Trung Quốc lần đầu có Bộ trưởng Quốc phòng đến từ Hải quân

Trung Quốc vừa bổ nhiệm cựu tư lệnh Hải quân hàng đầu của nước này làm Bộ trưởng Quốc phòng mới, 2 tháng sau khi ông Lý Thượng Phúc (Li Shangfu) bị bãi nhiệm khỏi vị trí này.

Tướng Đổng Quân (Dong Jun), 62 tuổi, cựu chỉ huy Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA), sẽ đảm nhận vai trò mới, theo quyết định của Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc (NPC, tức Quốc hội) Trung Quốc tại phiên họp kết thúc vào ngày 29/12.

Việc miễn nhiệm ông Lý Thượng Phúc đã được xác nhận tại một cuộc họp tương tự vào tháng 10/2023. Ông Lý đã không xuất hiện trước công chúng từ hồi cuối tháng 8/2023 và không có lý do nào được đưa ra cho việc bãi nhiệm ông khỏi chức Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc.

Ông Lý là Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc đầu tiên bị Mỹ đưa vào danh sách trừng phạt từ năm 2018 dưới thời ông Donald Trump vì mua máy bay chiến đấu và thiết bị từ Tập đoàn xuất khẩu vũ khí quốc doanh Nga Rosoboronexport.

Ông Đổng, người không nằm trong danh sách trừng phạt nào của Mỹ, là Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên của Trung Quốc đến từ Hải quân. Ông đã phục vụ trong tất cả các đơn vị lớn của Hải quân PLA trước khi trở thành chỉ huy hàng đầu của Hải quân Trung Quốc vào năm 2021, bao gồm Hạm đội Bắc Hải – đơn vị thường xuyên tham gia các cuộc tập trận chung với Hải quân Nga, Hạm đội Đông Hải, cũng như Quân khu miền Nam.

Theo truyền thông nhà nước, ông Đổng đã chỉ huy cuộc tập trận hải quân chung của Trung Quốc với Nga vào năm 2016 khi ông còn là Phó Tham mưu trưởng Hải quân. Vị tướng này cũng chỉ huy cuộc tập trận chung của Trung Quốc với Pakistan vào năm 2020 khi còn là Phó Tư lệnh Bộ Tư lệnh Quân khu miền Nam.

Tướng Đồng Quân (trái) được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc thay ông Lý Thượng Phúc. Ảnh: Channel News Asia

Hải quân Trung Quốc đã đóng một vai trò quan trọng khi PLA mở rộng phạm vi ngoại giao trong những năm gần đây. Việc bổ nhiệm ông Đổng diễn ra chỉ vài ngày sau khi Bắc Kinh bổ nhiệm chỉ huy tàu ngầm Hồ Trung Minh (Hu Zhongming) làm tư lệnh mới của Hải quân PLA.

Việc bổ nhiệm ông Đổng cũng diễn ra khi Mỹ và Trung Quốc đang thực hiện các bước để nối lại liên lạc quân sự cấp cao. Các cuộc đàm phán đó đã bị thu hẹp lại đáng kể sau khi Chủ tịch Hạ viện Mỹ lúc đó là bà Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan vào tháng 8/2022.

Lớp băng đã bị phá vỡ vào tuần trước khi Tướng Charles “CQ” Brown, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, điện đàm với người đồng cấp Trung Quốc, Tướng Lưu Chấn Lập (Liu Zhenli).

Đây là mức liên lạc cao nhất giữa quân đội của 2 siêu cường trong hơn 1 năm và được Bộ Quốc phòng Trung Quốc mô tả là mang lại kết quả “tích cực và mang tính xây dựng”.

Bộ trưởng Quốc phòng hai nước đã không có cuộc tiếp xúc hay điện đàm nào kể từ tháng 11/2022, bất chấp Lầu Năm Góc đã nhiều lần yêu cầu.

Căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington ngày càng gia tăng ở Biển Đông và eo biển Đài Loan trong bối cảnh thiếu đường dây liên lạc đáng tin cậy, làm tăng nguy cơ hiểu lầm hoặc tình hình leo thang.

Là một phần trong nỗ lực xoa dịu những căng thẳng đó, Trung Quốc và Mỹ đã đồng ý vào tháng 11/2023 về khôi phục các kênh liên lạc quân sự. Một quan chức quân sự cấp cao của Mỹ, người đã thông báo với các phóng viên với điều kiện giấu tên, cho biết các cuộc đàm phán như vậy sẽ tiếp tục vào tháng 1/2024.

Minh Đức (Theo SCMP, Bloomberg)