World Cup 2022: Lý giải sự tồn tại hai từ 'soccer' và 'football'

Cuộc đối đầu giữa đội Mỹ và Anh tại Qatar làm dấy lên cuộc tranh luận về tên gọi của bóng đá. Ảnh: Reuters.

Trong bài hát Tukoh Taka chủ đề World Cup 2022, lời hát của rapper người Mỹ Nicki Minaj có đoạn: "Some say football. Some say soccer".

Trong khi nhiều người hâm mộ trên khắp thế giới thấy thuật ngữ “soccer” có vẻ lạ, nếu không muốn nói là họ phản đối, thì đó là cách mà người Mỹ, cũng như người Canada, Nam Phi và một số người Australia và Ireland thường gọi môn thể thao này.

Khi đội Mỹ gặp đội Anh trong trận đấu thứ hai của họ tại Qatar, cuộc tranh luận bóng đá quen thuộc giữa người Mỹ chọn “soccer” và người Anh chọn “football ”đã bùng phát trở lại ngoài sân cỏ.

Cả hai tên gọi đều đến từ Anh

Để lý giải cuộc tranh luận này, trang Al Jazeera đã xem xét nguồn gốc của sự khác biệt trong cách hai quốc gia nói tiếng Anh gọi môn thể thao vua.

Nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng thuật ngữ “soccer” ban đầu không xuất phát từ Mỹ. Giống như chính bản thân môn thể thao này, tên gọi “soccer” có nguồn gốc từ Vương quốc Anh.

Theo hai tác giả Silke-Maria Weineck và Stefan Szymanski giải thích trong cuốn sách của họ, It’s Football, Not Soccer (And Vice Versa), tên chính thức của môn thể thao này là “association football”. Các sinh viên đại học Anh vào cuối thế kỷ 19 đã gọi tắt và biến âm của từ “association” thành “soccer”.

Cuốn sách chia sẻ về tên gọi chính thức đầu tiên của bóng đá. Ảnh: Amazon.

Nhưng trong khi người Anh đã ngừng sử dụng biệt danh này nhiều thập kỷ trước, người Mỹ vẫn tiếp tục sử dụng tên gọi “soccer”.

Trong một cuộc phỏng vấn với Al Jazeera, Szymanski, giáo sư về thể thao tại Đại học Michigan, nhấn mạnh rằng dù nhiều người Anh có thể ghét cách gọi “soccer”, thì nguồn gốc của nó là không thể chối cãi. Ông đã nghiên cứu và thấy việc sử dụng tên gọi này ở Vương quốc Anh vào nửa sau của thế kỷ 20.

Ví dụ, cuốn tự truyện năm 1973 của huấn luyện viên huyền thoại câu lạc bộ Manchester United, Matt Busby có tên gọi Soccer at the Top: My Life in Football.

Và để giải thích cho sự suy tàn của cách gọi “soccer” tại Anh, Szymanski có một giả thiết là “chủ nghĩa chống Mỹ”.

“Khi người Anh biết rằng người Mỹ cũng gọi tên “soccer”, từ này đột nhiên trở thành một từ lưu vong trong tiếng Anh Anh”, ông Szymanski giải thích.

Gọi môn bóng đá là "football" có thể gây ra sự nhầm lẫn ở Mỹ

Còn từ thuật ngữ “football” trong suốt lịch sử thể thao cũng đã được sử dụng để mô tả một số môn thể thao liên quan đến bóng và chạy, bao gồm cả bóng bầu dục, môn thể thao sau được gọi chính thức là “rugby football”.

Khi hai môn “association football” và “rugby football” dần phát triển ở Anh trong những năm 1800, thì một thể loại bóng đá khác cũng đang phát triển ở Bắc Mỹ, kết hợp các yếu tố từ cả hai môn thể thao này và được gọi là bóng đá lưới “gridiron football”. Tên gọi này mô tả trò chơi với một quả bóng hình bầu dục. Môn thể thao này sau đó được biết đến ở Mỹ đơn giản là “football” và được coi là một trò tiêu khiển của người dân Mỹ.

Vì vậy, khi thế giới phần lớn dùng từ "football" cho bóng đá thì đối với người Mỹ, một môn thể thao khác đã được gọi là “football”.

Người Mỹ muốn tránh sự nhầm lẫn. Ảnh: Amazon.

G. Edward White, giáo sư luật tại Đại học Virginia và là tác giả cuốn Soccer in American Culture: The Beautiful Game’s Struggle for Status cho biết: “Gọi môn bóng đá là ‘football’ sẽ gây ra sự nhầm lẫn ở Mỹ”.

Ông White nói rằng môn “gridiron football” đang rất phổ biến ở nhiều tổ chức của Mỹ, nơi môn thể thao này "được chơi rộng rãi trong các trường trung học, cao đẳng và Liên đoàn bóng đá quốc gia chuyên nghiệp".

Vì vậy, tên chính thức của đội Mỹ chơi ở Qatar là “United States Men’s National Soccer Team”.

“Ở những quốc gia mà bạn có những phiên bản 'football' khác, từ 'soccer' là từ hợp lý nhất để sử dụng”, ông Szymanski nói. “Và đó là điều thú vị về môn thể thao này. Tại sao bạn lại phản đối cách mọi người cố gắng sử dụng nhiều từ để tránh sự lẫn lộn? Đây là một phần của môn thể thao cuồng nhiệt này", Szymanski, giáo sư về thể thao tại Đại học Michigan, nêu quan điểm.

Minh Hoa