Tội phạm tiền số kiếm 14 tỷ USD trong năm 2021

Tổn thất do tội phạm liên quan đến tiền số trong năm 2021 đã tăng 79% so với cùng kỳ năm trước, lên mức kỷ lục 14 tỷ USD, do hành vi trộm cắp và lừa đảo tăng đột biến. Trong đó, lừa đảo là hình thức phổ biến nhất, sau đó đến trộm cắp và hầu hết xảy ra thông qua việc hack các doanh nghiệp tiền số.

Giới lừa đảo tiền số kiếm kỷ lục 14 tỷ USD trong năm 2021. Ảnh: Getty Images.

“DeFi là một trong những lĩnh vực thú vị nhất của hệ sinh thái tiền số, đem đến nhiều cơ hội lớn cho các doanh nghiệp cũng như người dùng”, Chainalysis đánh giá trong báo cáo thường niên về tội phạm tiền ảo.

Theo hãng Chainalysis, tài chính phi tập trung (DeFi) là môi trường quan trọng của hai hình thức này. Tuy nhiên, trong một cảnh báo khác, hãng cho rằng DeFi có nhiều tiềm ẩn rủi ro các hành vi tội phạm.

“Tuy nhiên, DeFi khó có thể phát huy hết tiềm năng, nếu chính sự phân quyền giúp nó trở nên năng động hơn thì chính điều này cũng cho phép tội phạm lừa đảo và trộm cắp xuất hiện tràn lan”, trích báo cáo của Chainalysis.

DeFi là một lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng của thị trường tiền số, với mục đích loại bỏ bên trung gian như ngân hàng, khỏi các giao dịch tài chính truyền thống như vay vốn.

Khi DeFi xuất hiện, các ngân hàng và luật sư sẽ được thay thế bằng một đoạn mã có thể lập trình, hay còn được gọi là hợp đồng thông minh (smart contract). Hợp đồng này sẽ được viết trên một blockchain công khai, như ethereum hoặc solana và được thực thi khi các điều khoản nhất định phù hợp, do đó không cần đến bên trung gian.

Theo số liệu thống kê của Chainalysis, khối lượng giao dịch DeFi tăng 912% trong năm 2021. Lợi nhuận ấn tượng từ các token phi tập trung như shiba inu cũng thúc đẩy một cơn sốt tìm kiến lợi nhuận từ các token DeFi. Tuy nhiên, có rất nhiều cảnh báo đề cập đến giao dịch trong hệ sinh thái non trẻ này.

Kim Grauer, Trưởng nhóm nghiên cứu của Chainalysis, cho biết một vấn đề của DeFi là rất nhiều giao thức mới đang được tung ra có các lỗ hổng mã hóa mà tin tặc có thể khai thác. 21% các vụ đột nhập năm 2021 đã tận dụng lỗ hổng mã hóa này.

Ông Grauer chia sẻ thêm rằng, dù có các bên thứ ba thực hiện kiểm tra mã hóa và chỉ định công khai các giao thức nào là an toàn, nhiều người dùng vẫn chọn các nền tảng rủi ro, bỏ qua các bước kiểm soát này vì muốn nhận được lợi nhuận lớn hơn.

Tội phạm trộm cắp tiền số đã tăng 516% kể từ năm 2020, lên tới 3,2 tỷ USD. Trong đó, số tiền bị đánh cắp được lấy từ các giao thức DeFi. Trong khi đó, thiệt hại do lừa đảo tăng 82%, lên 7,8 tỷ USD.

Hơn 2,8 tỷ USD trong số này đến từ một hành vi lừa đảo tương đối mới nhưng lại rất phổ biến, được biết đến với tên gọi “rug pull”. Khái niệm này dành cho những người phát triển dự án tiền số ôm tiền của các nhà đầu tư sau đó bỏ trốn.

“Với sự tiện ích của DeFi, nhiều người cảm thấy hài lòng với việc sử dụng các nền tảng kém an toàn do lo sợ bỏ lỡ lợi nhuận tiềm năng”, Grauer giải thích.

Tội phạm liên quan đến tiền ảo có thể đang ở mức cao nhất mọi thời đại. Song các nhà nghiên cứu tiền số cho rằng sự phát triển của tiền số hợp pháp vượt xa tốc độ tăng trưởng của tội phạm. Các giao dịch tiền số bất hợp pháp trong năm ngoái ở mức thấp, chỉ chiếm 0,15% trong số 15.800 tỷ USD tổng khối lượng giao dịch tiền số.

Các nhà nghiên cứu cho rằng việc này là nhờ các công cụ thực thi pháp luật dần được cải thiện, cũng như tính minh bạch của các công nghệ blockchain. Khác với tiền mặt và các tài sản có giá trị truyền thống khác, mọi giao dịch tiền số đều được ghi lại công khai bằng các công cụ phù hợp.

Trong tháng 11, cơ quan điều tra hình sự IRS cho biết đã tịch thu được hơn 3,5 tỷ USD tiền điện tử trong năm 2021, chiếm 93% trên tổng số tiền tịch thu trong năm qua.

Ông Grauer cho rằng phương thức này giúp các nhà quản lý biết được số lượng hoạt động tiền số liên quan đến tội phạm. “Các nhà chức trách đã rất thành công trong việc tận dụng tính minh bạch của các blockchain để điều tra và ngăn chặn những hoạt động bất hợp pháp”, ông đánh giá.

Hương Vũ (Theo CNBC)