án Hinkley đặt ra những thách thức tài chính mới đối với EDF. Đối tác của EDF trong dự án này là công ty Trung Quốc CGN chỉ nhất trí cung cấp 33,5% chi phí theo dự kiến ban đầu và từ chối cung cấp thêm vốn đối với phần chi phí tăng thêm. Sự khước từ này được đưa ra sau khi CGN bị loại khỏi các dự án nhà máy điện hạt nhân khác ở Anh gồm Sizewell, và một phần cũng do mối quan hệ giữa Bắc Kinh và London xấu đi.

Nguồn tin thân cận tiết lộ rằng EDF và Chính phủ Pháp đang tìm cách để Anh phải chi trả phần chi phí xây dựng tăng thêm của nhà máy Hinkley.

Tuy nhiên, một người phát ngôn của Bộ An ninh năng lượng và phát thải ròng bằng 0 của Anh ngày 23/1 tuyên bố: “Hinkely Point C không phải là một dự án của Chính phủ, nên bất kỳ sự gia tăng chi phí nào tại dự án này đều thuộc trách nhiệm của EDF cũng như đối tác của EDF, và sẽ không do người đóng thuế của Anh phải gánh vác”.

Bình Minh