Xử lý tình trạng 'mượn' thông tin cá nhân để khai khống chi phí tính thuế

Bỗng dưng mắc thu nhập “oan”

Chị Hương Loan (Hà Nội) là nhân viên của một công ty xuất nhập khẩu. Tháng 2/2024, khi làm thủ tục đăng ký mã số thuế cá nhân thì chị phát hiện căn cước công dân của mình đã được dùng để đăng ký mã số thuế tại một công ty xây dựng, với một khoản chi trả khống lên đến cả trăm triệu đồng để kê nâng chi phí đầu vào nhằm làm giảm số thuế phải nộp.

“Tôi rất bất ngờ khi tự dưng mình lại có một khoản thu nhập được thể hiện trên hồ sơ thuế, trong khi thực tế, tôi không hề có thu nhập ở doanh nghiệp đó. Tính chung, tổng thu nhập của tôi trong năm vừa qua bỗng đội lên thêm cả trăm triệu đồng, điều này có nghĩa tôi có thể phải chi trả thêm cả chục triệu tiền thuế nhu nhập cá nhân. Hiện, tôi đã làm đơn lên cơ quan thuế cam kết không có thu nhập tại công ty này. Tuy nhiên, tôi mong muốn ngành thuế có biện pháp xử phạt mạnh tay để các doanh nghiệp không dám lách thuế theo cách này”, chị Hương Loan chia sẻ.

Chị Loan chỉ là một trong nhiều người bỗng dưng xuất hiện thu nhập lạ. Nguyên nhân, theo chị Loan, có thể trước khi về công ty mới làm việc, chị đã từng nộp hồ sơ xin việc làm thời vụ tại một doanh nghiệp và đây có thể là nơi để lộ thông tin cá nhân của chị. Thực tế, hiện tượng lợi dụng mã số thuế của người khác để khai khống chi phí đã có từ khá lâu và vẫn diễn ra. Trên các diễn đàn, mạng xã hội cũng xuất hiện nhiều phản ánh, trao đổi của nhiều người về việc tìm cách xử lý trường hợp cá nhân bị tổ chức, doanh nghiệp nào đó lấy căn cước công dân của người khác để đăng ký mã số thuế, kê khai chi trả lương để giảm thu nhập. Điều này xuất phát từ việc đăng ký mã số thuế cá nhân rất đơn giản, chỉ cần duy nhất một loại giấy tờ đó là Căn cước công dân là có thể đăng ký.

Ngoài ra, hiện nay, việc lộ lọt hay mua bán thông tin cá nhân vẫn đang diễn ra nhan nhản, nên một số doanh nghiệp đã "thu thập" các thông tin này, từ đó biến nó thành công cụ để trục lợi. Điều này không những gây thất thu ngân sách, mà chính người bị “trộm” thông tin cá nhân cũng sẽ có thể gặp những rắc rối khác, cụ thể là khả năng bị truy thu thuế thu nhập cá nhân.

“Trong thời gian qua, cơ quan thuế nhận được một số phản ánh liên quan đến trường hợp doanh nghiệp sử dụng thông tin của cá nhân như tên, mã số thuế, số căn cước công dân để kê khai, tính chi phí tiền lương, tiền công khi xác định nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp trong khi không phát sinh trả thu nhập trên thực tế cho cá nhân đó. Đây là hành vi vi phạm pháp luật về thuế, nhằm mục đích gian lận, giảm số tiền thuế phải nộp của doanh nghiệp. Đồng thời cũng gây ảnh hưởng đến người nộp thuế là cá nhân khi bị doanh nghiệp tự ý sử dụng thông tin cá nhân”, Tổng cục Thuế thông tin.

Tổng cục Thuế nâng cấp các chức năng tổng hợp dữ liệu quyết toán, tra cứu quản lý nguồn thu nhập để chống gian lận thuế.

Chuẩn hóa mã số thuế để chống gian lận

Trước thực tế này, để đảm bảo quyền lợi của người nộp thuế và ngăn chặn, xử lý nghiêm minh đối với doanh nghiệp có hành vi gian lận, lợi dụng thông tin của cá nhân để khai, tính chi phí tiền lương, tiền công nhằm mục đích trốn thuế, giảm nghĩa vụ thuế phải nộp vào ngân sách Nhà nước, Tổng cục Thuế đã có văn bản đề nghị các Cục Thuế tiếp tục chú trọng công tác kiểm tra thuế thu nhập cá nhân trong quá trình triển khai công tác thanh tra, kiểm tra thuế.

Tổng cục Thuế yêu cầu các Cục Thuế nghiêm túc đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, cảnh báo tới các doanh nghiệp về việc tự ý sử dụng thông tin của cá nhân để kê khống số lượng người lao động, hạch toán khống chi phí nhân công,... là hành vi vi phạm pháp luật về dân sự, hành chính và pháp luật hình sự; doanh nghiệp kê khai khống sẽ bị lưu vết và cơ quan thuế sẽ theo dõi, xử lý theo quy định pháp luật thuế và liên quan (nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự).

Song song với đó, Tổng cục Thuế yêu cầu các Cục Thuế tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền để cá nhân được biết về lợi ích của việc rà soát, chuẩn hóa mã số thuế cá nhân theo chứng minh nhân dân/căn cước công dân/số định danh cá nhân; về việc tra cứu thông tin người nộp thuế tại đường dẫn https://tracuunnt.gdt.gov.vn; và lợi ích của việc sử dụng tài khoản giao dịch thuế điện tử do cơ quan thuế cấp, cài đặt ứng dụng eTax Mobile trên điện thoại thông minh và tra cứu thông tin về các nguồn thu nhập trên ứng dụng eTax Mobile để tự đảm bảo kiểm soát được đầy đủ, chính xác các nguồn thu nhập của bản thân.

Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế cho biết đã triển khai nâng cấp các chức năng tổng hợp dữ liệu quyết toán, tra cứu quản lý nguồn thu nhập,... trên các ứng dụng TMS, eTax Mobile để hỗ trợ cơ quan thuế các cấp trong quá trình xử lý, giải quyết hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân. Tổng cục Thuế đề nghị các Cục Thuế nghiên cứu để khai thác, sử dụng các chức năng trên hệ thống công nghệ thông tin, từ đó phục vụ công tác kiểm tra, giám sát hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân cũng như để hỗ trợ, phục vụ tốt hơn đối với người nộp thuế.

Về xử lý vi phạm, trường hợp cơ quan thuế nhận được phản ánh của người nộp thuế về việc doanh nghiệp, tổ chức trả thu nhập tự ý sử dụng thông tin của cá nhân (tên, mã số thuế, số căn cước công dân) để kê khai, tính chi phí khi xác định nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp trong khi không phát sinh trả thu nhập trên thực tế, đề nghị cơ quan thuế kịp thời có biện pháp kiểm tra, phối hợp với các cơ quan thuế có liên quan để xác minh thông tin và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế theo đúng quy định pháp luật.

Hà An