Vì sao làn sóng đỏ không càn quét bầu cử giữa kỳ Mỹ

Đảng Cộng hòa vẫn đang trên đà giành đa số ở Hạ Viện, nhưng với tỷ lệ chênh lệch nhỏ hơn nhiều so với giới phân tích cũng như chính đảng này dự đoán. Tại Thượng viện, cách biệt là rất nhỏ, phá vỡ hy vọng đảng Cộng hòa sẽ giành được thế đa số một cách thoải mái.

Theo Bloomberg, cuộc đua kiểm soát Thượng viện có thể kéo dài đến tháng 12 khi bầu cử ở bang Georgia phải kéo sang vòng hai.

Kết quả bầu cử không chắc chắn - trái ngược hoàn toàn với sự lạc quan của đảng Cộng hòa về “làn sóng đỏ” trong ngày 8/11. Điều này làm dấy lên nỗi sợ hãi và bất đồng âm ỉ trong nội bộ đảng Cộng hòa, đặc biệt là về mặt nhân sự, theo Wall Street Journal.

“Hóa ra các ứng cử viên và chiến dịch tranh cử là vấn đề quan trọng”, Kevin McLaughlin - đồng minh của Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Mỹ Mitch McConnell - nhận định.

Ông McConnell từng lo ngại về một số ứng cử viên, gồm việc tranh luận công khai giữa ông và cựu Tổng thống Donald Trump cùng Thượng nghị sĩ Rick Scott. Ông McLaughlin cảm thấy hành động này đang thúc đẩy các ứng cử viên quá cực đoan hoặc không đủ mạnh để chiến thắng trong cuộc bầu cử.

Lỗi của ông Trump?

Một số thành viên đảng Cộng hòa nói ông Trump làm hẹp cửa cơ hội của đảng.

“Tôi rất thất vọng”, Thượng nghị sĩ Pat Toomey - người sẽ nghỉ hưu sau nhiệm kỳ này - nói. “Tôi nghĩ yếu tố rất lớn trong toàn bộ quá trình này là vai trò tai hại của ông Trump”.

Ông Toomey chỉ ra sự yếu kém của ứng cử viên Doug Mastriano được ông Trump ủng hộ trong cuộc đua thống đốc bang Pennsylvania. Ông cho rằng điều này kéo thêm cả các ứng viên khác tại bang xuống, bao gồm cả ông Mehmet Oz.

“Trên khắp cả nước, tôi thấy các ứng viên ủng hộ MAGA mạnh mẽ kém hơn nhiều so với các thành viên đảng Cộng hòa thông thường. Đó là thực tế mà chúng tôi phải nhìn nhận”, ông Toomey nói.

"Đảng cần phải đưa ra một số quyết định về ông Trump", Sarah Chamberlain - người đứng đầu liên minh các nhà lập pháp Main Street Partnership của đảng Cộng hòa - nói. Bà cho rằng ông Trump và phản ứng của đảng trước vấn đề phá thai đã ảnh hưởng tới hình ảnh của họ trong mắt một số cử tri độc lập.

Trong các cuộc đua cạnh tranh ở Hạ viện và Thượng viện, nhiều ứng cử viên ông Trump tán thành đều thiếu kinh nghiệm chính trị và nổi lên từ các cuộc bầu cử sơ bộ đầy tính cạnh tranh.

Các hòm phiếu đã mở từ sáng sớm 8/11, tuy nhiên kết quả chính thức của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ Mỹ có thể sẽ phải chờ thêm nhiều ngày. Ảnh: Reuters.

Các ứng cử viên Hạ viện J.R. Majewski và Madison Gesiotto Gilbert ở Ohio hay Bo Hines ở North Carolina là người đáp ứng tiêu chuẩn của cựu tổng thống, nhưng thiếu tiền và không thể thu hút đủ số cử tri cần thiết. Hàng loạt quảng cáo từ đảng Dân chủ cho rằng những người này quá cực đoan với cử tri độc lập.

“Ông Trump đã chọn những kẻ chắc chắn thua cuộc trong các cuộc đua bất phân thắng bại”, Gregg Nunziata - cựu cố vấn Thượng nghị sĩ Marco Rubio - viết trên Twitter. “Ông ấy chọn những ứng viên yếu kém trong các cuộc đua đòi hỏi phải đổ cả tấn tiền, mà đáng ra chúng tôi cần chi tiêu ở nơi khác”.

Một số ứng cử viên ông Trump ủng hộ lan truyền thuyết âm mưu về cuộc bầu cử năm 2020. Trong khi đó, Lãnh đạo Phe thiểu số Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy vận động và gây quỹ, cố gắng kéo họ về đích, nhưng tất cả đều không thành công. Năm ngoái, ông McCarthy tự tin dự đoán đảng Cộng hòa có thể giành hàng chục ghế, và liên tục mở rộng danh sách mục tiêu.

"Cách tiếp cận chưa đủ tốt"

Lợi ích của đảng Cộng hòa đang bị kiềm chế bởi chủ đề phá thai. Bảo vệ quyền phá thai là động lực mạnh mẽ cho nhiều đảng viên độc lập và đảng Dân chủ, theo thăm dò.

Theo New York Times, các cuộc thăm dò dư luận chỉ ra nhìn chung, nền kinh tế và lạm phát đang đè nặng lên tâm trí người Mỹ và họ ủng hộ đảng Cộng hòa giải quyết tình trạng bất ổn kinh tế. Tuy nhiên, phá thai cũng là chủ đề gây chú ý, khi 27% cử tri chọn phá thai là vấn đề quan trọng nhất khi bỏ phiếu.

Trong cuộc bầu cử sơ bộ hồi đầu năm, nhiều ứng cử viên đảng Cộng hòa bình luận công khai về việc hạn chế hoặc cấm phá thai. Sau đó, khi Tòa án Tối cao lật ngược kết quả, các thành viên đảng Dân chủ đã làm sẵn các video về chủ đề này.

Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Mitch McConnell đặt ra câu hỏi về chất lượng các ứng cử viên đảng Cộng hòa cho cuộc chạy đua vào Thượng viện. Ảnh: Bloomberg.

Cựu Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Judd Gregg ở New Hampshire cho hay hầu hết đều nghĩ khi nền kinh tế ảm đạm, thì nhiều ứng viên đảng Cộng hòa sẽ làm tốt hơn. Ông nhận định mọi người bỏ phiếu về 3 điều: Ông Trump, phá thai và từ chối nhóm sùng bái thuyết âm mưu.

Một ví dụ là ở Ohio, nơi Hạ nghị sĩ Steve Chabot nói những lo ngại về lạm phát không đủ để đưa ông trở lại Quốc hội. Ông đã thua ông Greg Landsman của đảng Dân chủ tại khu vực bất lợi với đảng Cộng hòa sau khi tái phân chia địa hạt.

“Chúng tôi nhấn mạnh đến kinh tế và lạm phát, và họ bật lại tôi về quyền phá thai. Đó là thứ đã đánh bại tôi”, ông Chabot - người chống phá thai và từng ra đạo luật cấm phá thai một phần hồi năm 2003 - nói.

Khi nhiều cuộc đua vẫn chưa đi tới hồi kết, và viễn cảnh nắm đa số vẫn trong tầm với, một số thành viên đảng Cộng hòa hạn chế đổ lỗi. Trong khi đó, đảng Dân chủ đang đẩy mạnh “tấn công” và khẳng định đảng Cộng hòa sẽ hạn chế quyền phá thai và coi đây là cách thu hút cử tri độc lập.

“Tôi thực sự không biết làm thế nào để giải thích tất cả điều này”, ông Graham nói về màn trình diễn kém hơn mong đợi của đảng Cộng hòa.

“Những người phản đối phá thai đã làm tốt”, ông nói, ám chỉ ứng viên Ted Budd ở North Carolina, Thượng nghị sĩ Marco Rubio ở Florida và ông J.D. Vance ở Ohio. “Tôi chắc chắn phá thai là vấn đề ở một số nơi”.

Marjorie Dannenfelser - chủ tịch của tổ chức Susan B. Anthony List - cho rằng một số ứng viên đảng Cộng hòa đã không phản ứng tốt trước lời chỉ trích từ các ứng viên đảng Dân chủ trong vấn đề này. Bà dẫn ví dụ về ông Oz ở Pennsylvania.

Một số ứng cử viên “không chuẩn bị và áp dụng chiến lược ‘đà điểu’: Vùi đầu vào cát và chạy trốn vấn đề, để đối thủ đánh bại họ”, bà nói thêm.

Zing từ Mỹ: Cuộc đua giành quyền lực tại Mỹ chưa ngã ngũ Trong khi kết quả kiểm phiếu cuối cùng tại một số nơi vẫn chưa được công bố, cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều ở thế giằng co trong cuộc đua giành quyền kiểm soát Quốc hội Mỹ.

Phương Linh