Xử lý nghiêm tàu cá vi phạm về hệ thống giám sát hành trình, quyết gỡ thẻ vàng IUU

Theo Công điện, sau hơn 6 năm triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (khai thác IUU), gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC), công tác quản lý khai thác thủy sản Việt Nam đã có chuyển biến tích cực, đạt được nhiều kết quả, đặc biệt trong công tác lắp đặt và vận hành hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS).

Tuy nhiên, tình trạng tàu cá Việt Nam đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài vẫn diễn biến phức tạp.

Nguyên nhân cơ bản thứ nhất là do số lượt tàu cá phải lắp đặt thiết bị VMS theo quy định vi phạm các quy định về VMS vẫn còn nhiều, nhưng tỷ lệ các trường hợp vi phạm bị xử phạt còn hạn chế.

Nếu không xử phạt nghiêm minh các trường hợp tàu cá vi phạm quy định về VMS, tàu cá đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài, khả năng gỡ được cảnh báo "Thẻ vàng" trong năm 2024 là rất thấp, thậm chí bị nâng lên thành cảnh báo "Thẻ đỏ" trong đợt thanh tra lần thứ 5 sắp tới của EC, Công điện viết.

Nguyên nhân cơ bản thứ hai là các cơ quan chức năng chưa thực sự quan tâm, tập trung thực hiện nghiêm túc, triệt để, toàn diện các nhiệm vụ, giải pháp được giao. Người đứng đầu chính quyền các cấp, các sở, ban, ngành và lực lượng chức năng tại địa phương chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện các chỉ đạo của Ban Bí thư, của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Các Bộ ngành, địa phương phải hợp sức tháo gỡ “thẻ vàng” IUU

Để quyết tâm gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" IUU, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng các bộ có liên quan, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển tiếp tục quán triệt, thống nhất nhận thức, quan điểm của Ban Bí thư trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, lực lượng chức năng trực thuộc.

Đồng thời, nêu cao trách nhiệm người đứng đầu; tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện nghiêm túc, quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác IUU nói chung.

Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu tập trung cao độ trong công tác phát hiện, điều tra và xác minh thông tin để xử lý nghiêm minh, triệt để các vi phạm quy định về VMS nói riêng, quyết tâm gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" của EC tại đợt thanh tra lần thứ 5 (dự kiến vào tháng 9 – 10/2024).

Cụ thể, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) chủ trì, phối hợp với các Bộ, địa phương rà soát lại toàn bộ hệ thống VMS (bao gồm cả phần cứng và phần mềm), tiếp tục bổ sung các tính năng quản lý tàu cá nhằm đảm bảo phát hiện ngay, kịp thời các trường hợp tự ý ngắt kết nối, tháo gửi thiết bị VMS sang các tàu khác, hoàn thành trong quý 3/2024.

Thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin kịp thời giữa các cơ quan chức năng để đảm bảo các trường hợp tàu cá vi phạm các quy định về VMS được phát hiện nhanh nhất, chia sẻ đến các cơ quan chức năng để điều tra, xác minh thông tin, củng cố hồ sơ để xử phạt theo quy định. Truyền thông sâu rộng đến cộng đồng ngư dân các trường hợp chủ tàu, ngư dân bị xử phạt để răn đe, nâng cao nhận thức, giáo dục cộng đồng, hoàn thành trong quý 3/2024.

Bộ NN&PTNT chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện, tuân thủ các quy định của Luật Thủy sản, Nghị định số 37/2024/NĐ-CP ngày 4/4/2024 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 8/3/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản và Nghị định số 38/2024/NĐ-CP ngày 5/4/2024 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản.

Kiểm tra định kỳ, thường xuyên hoặc các đợt cao điểm (nếu cần thiết) chất lượng thiết bị, tình trạng lắp đặt và việc cung cấp dịch vụ hệ thống thiết bị VMS trên tàu cá để xử lý nghiêm minh chủ tàu cá, thuyền trưởng, nhà cung cấp dịch vụ vi phạm quy định pháp luật.

Bộ Quốc phòng chỉ đạo các lực lượng chức năng bám sát, liên hệ chặt chẽ, thường xuyên với các cộng đồng ngư dân có nguy cơ cao vi phạm vùng biển nước ngoài, trên các vùng biển giáp ranh để kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm.

Kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc lắp đặt, tình trạng thiết bị VMS trên các tàu cá khi xuất, nhập bến, đang hoạt động trên biển để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý vi phạm quy định về VMS.

Bộ Công an kịp thời phát hiện, điều tra và xác minh thông tin để xử lý triệt để, nghiêm minh các trường hợp tàu cá vi phạm quy định về VMS; kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm các quy định pháp luật về chống khai thác IUU.

Bộ Tư pháp chủ trì nghiên cứu, tham mưu về giao thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho cơ quan chuyên môn đảm bảo thực thi pháp luật hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với quy định pháp luật.

Bộ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các bộ, ngành có liên quan hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật.

Các địa phương ven biển tập trung nguồn lực, kinh phí để rà soát đảm bảo 100% tàu cá trên 15 mét khi tham gia khai thác trên biển phải lắp đặt thiết bị và duy trì kết nối hệ thống VMS theo quy định của Luật Thủy sản và các quy định pháp luật khác có liên quan, hoàn thành trong quý 3/2024.

Bố trí cán bộ đủ năng lực, chuyên môn nghiệp vụ thực hiện giám sát từng tàu cá của địa phương trên hệ thống VMS, kịp thời phát hiện, điều tra và xác minh thông tin để xử lý triệt để, nghiêm minh các trường hợp tàu cá vi phạm quy định về VMS.

Tăng cường kiểm tra tình trạng lắp đặt và duy trì kết nối hệ thống VMS của 100% tàu cá khi ra vào cảng và đang hoạt động trên các vùng biển để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý vi phạm quy định về VMS. Kiên quyết xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân cố tình vi phạm các quy định pháp luật.

Bộ trưởng các Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công an, Quốc phòng, Thông tin và Truyền thông, Giao thông vận tải, Tư pháp và Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển theo chức năng, nhiệm vụ được giao tập trung chỉ đạo các cơ quan chức năng chuyên ngành phối hợp triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp để xử lý nghiêm minh, triệt để các chủ tàu cá, tổ chức cá nhân cố tình vi phạm, tiếp tay và hỗ trợ vi phạm quy định hệ thống VMS, góp phần chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Lê Hồng Nhung