Tràn lan cà phê trộn nước mắm, hóa chất cấm

2 năm gần đây, cơ quan quản lý liên tục phát hiện nhiều cơ sở sản xuất không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Ảnh: Kh.Uyên.

Tại buổi tọa đàm "Cà phê bẩn - thực trạng và giải pháp" được tổ chức ngày 20/7, ông Đinh Văn Mạnh, Phó đội trưởng Phòng 7, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (Bộ Công an) cho biết, tình trạng cà phê trộn hỗn hợp, đậu nành, nước nắm, hóa chất... đang ngày càng báo động. Từ 2012 đến nay, Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường phía Nam đã tiến hành nhiều đợt kiểm tra và xử lý hơn 20 doanh nghiệp, thu hàng trăm tấn cà phê và phạt hàng tỷ đồng.

Qua quá trình phát hiện và thu giữ, Cục phát hiện có 4 hành vi cơ bản. Thứ nhất là cơ sở sản xuất pha trộn ngũ cốc, nước mắm, bắp, đậu nành với cà phê để giảm chi phí và tăng lợi nhuận. Trong đó, đa phần trên bao bì không ghi thành phần cấu thành.

Thứ 2, nhiều nơi sản xuất sử dụng 100% đậu nành mà không có hạt cà phê nào. Tiếp đó, có đơn vị ngoài trộn đậu nành còn sử dụng đường hóa học, rồi tạo độ đặc, sánh từ thuốc ký ninh. Đa phần các loại hóa chất và thuốc ký ninh này là những sản phẩm không rõ nguồn gốc và đóng trong các bình được người sản xuất mua ở chợ Kim Biên.

Cuối cùng, để tránh “tai mắt” của cơ quan quản lý và người tiêu dùng, đa số các cơ sở sản xuất “đóng quân” tại nơi vắng vẻ, ít người để ý. Nhà xưởng của họ khá manh mún, đa phần sản xuất thủ công với các dụng cụ cuốc, xẻng, công cụ rang xay thô sơ kém vệ sinh, nguy cơ gây mất an toàn thực phẩm rất cao. Khi bị bắt, hầu hết nhà sản xuất khai những sản phẩm này đa phần tiêu thụ ở thị trường miền Tây, Campuchia, cà phê cóc, vỉa hè...

Sau 3 đợt khảo sát từ tháng 4 đến đầu tháng 7/2016 trên các mẫu cà phê bột và cà phê nước tại Hà Nội, TP. HCM, Bình Dương, Sóc Trăng và Lâm Đồng, Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) cho biết, tổng cộng có tới 9 mẫu cà phê hoàn toàn không phát hiện hàm lượng caffeine.

Riêng trong tháng 6 đến tháng 7, hội này cũng tổ chức khảo sát 253 mẫu cà phê cho kết quả 30,04% có hàm lượng caffeine rất thấp (dưới 1g trên lít), trong đó có 5 mẫu hoàn toàn không chứa caffeine. Các mẫu này đều được tìm thấy từ các điểm bán quen thuộc hằng ngày là các quán cà phê vỉa hè, quán cóc và cà phê bệt. Đáng chú ý, thực trạng khảo sát số lượng có kết quả caffein không có và rất nhỏ trên tổng các quán cà phê xe đẩy, căng tin bệnh viện, vỉa hè, lên tới gần một nửa (47,54%).

Trước đó, tháng 5/2016 một khảo sát nhanh khác trên 25 mẫu nước cà phê tại TP. HCM và Bình Dương cũng phát hiện 2 mẫu hoàn toàn không có caffeine.

Ngày 25/6/2016, Trung tâm Phân tích và Chứng nhận chất lượng (Sở Khoa học và Công nghệ Lâm Đồng) công bố có 2 mẫu không có hàm lượng caffeine trong 100 mẫu cà phê bột tại các cơ sở sản xuất cà phê trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng. 28/100 mẫu có hàm lượng caffeine dưới 1,0% (không đạt yêu cầu).

Thực trạng trên cho thấy, nhiều nhà kinh doanh đang "bịt mắt" người tiêu dùng, cung cấp những ly cà phê kém chất lượng, thậm chí không phải là cà phê. Đáng báo động hơn, theo PGS TS Nguyễn Duy Thịnh - nguyên Trưởng khoa Công nghệ thực phẩm Đại học Bách khoa Hà Nội, nhiều cơ sở sản xuất sử dụng nguyên liệu không rõ nguồn gốc. Trong đó, đối với các nguyên liệu phối trộn với cà phê như bắp, đậu nành, đậu tương nếu đảm bảo vệ sinh sẽ rất an toàn, nhưng nếu là những nguyên liệu bị ẩm mốc, sản phẩm biến đổi gene thì rất độc hại và nguy cơ gây ung thư khá cao. Do vậy ông Thịnh đề nghị các cơ quan chức năng khi quản lý thì cần quản lý từ khâu đầu nguồn. Còn với doanh nghiệp, cần minh bạch thông tin thành phần cấu tạo nên sản phẩm cà phê trên bao bì để người tiêu dùng biết.

Về phía Vinastas, cơ quan này đề nghị cơ quan quản lý cần tăng cường hơn nữa các biện pháp quản lý, sớm bổ sung, hoàn thiện và ban hành các văn bản quy định tiêu chuẩn cà phê, thanh tra kiểm tra thường xuyên. Còn người tiêu dùng, nên tẩy chay những sản phẩm không rõ nguồn gốc và kém chất lượng.

Tiếp thu phản ánh và đề xuất của các chuyên gia cũng như doanh nghiệp, ông Nguyễn Huy Quang - Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho hay, bộ sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát lại toàn bộ quy định pháp luật, bổ sung những quy định phù hợp với thực tiễn để sớm hoàn thiện bộ quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho cà phê. Đồng thời, bộ sẽ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Công Thương và các sở ban ngành lập một đội thanh tra chuyên ngành để phát hiện và xử lý nghiêm những cơ sở làm ăn gian dối.

Ông Quang cũng cho biết thêm, mặc dù chưa có bộ quy chuẩn chung nhưng việc quản lý chất lượng cà phê nói chung và nước cà phê pha uống ngay đều phải tuân thủ 3 luật chính. Đó là Luật tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, Luật chất lượng sản phẩm hàng hóa và Luật an toàn thực phẩm. Tại thông tư liên tịch số 13/2014 thì việc quản lý chất lượng cà phê giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.

Theo VnExpress