Trùm băng đảng khiến Thủ tướng Haiti chưa thể về nước là ai?

Jimmy Cherizier (giữa), thủ lĩnh băng G9 (ảnh: Guardian)

Jimmy Cherizier – trùm băng đảng tội phạm G9 an Fami (Gia đình G9) ở Haiti – đang là tâm điểm chú ý sau khi tuyên chiến với chính phủ của Thủ tướng Haiti Ariel Henry.

Ở thủ đô Port-au-Prince (Haiti), người của Cherizier vẫn đang đụng độ với cảnh sát và có phần lấn lướt. Trong khi đó, Thủ tướng Henry chưa thể về nước.

“Tôi thích Martin Luther King. Nhưng ông ấy không thích chiến đấu bằng súng, còn tôi thì chiến đấu bằng súng”, Cherizier nói trong cuộc phỏng vấn của New Yorker (báo Mỹ) hồi năm ngoái, đề cập tới tên nhà hoạt động nhân quyền người Mỹ gốc Phi.

Trong vòng 5 năm trở lại đây, Cherizier chào đón hàng loạt phóng viên nước ngoài tới phỏng vấn, như một cách “quảng cáo” cho băng G9 do ông ta lãnh đạo.

“Tôi không phải một tên cướp. Tôi không liên quan gì tới các vụ bắt cóc. Tôi cũng không phải tội phạm hiếp dâm. Tôi đang đấu tranh cho xã hội”, Cherizier nói trong một cuộc phỏng vấn với báo giới Mỹ.

Cherizier tuyên bố “chiến đấu thay cho những người yếu thế ở Haiti”.

Nhưng quá khứ của Cherizier không cho thấy điều đó.

Sinh năm 1976 trong một gia đình có 8 anh chị em, Cherizier mồ côi cha khi mới 5 tuổi. Gia đình Cherizier sống trong khu ổ chuột gần thành phố Port-au-Prince. Để mưu sinh, Cherizier hàng ngày cùng mẹ bán gà rán trên đường phố.

Cherizier và “đàn em” cầm súng đi trên phố (ảnh: Guardian)

Theo lời kể của Cherizier, nghề nghiệp của mẹ đã mang lại cho trùm băng đảng này biệt danh “Thịt nướng”. Tuy nhiên, nhiều nhân chứng cho hay, Cherizier có thói quen thiêu sống người và thiêu xác nạn nhân.

Trước khi trở thành trùm băng đảng, Cherizier từng có thời gian là sĩ quan cảnh sát Haiti.

Tháng 11/2017, Cherizier chỉ huy một chiến dịch truy quét tội phạm băng đảng. Vụ việc khiến 14 người bị hành quyết không qua xét xử.

Năm 2018, Cherizier bị cáo buộc chỉ huy vụ thảm sát ở La Saline (quận thuộc Hati). Vụ việc khiến 71 người thiệt mạng, 7 phụ nữ bị hãm hiếp và hơn 400 ngôi nhà bị đốt cháy.

Một số nhân chứng cho hay, có người bị Cherizier thiêu sống trong vụ thảm sát ở La Saline.

Cùng năm 2018, Cherizier bị đuổi khỏi lực lượng cảnh sát Haiti.

“Tôi không bao giờ thảm sát những người cùng giai tầng xã hội. Tôi chào đời gần La Saline. Tôi sống trong khu ổ chuột. Tôi hiểu cuộc sống của người nghèo là như thế nào”, Cherizier nói trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 6/2019.

Từ năm 2019 đến 2020, Cherizier hợp nhất 9 băng đảng lớn ở Port-au-Prince và thành lập băng G9.

Theo Guardian, Port-au-Prince có khoảng 30 băng tội phạm, trong đó G9 là khét tiếng nhất. Băng G9 có khoảng 1.000 thành viên. Nắm quyền kiểm soát nhiều khu ổ chuột ở Haiti, Cherizier có thể bổ sung thành viên cho G9 bất cứ khi nào.

Theo tờ báo Anh, Cherizier kiểm soát các khu ổ chuột và những con đường lớn nhất ở Port-au-Prince. Cherizier có thể buộc các trường học, bệnh viện đóng cửa, ngắt nguồn cung điện, xăng dầu và khiến Haiti rơi vào hỗn loạn.

Tháng 10/2023, Cherizier bị Liên hợp quốc trừng phạt. Lệnh trừng phạt bao gồm lệnh cấm xuất cảnh khỏi Haiti, đóng băng tài sản và cấm vận vũ khí.

Một số nguồn tin cho hay, cựu Tổng thống Haiti Jovenel Moise – người bị ám sát vào năm 2021 – từng “chống lưng” cho Cherizier, giúp tay trùm này thâu tóm các băng tội phạm và trở nên bất trị như hiện tại. Đổi lại, Cherizier giúp ông Moise đối phó với các đối thủ chính trị.

“Cherizier có tham vọng chính trị. Ông ta tự coi mình là nhà người đấu tranh chống lại nạn tham nhũng và thế lực của tài phiệt. Nhưng đừng nhầm lẫn, ông ta là trùm tội phạm khét tiếng”, Stuart Ramsay – phóng viên của Sky News (báo Anh) – bình luận về Cherizier sau cuộc gặp gỡ hồi năm 2023.

Judes Jonathas – chuyên gia tư vấn chính trị ở Port-au-Prince – cho hay, trong bối cảnh Thủ tướng Henry chưa thể về nước, Cherizier là “người quyền lực nhất Haiti”.

Vương Nam – Guardian