Xoài Cam Lâm: Đầu ra còn bấp bênh

Tuy không còn cảnh giá xoài chạm đáy như năm ngoái, nhưng năm nay, năng suất xoài ở huyện Cam Lâm chưa đạt như mong đợi. Mặt khác, người trồng xoài vẫn đang gặp khó khăn trong việc gia tăng giá trị, ổn định đầu ra cho loại nông sản này.

Xoài rải vụ, giá thay đổi liên tục

Gia đình bà Nguyễn Thị Đào (thôn Tân Sinh Tây, xã Cam Thành Bắc) chỉ có 70 cây xoài Úc trên diện tích 3 sào nhưng thu hoạch gần 1 tháng nay vẫn chưa xong. Lý do là xoài đến độ thu hoạch không đều, trái già trái non xen lẫn nhiều, không rộ như các năm trước nên thời gian thu hoạch dài hơn. Điều đáng nói, giá thu mua xoài thời gian qua liên tục thay đổi. “Cách đây nửa tháng, xoài Úc được mua với giá 15.000 đồng/kg, hiện nay giảm chỉ còn khoảng 9.000 đồng/kg” - bà Đào cho biết. Ông Lê Tùng, chồng bà Đào cho biết, năm nay, xoài không đạt năng suất nhưng giá bán tăng lên gấp đôi, gấp ba so với năm trước.

Vào vụ xoài, nông dân Cam Lâm đối diện với nhiều nỗi lo.

Theo những người trồng xoài ở Cam Lâm, giá xoài rất vô chừng. Chẳng hạn xoài Úc tại thời điểm đầu tháng 5, loại 1 được mua với giá 26.000 đồng/kg, loại 2 là 8.000 đồng/kg và loại 3 (xoài bia) 3.000 đồng/kg. Ngoài việc giá xoài của từng loại liên tục thay đổi, nay lên mai xuống, việc xác định tỷ lệ loại 1, loại 2, loại 3 cũng tùy thuộc vào thị trường. Khi thị trường cần nhiều hàng, tỷ lệ loại 1, 2 cao hơn, còn khi ế ẩm, các tỷ lệ này cũng thay đổi.

Ông Võ Tấn Thống - Giám đốc Hợp tác xã Cây ăn quả Cam Thành Bắc cho biết, gia đình ông có 6ha xoài, trong đó 4ha xoài Úc, còn lại là xoài cát Hòa Lộc, xoài Đài Loan. Năm nay, do tình hình thời tiết và mức độ chăm sóc của nông dân nên xoài ra hoa nhiều đợt, rải rác. Cảnh mua bán tại các vựa xoài cũng không quá tấp nập. Bình thường mỗi ngày, vựa thu mua hàng chục tấn, nhưng năm nay, mỗi ngày chỉ mua được 4 - 5 tấn. Ngoài ra, năng suất xoài năm nay cũng không đạt như mong đợi, 1ha xoài Úc hiện chỉ đạt khoảng 9 tấn/ha, bình thường đạt tới 15 - 17 tấn/ha. Vì vậy, dù giá mua xoài đạt 10.000 - 11.000 đồng/kg, gấp đôi so với năm trước, nhưng nhìn chung, thị trường tiêu thụ vẫn còn khá bấp bênh, thiếu ổn định.

Mong đầu ra ổn định hơn

Theo ông Đặng Chí Liêm - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cam Lâm, trên địa bàn huyện có khoảng 7.000ha xoài, trong đó có 4.000ha xoài Úc, còn lại là xoài Canh nông, Hòa Lộc, Đài Loan, tứ quý. Ngoài ra, giống xoài Keitt đang được trồng thử nghiệm, mở rộng diện tích, bổ sung vào cơ cấu giống xoài trên địa bàn huyện. Những năm qua, xoài Cam Lâm chịu sức ép cạnh tranh về giá và chất lượng với một số vùng xoài trong nước và các nước lân cận. Do đó, nhiều thời điểm giá xoài giảm sâu dưới giá thành sản xuất, nông dân thua lỗ. Các loại sâu bệnh hại trên cây xoài như: Rầy, bọ trĩ, thán thư... cũng làm tăng chi phí sản xuất, giảm năng suất, chất lượng xoài, là rào cản để trái xoài Cam Lâm đáp ứng các tiêu chuẩn xuất khẩu, đặc biệt là đối với các thị trường khó tính.

Các vựa thu mua không quá tấp nập do xoài thu hoạch rải vụ.

Ông Võ Tấn Thống cho biết, Hợp tác xã Cây ăn quả Cam Thành Bắc có 23 thành viên, diện tích khoảng 70ha, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, được cấp mã số vùng trồng. Tuy nhiên đến nay, sản phẩm xoài của hợp tác xã vẫn chưa thể xuất khẩu chính ngạch sang các nước khác. Hợp tác xã mong muốn được Nhà nước hỗ trợ, doanh nghiệp bao tiêu sản phẩm nhằm giúp ổn định đầu ra cho trái xoài.

Tương tự, ông Hồ Thọ - Phó Chủ tịch UBND xã Cam Thành Bắc cho biết, thời gian qua, UBND huyện đã quan tâm mở nhiều lớp về ứng dụng khoa học công nghệ trong chăm sóc, thu hoạch xoài; nông dân cũng học hỏi, áp dụng, sản xuất ra xoài an toàn được chứng nhận, đã hình thành hợp tác xã để cùng nhau nâng cao quy mô sản xuất, đáp ứng nhu cầu thị trường. Dẫu vậy, xoài trên địa bàn xã chủ yếu được bán trong nước. Mối liên kết giữa nông dân trồng xoài và hoạt động tiêu thụ vẫn chưa thực sự bền vững.

Theo lãnh đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Cam Lâm, thời gian qua, UBND huyện đã triển khai nhiều giải pháp xây dựng, quảng bá thương hiệu xoài Cam Lâm; đồng thời hỗ trợ tiêu thụ xoài cho nông dân, như: Phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ thực hiện Dự án “Xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận xoài Cam Lâm cho sản phẩm xoài tươi” được trồng và thu hoạch trên địa bàn huyện; phối hợp với các cơ quan liên quan cấp mã số vùng trồng xoài cho 5 địa phương có diện tích xoài lớn gồm: Cam Đức, Cam Hải Tây, Cam Thành Bắc, Cam Hòa, Suối Tân nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường xuất khẩu. Việc đẩy mạnh chế biến, gia tăng giá trị của trái xoài Cam Lâm như: Xoài sấy dẻo, mứt xoài, bánh xoài… cũng đã được triển khai và bước đầu cho ra thị trường sản phẩm chất lượng, đạt chuẩn OCOP. Việc phát triển du lịch sinh thái gắn với du lịch trải nghiệm vườn xoài cũng được tích cực triển khai... Tuy nhiên, vườn xoài đẹp chỉ tập trung vào giữa tháng 4 đến đầu tháng 6 hàng năm; thời điểm khác, xoài hầu như không có trái. Do vậy, thời gian tới, UBND huyện khuyến khích mở rộng diện tích xoài liên kết khai thác du lịch, xử lý cho xoài ra hoa rải vụ và trái vụ để phục vụ du khách đến tham quan, trải nghiệm trong khoảng thời gian dài hơn. Ngoài ra, các lớp đào tạo, hướng dẫn nông dân làm du lịch, chuyển đổi số trong nông nghiệp, kết hợp quảng bá du lịch vườn xoài gắn với tiêu thụ sản phẩm xoài thông qua các nền tảng trực tuyến, phát triển thương mại điện tử cũng đang được xây dựng và triển khai nhằm góp phần quảng bá, tiêu thụ xoài Cam Lâm được ổn định, bền vững hơn.

HỒNG ĐĂNG