Vương quốc Anh: Kiến tạo không gian văn hóa nghệ thuật độc đáo

Trung tâm nghệ thuật mới trị giá 292 triệu USD

Bà Ellen van Loon, Kiến trúc sư người Hà Lan từng đoạt giải RIBA được giao nhiệm vụ thiết kế trung tâm văn hóa và nghệ thuật lớn nhất Vương quốc Anh kể từ khi Bảo tàng nghệ thuật Tate Modern ra đời năm 2003. Kiến trúc sư Van Loon cho biết điều đặc biệt ở trung tâm nghệ thuật Aviva Studios là bất kỳ không gian nào cũng có thể là không gian biểu diễn, kể cả nhà vệ sinh.

Aviva Studios là khoản đầu tư văn hóa mới nhất của Manchester, trị giá khoảng 292 triệu USD.

Theo Kiến trúc sư Van Loon đã nói, Aviva Studios - một dự án kiến trúc đầy tham vọng được thực hiện trong 8 năm với hy vọng tạo ra "bước tiếp theo" trong văn hóa nghệ thuật.

Với mức giá ước tính là khoảng 240 triệu bảng Anh (khoảng 292 triệu USD), trung tâm văn hóa mới này được biết đến là một viên ngọc quý ở thủ đô Vương quốc Anh. Do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế, lĩnh vực nghệ thuật nước này cũng ghi nhận sự sụt giảm liên tục trong nguồn tài trợ của chính phủ trong thập kỷ qua.

Hội đồng Nghệ thuật Anh (một tổ chức từ thiện và công cộng được Bộ Văn hóa Vương quốc Anh tài trợ) tuyên bố vào năm ngoái đầu tư 383,5 triệu bảng Anh vào 282 tổ chức nghệ thuật trên khắp phía bắc Vương quốc Anh trong giai đoạn 2023-2026. Trong khi đó, Hội đồng nghệ thuật Anh cũng đã cam kết đầu tư thêm 9,9 triệu bảng Anh hàng năm vào trung tâm nghệ thuật Aviva Studios cho đến năm 2026.

Tại cuộc họp báo trước ngày khai trương chính thức tòa nhà, lãnh đạo Hội đồng thành phố Manchester Bev Craig đã gọi dự án này là "giấc mơ dài hạn". Bà Bev Craig nói với các nhà báo quốc tế rằng Manchester là "một thành phố đã có lịch sử cách đây hơn 100 năm trong suốt Cuộc cách mạng Công nghiệp. Nhiều người đang hy vọng các dự án như Aviva Studios sẽ giúp thành phố tìm lại được vị trí của mình.

Không gian biển diễn độc đáo linh hoạt

Không gian biểu diễn nghệ thuật nằm ở trung tâm Manchester, phía bắc nước Anh. Ảnh: Marco Cappelletti/Courtesy of OMA and Factory International

Bà Van Loon đã làm việc với công ty kiến trúc OMA có trụ sở tại Rotterdam về các công trình như Nhà Âm nhạc Bồ Đào Nha, Thư viện Quốc gia Qatar ở Doha và tháp CCTV ở Bắc Kinh.

"Tôi thực sự lo ngại kiểu kiến trúc hậu công nghiệp này sẽ biến mất và thành phố sẽ xuất hiệu những tòa nhà mới bóng loáng. Tôi luôn lo lắng về việc các thành phố đang cố gắng trông giống nhau. Một thành phố như Manchester sẽ trông giống London và tôi nghĩ điều đó thật đáng tiếc. Điều thực sự quan trọng là phải giữ được những đặc điểm độc đáo này. Bề ngoài bê tông thô và các kết nối bằng thép lộ ra ngoài của tòa nhà là sự tôn kính đối với lịch sử của Manchester với tư cách là thành phố công nghiệp đầu tiên trên thế giới", Kiến trúc sư Van Loon nhấn mạnh.

Công ty kiến trúc OMA đã thắng thầu thiết kế trung tâm văn hóa và nghệ thuật vào năm 2015 và chỉ mất 10 ngày để bà Van Loon hoàn thành, mặc dù bà thừa nhận đã có những thay đổi đáng kể so với bản thiết kế ban đầu.

"Chúng tôi không có thiết kế cho khu vực phía sau ngôi nhà, ám chỉ phần tòa nhà có phòng xanh, phòng thay đồ và văn phòng trong khuôn viên. Chúng tôi thậm chí còn không có mô hình nhưng luôn sẵn có ý tưởng", bà Van Loon nhấn mạnh.

Đặc điểm nổi bật của trung tâm nghệ thuật là khả năng kết hợp không gian nhà hát và nhà kho riêng biệt thành một khu biểu diễn khổng lồ. Ảnh: Marco Cappelletti/Courtesy of OMA and Factory International

Kế hoạch là tạo ra một không gian nhà hát và triển lãm hoàn toàn có thể thích ứng, linh hoạt và có thể tùy chỉnh phù hợp với bất kỳ sự kiện nào.

Hầu hết các khu biểu diễn hiện nay đều được thiết kế khá truyền thống với khu vực chỗ ngồi cố định. Có rất ít sự linh hoạt trong những không gian đó. Những bức tường luôn cản đường những nghệ sĩ muốn mở rộng hai bên hoặc phía sau. Điều đó khiến chúng tôi nghĩ phải tạo ra một số bức tường nhưng đặt chúng ở nơi ít gây cản trở nhất có thể.

"Hầu hết những gì nhìn thấy khi bước vào Aviva Studios chỉ là tạm thời hoặc có thể tháo rời, Không gian biểu diễn chính của tòa nhà là nhà kho và cũng chính là hội trường. Thiết kế người biểu diễn hoặc thiết bị sản xuất có thể được treo thông qua mạng lưới phức tạp trong nhà kho có trọng lượng làm việc 200 tấn", Kiến trúc sư Van Loon nói.

Với độ cao gần 69 feet, nhà kho có thể được chuyển đổi một cách thuyết phục thành bất kỳ loại không gian nào. Đặc biệt, không gian thậm chí đủ dài để nhét vừa một chiếc Boeing 747 bên trong.

Mới đây, ngày 13/10, nhà kho đã trở thành đường băng tương lai cho màn trình diễn vũ đạo diễn giải "Free Your Mind" của đạo diễn Danny Boyle, lấy cảm hứng từ bộ phim kinh điển năm 1999 "The Matrix".

Được thiết kế bởi nhà thiết kế sân khấu người Anh Es Devlin, một bức tường tròn màu trắng mềm mại treo bên trong nhà kho. Hai ô cửa sổ màu trắng ở hai đầu đường băng mở vào tường, trở thành sân khấu bên phải và sân khấu bên trái dành cho các vũ công.

Trong một buổi biểu diễn bên trong nhà hát, bức tường tiêu âm đã được dỡ bỏ để mở không gian vào nhà kho phía sau.Ảnh:Marco Cappelletti/Courtesy of OMA and Factory International

Phía trên, một khối màn hình LED dài treo trên lưới. Hiệu ứng của thiết kế bộ treo thay vì xây dựng từ đầu mang đến chất lượng 3 chiều sống động cho không gian. Đó là kiểu "tư duy đương đại" mà Kiến trúc sư Van Loon hy vọng tòa nhà có thể tạo ra.

Ngoài ra còn có nhà hát truyền thống hơn – được ví như hội trường - có sức chứa khoảng 1.600 người. Nhà hát được xem như hội trường vì có thiết kế linh hoạt tương tự. 323 chỗ ngồi ở tầng dưới có thể được dỡ bỏ hoàn toàn để có nhiều chỗ đứng hơn trong khi sân khấu nhường chỗ không gian trũng đủ lớn để dàn nhạc khoảng 80 người biểu diễn.

Hầu hết các bức tường mà Kiến trúc sư Van Loon yêu cầu lắp đặt về mặt cấu trúc đều có thể tháo rời được. Điểm nổi bật của Aviva Studios là sự kết hợp không gian nhà kho và hội trường với nhau.

Bức tường cách âm cao 36 feet có thể tháo rời là tất cả những gì ngăn cách hai khu vực - cách âm để tòa nhà có thể tổ chức hai sự kiện cùng lúc nhưng đủ linh hoạt để có thể di chuyển hoàn toàn.

Kiến trúc là một trong những thành tựu rực rỡ tạo nên không gian sân khấu tuyệt vời trong bất kỳ cuộc biểu diễn nghệ thuật nào. Trong khi sự chú ý vẫn đổ dồn vào màn trình diễn của các nghệ sĩ chính thì phần sau của sân khấu bắt đầu nhô lên như một tấm màn khổng lồ để lộ chiều sâu tiềm ẩn giúp sân khấu trông giống một con phố rộng lớn và sâu thẳm.

"Tôi cho rằng có thể một số ý kiến bày tỏ không thích một không gian như vậy nhưng một số khác lại thấy rất ấn tượng. Vì vậy, đây được xem là một ví dụ về cách mọi thứ có thể được thực hiện theo một cách khác trong ý tưởng sáng tạo độc đáo", Kiến trúc sư Van Loon nhắc đến điểm nhấn của sân khấu biểu diễn tại trung tâm nghệ thuật mà bà thiết kế./.

Hồng Nhung