Vun trồng tương lai cho đồng bào Đan Lai

“Bộ đội” nhí vào khuôn khổ học, rèn

Mờ sáng, khi chúng tôi có mặt tại ký túc xá (KTX) Môn Sơn dành cho học sinh người Đan Lai, đang theo học ở Trường THCS Môn Sơn (xã Môn Sơn) cũng là lúc tiếng còi báo thức vang lên. Theo hiệu lệnh, đèn tại các phòng ngủ đều bật sáng, các “bộ đội nhí”-học sinh đồng bào Đan Lai gấp chăn màn, nội vụ vệ sinh gọn gàng, ngăn nắp và thực hiện vệ sinh cá nhân.

Thiếu tá QNCN Phan Văn Thắm, Tổ trưởng và các thành viên Tổ công tác biên phòng KTX Môn Sơn, Đồn Biên phòng Môn Sơn (Bộ đội Biên phòng tỉnh Nghệ An) ân cần đến các phòng ngủ của học sinh, động viên các con và kiểm tra trật tự nội vụ, vệ sinh. Sau đó, anh Thắm lại tập hợp, đưa các con xuống bếp ăn sáng. Đến khi “bộ đội nhí” nghiêm chỉnh trong hàng lối hành quân đến trường học, các thành viên tổ công tác mới dành một chút thời gian cho chúng tôi. Anh Thắm vui vẻ nói: “Tổ công tác tích cực uốn nắn, nhắc nhở, động viên, các con mới có nền nếp như bộ đội đấy!”.

Thiếu tá QNCN Phan Văn Thắm hướng dẫn các học sinh Đan Lai trong học tập.

Chúng tôi được biết, trước đây, lúc chưa đến trường học, các con sống biệt lập trong rừng sâu, cuộc sống lại nghèo khó nên sinh hoạt rất tự do, thích ngủ thì ngủ, thích chơi thì chơi... Ngày đầu đến trường, hầu hết các con không biết đánh răng, rửa mặt, vệ sinh thân thể hằng ngày; đến bữa thường không rửa tay sạch trước khi ăn. Tổ công tác phải tập trung các con lại, chỉ bảo từng chút một.

Nhiều con kỹ năng giao tiếp hạn chế, ngại tiếp xúc với người lạ, phản kháng trước sự quan tâm của mọi người, Tổ công tác phải dùng nhiều biện pháp, như: Nhờ những học sinh là họ hàng hay bạn bè cùng lứa trò chuyện, rồi BĐBP tặng quà... để lấy thiện cảm, sau đó mới dạy dỗ, uốn nắn.

Cùng ăn, cùng ở, cùng vui chơi, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc, nhịp sống hằng ngày của các thành viên Tổ công tác biên phòng KTX Môn Sơn như những người bố đầy trách nhiệm trong chăm sóc đàn con thơ đang chập chững trên hành trình tri thức. Không chỉ chăm lo, bảo vệ cuộc sống thường ngày cho các con, những người bố còn dạy các con trồng trọt, chăn nuôi, tham gia văn hóa-văn nghệ, các trò chơi tập thể của tuổi thơ, đánh cầu lông, chơi cờ, đọc sách...

Nhờ vậy, trẻ em người Đan Lai đã có tuổi thơ tươi đẹp trong tình yêu thương, chăm sóc của các bố, mẹ biên phòng và trong vòng tay bạn bè. Đặc biệt hơn, nhiều em đã biết hướng cuộc sống trong tương lai đến với những chân trời mới. Em Ngân Văn Trọng, học sinh Lớp 7A2, Trường THCS Môn Sơn, năm thứ 3 ở KTX, chia sẻ: “Sau này, con muốn trở thành cán bộ BĐBP, để giống như bố, mẹ BĐBP ở đây, được bảo vệ biên giới và luôn giúp những trẻ nhỏ của gia đình, quê hương con được học tập, vui chơi, thoát khỏi cuộc sống thiếu thốn”.

Thiếu tá QNCN Phan Văn Thắm trò chuyện, động viên các học sinh người Đan Lai (tháng 9-2023).

Xây nền móng vững cho tương lai

Người Đan Lai sống tập trung ở bản Búng và bản Cò Phạt (xã Môn Sơn), nằm sâu trong vùng lõi Vườn quốc gia Pù Mát. Trước đây, con em của đồng bào khi học xong tiểu học ở điểm trường trong bản, đến cấp học THCS thì phải ra trung tâm xã với quãng đường 15-20km đèo dốc hiểm trở hoặc phải đi thuyền vượt sông Giăng. Vì giao thông cách trở, trong khi đồng bào có nhiều hủ tục, thường lấy vợ, gả chồng sớm... nên các em ở đây không có cơ hội đến trường như bạn bè đồng trang lứa. Vì thế, cái nghèo nàn, lạc hậu luôn như muốn buộc chặt cuộc sống của đồng bào vào sự âm u, vắng lặng của rừng già.

Thấu hiểu, thông cảm với đồng bào, theo quan điểm “có học mới thành người” và tri thức là lối đi đưa đồng bào Đan Lai đến với tương lai ấm no, hạnh phúc, năm 2018, BĐBP tỉnh Nghệ An đã phối hợp với ngành giáo dục của tỉnh, tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng KTX cho các học sinh người Đan Lai. Tuy nhiên, khi KTX hoàn thành lại xuất hiện khó khăn.

Theo thầy giáo Nguyễn Văn Vị, Hiệu trưởng Trường THCS Môn Sơn, khó khăn là làm thế nào để giữ được các em ở lại học tập, bởi các em phải sống xa nhà, không quen với việc giao lưu ở nơi đông người, cách sống và sinh hoạt ở nhà cũng khác ở KTX, vì vậy nhiều em không muốn hòa nhập mà muốn bỏ về.

Thiếu tá QNCN Phan Văn Thắm trò chuyện, động viên các học sinh người Đan Lai (tháng 9-2023).

Trước tình hình trên, năm 2019, Đảng ủy, Bộ chỉ huy BĐBP tỉnh Nghệ An tham mưu cho cấp ủy, chính quyền và lãnh đạo, chỉ đạo thành lập Tổ công tác biên phòng KTX Môn Sơn. Cụ thể, Đồn Biên phòng Môn Sơn cử cán bộ, nhân viên, chiến sĩ trực tiếp quản lý hằng ngày, thường xuyên nhắc nhở, hướng dẫn các em học sinh cách ăn ở và sinh hoạt; cùng ăn, cùng ở với học sinh tại KTX; phối hợp với cán bộ, giáo viên, mỗi ngày 3 đồng chí hướng dẫn các em cách ăn ở, sinh hoạt tập thể và học tập theo tác phong Quân đội; dạy các em tham gia các hoạt động như văn hóa-văn nghệ, thể dục-thể thao, trồng rau xanh cải thiện đời sống...

Từ đó, các em đã thay đổi nhiều về nhận thức, cách sống, ý thức học tập. Nhờ vậy, kết quả học tập ngày một tốt hơn, nhiều học sinh Đan Lai đạt thành tích cao trong học tập. Anh La Văn Luật, người Đan Lai ở bản Cò Phạt, phụ huynh của học sinh La Văn Huy, Lớp 8A1, tâm sự: “Nhờ sự giúp đỡ của cán bộ biên phòng, gia đình rất yên tâm về cuộc sống và việc học tập của con. Gia đình sẽ ủng hộ, tạo điều kiện cho con theo học để thực hiện ước mơ sau này lớn lên được làm cán bộ biên phòng, bảo vệ biên giới và cuộc sống của người dân”.

Ngoài ra, BĐBP còn giúp nhà trường vận động được nhiều nguồn tài trợ từ các cá nhân, tổ chức để hỗ trợ học sinh Đan Lai. Nhờ vậy, 100% học sinh ở KTX được trang bị đầy đủ đồ dùng học tập; giường, đệm, chăn, ga và các vật dụng sinh hoạt, đồng thời vận động các nhà hảo tâm tài trợ kinh phí, hỗ trợ bảo đảm ăn hằng ngày cho các em... Đặc biệt, có 10 học sinh được nhận học bổng đến khi học hết đại học. Năm học 2023-2024, nhà trường có 82 học sinh Đan Lai. Các em luôn tiến bộ trong học tập và rèn luyện.

Trách nhiệm, nhiệt huyết trong chăm lo, phối hợp giáo dục, dạy dỗ “nét chữ, nết người” cho học sinh Đan Lai trên hành trình tri thức của BĐBP tỉnh Nghệ An góp phần giúp đồng bào Đan Lai hòa nhập cộng đồng, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Bài và ảnh: VIỆT HÀ

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.