Tư vấn phong thủy: Biết an để hưởng lành

Khi phong thủy lên ngôi

Trên đây là hai trong số nhiều email người viết nhận được, hỏi về tư vấn phong thủy với nội dung tương tự nhau, thậm chí còn đi xa hơn việc làm nhà. Làm sao ăn nên làm ra, lấy vợ tuổi nào, sinh con năm nào… Nhiều thư còn hỏi chuyện tu sửa mồ mả, cúng kiếng, tràn đầy ám ảnh lo lắng, bức xúc, mong tìm cách nào thay đổi số phận.

Người viết tự hỏi: Không lẽ phong thủy được xem như là nguyên nhân dễ quy kết nhất cho mọi chuyện được - mất trong cuộc sống sao? Hôm qua đội nhà thua đá banh, đổ thừa ngay do sân đấu mở cửa đụng ngã ba, đêm trước ngày đấu cầu thủ xem bóng rổ nên… thua cả rổ! Hôm nay con cái thi đậu, chắc bởi phúc ấm gia trạch nhờ cháu nó chăm chỉ đi sờ đầu mấy cụ rùa xin vía.

Thực tế cứ đổ thừa cho sức mạnh huyền bí, cho phong thủy dễ hơn là nhận trách nhiệm, nên ngay cả trong giới chuyên môn lắm người cũng ra sức nói theo và làm theo rầm rộ, khiến các diễn đàn, hội thảo ngày càng quy tụ đông đảo các thành viên lồi lõm về kiến thức và xớn xác về nhận thức, chỉ mong được đổi đời bằng “vài chiêu” xoay xở phong thủy.

Cùng với tràn lan “chiên gia” tư vấn đủ thứ nở rộ trên mạng, chuyện bấu víu phong thủy ngày càng tăng cao: Khi chồng ngoại tình, tại đào hoa sát, lúc già ngã bệnh, chắc bởi đòn dông! Trộm nghe mấy tiền bối chép miệng: “Thời tụi tao làm gì có xem ngày, cứ chọn chủ nhật được nghỉ là đám cưới, vậy mà cũng sống với nhau răng long đầu bạc. Thời tụi bay xem từ tuổi mẹ chồng đến giờ đón dâu, xem ngũ hành của màu áo cưới rồi đếm số hoa cắm bàn tiệc, vậy mà vẫn…”.

Vẫn sao? Thôi để các con số về ly hôn và bạo lực gia đình trả lời, riêng người viết chỉ còn biết giải thích an ủi vào tập quán mang tính tập thể: Có lẽ chuyện xây tổ ấm - home - khó quá, đòi hỏi nỗ lực từ nhiều phía trong bối cảnh chung lắm rủi ro, nên người ta thích soi mói cái nhà - house - cho nó vừa vật chất cụ thể lại vừa mông lung bí hiểm, như câu “toét mắt tại bởi hướng đình” hồi xưa vậy.

Bảo tồn các không gian lịch sử, giữ gìn giá trị sống dung hòa thiên nhiên và nhân văn luôn khác xa với chuyện chạy theo các lễ bái lạc hậu mê tín.

Hiện nay, nhiều gia chủ làm việc với kiến trúc sư đã đưa phong thủy vào thẳng nhiệm vụ thiết kế, bắt chước giới “ra vẻ sang chảnh” theo kiểu “kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm” gì đó! Có người còn xổ ra nguyên lá sớ đầy đủ tên tuổi toàn gia đình, hợp với màu A, xung khắc màu B; bếp hướng này, giường xoay hướng kia. Mệt mỏi vô kể.

Từ dễ dàng và vô tư lục lọi thông tin thiếu căn cứ về phong thủy, cho đến cố tình gán ghép các tín ngưỡng dân gian và sùng bái cá nhân vào việc làm nhà, các gia chủ và người làm nghề thiếu hiểu biết đã ngày càng lẫn lộn giữa thiết kế - bài trí kiến trúc nội thất theo khoa học phong thủy và các biện pháp cúng bái mê tín dị đoan. Ngay cả nhiều người biết những trò mê tín đó là không có cơ sở khoa học và thực tiễn ứng dụng gì cả nhưng vẫn lập luận rằng “làm nhà là chuyện lớn đời người mà không lẽ không coi?”, hoặc gay gắt hơn “thôi ông không tin kệ ông, để má con tui tin!”.

Trong lúc các hội thảo đó đây đang loay hoay xác quyết cơ sở khoa học hay là pha tạp học của hai chữ phong thủy vốn bị khăng khăng mặc định nghĩa đen là gió là nước, thì bên ngoài hành lang hội thảo vẫn ầm ầm đổ chuông điện thoại hẹn nhau đi lễ chùa coi vật thể lạ, ngoài phố vẫn nhan nhản sách dịch, sách khảo cứu ứng dụng dịch học đặt tên xem giờ tốt để năm rồng mổ bụng mẹ bắt con chui ra cho đúng cách cục phú quý.

Không cầu ắt chẳng có cung, và lắm khi cung còn nhanh nhảu đi tắt đón đầu để kiếm chuyện sinh sự cho sự sinh, bịa cứ như thật, nghe nói chỗ này chỗ kia bị trấn yểm nên phải mua vật phẩm về trừ tà. Dối trá với người dần quen thành ra dối lừa luôn chính mình, khiến phong thủy không còn là chuyện của cá nhân nữa, mà trở thành hiện tượng xã hội mang đậm màu sắc tâm lý đám đông.

Hết nghe mệnh phụ sồn sồn khua mép về mấy con số thần bí có thể chuyển hóa năng lượng vũ trụ, lại gặp vẻ thơ ngây của chân dài sám hối luôn miệng khoe khoang xây nhà nhờ coi thầy nên êm ấm hạnh phúc. Trọng trách kiến tạo không gian chỉ toàn sặc mùi may rủi và “mạnh vì gạo bạo vì tiền”. Tất cả đem lại hệ quả là những ngôi nhà có gia chủ quá mê mệt phong thủy luôn trở thành chỗ tập hợp của pha tạp đủ kiểu bài trí, xem nhẹ giải pháp thiết kế, đặt nặng yếu tố thờ cúng và trưng bày các “vật phẩm kích tài rước lộc” rải khắp nhà theo kiểu không bổ ngang thì cũng bổ dọc!

Nhưng nhà chuyên môn thì bổ ngửa…

Bởi thông tin về phong thủy hiện nay quả là khó phân biệt ranh giới giữa nghiên cứu nghiêm túc, thận trọng với thuần túy dịch vụ tâm linh. Đa số thông tin đều nhập nhằng theo kiểu “có kiêng có lành”, tham khảo cho biết, giúp tâm lý mọi người khi xây nhà, sửa nhà chấp nhận các giải pháp trung dung sao cho được các bên vui vẻ chấp nhận. Nhưng khi bị nhiễu thông tin quá mức thì thành bệnh tưởng tượng, nhìn vào đâu cũng ám ảnh nguy khốn, rồi khăng khăng quy kết mọi thứ tại phong thủy gây ra. Nhà làm chưa xong mà ai cũng phờ phạc bạc đầu, lòng thì canh cánh nỗi niềm âu lo, miệng bật ra câu nói thường trực “thôi thì không tin cũng phải tin”.

Nhiều trang mạng về phong thủy luôn thòng sẵn một câu “Thông tin chỉ mang tính tham khảo” để rào đón cho những chỉ định phong thủy mà thực chất chỉ là góp nhặt các mảnh rời rạc các sách vở đồn đại truyền khẩu khắp nơi, tiền hậu bất nhất, càng đọc càng rối.

Phong thủy trong làm nhà phải dựa trên nghệ thuật kiến tạo và kỹ thuật xây dựng, chứ không phải các chỉ định mê tín vu vơ.

Lịch sử văn hóa Việt chỉ ra: Bản chất kiến thức phong thủy được cha ông ta ứng dụng rất đa dạng, từ y học đến quân sự, từ xây cất sang trạch cát (chọn điều tốt, tránh điều xấu) với lẽ đơn giản nhất mà cũng thâm thúy nhất, đó là con người cần sống sao cho thuận theo tự nhiên, cư xử tôn trọng các mối quan hệ. Việc cho rằng do yếu tố phong thủy không tốt, hoặc lo lắng vì nhà hàng xóm này kia kia nọ với nhà mình… đều cần xem lại về nhận thức, nhìn nhận toàn diện và duy vật các vấn đề trong và ngoài nhà của chính mính, chứ không đơn thuần ở giải pháp đối phó nặng về cảm tính hay đổ thừa hoàn cảnh bên ngoài.

Văn hóa dân gian cũng truyền lại kinh nghiệm Nhất Mệnh - Nhì Vận - Tam Trạch - Tứ Đức - Ngũ Vi, trong đó Trạch (chọn lựa nhà đất, thời điểm xây dựng) đứng hàng thứ ba. Các yếu tố khác như Mệnh và Vận liên quan đến bản thân của người chủ (sức khỏe, tài chính, gia cảnh) tránh tình trạng làm nhà “cố quá thành ra… quá cố” như một vài trường hợp không biết tự lượng sức mình trước khi chọn đất cất nhà. Chính yếu tố về Đức (đạo đức, tư cách) và Vi (hành vi, ứng xử) của gia chủ, của cộng đồng luôn góp phần không nhỏ đến chuyện tốt - xấu của mỗi ngôi nhà, chứ không thể là giải pháp xây cất theo phong thủy hay không.

Dân gian Nam bộ có câu áp dụng vào mâm ngũ quả “cầu-dừa-đủ-xài” mỗi dịp xuân về như một tâm niệm sống giản dị, nhu hòa và biết điều. Biết mình biết người, đời sống hữu hạn, sao phải gượng ép cưỡng cầu, hơn thua với người khác, rước vào phiền muộn tị hiềm? Trước thì trách tiền nhân, xin người âm, đốt vàng mã vô lối. Sau thì tàn phá môi trường, đào bới cạn kiệt tài nguyên, để lại hậu quả nhãn tiền phô trương lãng phí, hục hặc hợm hĩnh đầy vô vọng trong mọi quan hệ xã hội.

Biết đủ để thấy đầy, biết an để hưởng lành là điều không dễ biết, dễ làm. Một nền văn hóa Việt đã có truyền thống nhu hòa với bề dày 4.000 năm, đâu dễ để những cung cách mê tín, dị biệt, ngoại lai xâm lấn, xói mòn? Cha ông ta khi khuyên “nhất cận thị, nhị cận lân - chị em xa không bằng láng giềng gần” chính là đặt niềm tin ở những hành xử hợp lẽ văn hóa, đúng người, đúng chỗ, đúng thời điểm, chứ không phải lượm lặt vài ba mưu mẹo lặt vặt kiểu mặc đồ vest và cách cầm dao nĩa bên xứ người mang về hù dọa dân cầm đũa xứ lúa nước Đông Nam Á!

Cái Đức, cái Vi của một cư dân biết điều trong một cộng đồng biết điều luôn khác rất xa với điệu bộ ra vẻ của trọc phú nông cạn. Khi đó, phong thủy hay giải pháp kiến trúc nào nếu được cân nhắc một cách toàn diện và hệ thống sẽ giải quyết căn cơ các vấn đề về không gian, môi trường và thái độ sống. Người viết mong mỏi rằng, những gia chủ có “khát vọng đổi đời nhờ phong thủy” cần tìm thấy cách thức có được chữ An trong nơi cư ngụ ngay ở trong tâm, tại nơi mình sống, vào lúc này, và khởi đầu vẫn luôn là từ nhận thức, đến kiến thức, để rồi tỉnh thức, an lành.

Bài: KTS Hà Anh Tuấn - Ảnh: Khánh Phương