Tình hình Ukraine: Nga vừa tiến vừa giành thêm lợi ích chiến thuật

Đã gần 800 ngày kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát hôm 24/2/2022. Viện Hudson (Hudson Institute) vừa có bài đánh giá tình hình trên thực địa cũng như những tiến bộ mà 2 bên đạt được những ngày gần đây.

Bài viết của tổ chức nghiên cứu chính sách phi đảng phái có trụ sở tại Washington DC (Mỹ) được đăng tải trên Tạp chí Eurasia Review hôm 3/5.

Đánh giá chiến trường

Tuần trước, lợi thế pháo binh ngày càng mở rộng của Moscow và những nỗ lực huy động yếu ớt của Kiev đã cho phép các lực lượng Nga đạt được những tiến bộ đáng kể trên chiến trường và đạt được những lợi ích chiến thuật trên nhiều mặt trận. Trong khi đó, các cuộc không kích và tấn công tên lửa vẫn tiếp diễn ở Ukraine.

Các lực lượng Nga và Ukraine đã đụng độ dữ dội, giao tranh theo vị trí ở miền Nam và miền Đông. Hình ảnh vệ tinh và tình báo nguồn mở cho thấy trận chiến khốc liệt nhất ở miền Đông xảy ra xung quanh Bakhmut, Spirne, Avdiivka và Chasiv Yar, trong đó Chasiv Yar vẫn là nơi chịu áp lực mạnh mẽ nhất.

Ở miền Nam, Nga tiếp tục tập trung vào việc triệt phá các vị trí của Ukraine trong khu vực Robotyne – thành tựu đáng kể nhất của Kiev từ cuộc phản công mùa hè năm ngoái, và Krynky – đầu cầu đổ bộ của Ukraine ở tả ngạn (bờ trái) sông Dnipro.

Binh sĩ Ukraine bên một chiếc xe chiến đấu bộ binh Marder gần tiền tuyến ở Donetsk, ngày 29/4/2024. Ảnh: CNN

Các thông số hiện có cũng cho thấy Nga đang tăng cường tập trung quân một cách bất thường ở vùng Donetsk. Trong khi đó, các đơn vị kỹ thuật của Nga đang nỗ lực kết nối các chiến hào hiện có với các công sự mới kéo dài đến vùng Belgorod ở phía Đông và vùng Zaporizhzhia ở phía Nam.

Nga đã kết hợp các cuộc tấn công trên bộ với các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) và tên lửa nhằm vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine. Tuần này, Không quân Ukraine báo cáo tỉ lệ đánh chặn các tên lửa này là khoảng 60%. Trong khi đó, Bộ Năng lượng Ukraine tiết lộ rằng các cuộc tấn công của Nga đã gây thiệt hại đáng kể cho các cơ sở vật chất ở miền Nam và miền Tây Ukraine, bao gồm ở Dnipropetrovsk, Ivano-Frankivsk và Lviv.

Kiev cũng tiếp tục tiến hành các biện pháp phản công nhằm vào các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga. Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) cho biết, các lực lượng của Kiev đã tấn công 2 nhà máy lọc dầu và 1 căn cứ không quân quan trọng của Nga ở vùng Krasnodar. Bằng chứng trực quan từ hiện trường cho thấy những cuộc tấn công này đã gây ra thiệt hại đáng kể cho một nhà kho mà Nga sử dụng để chứa bom dẫn đường UMPK.

UMPK là một bộ dẫn đường được trang bị trên cánh để biến đạn dược thông thường thành bom thông minh dẫn đường. Sự đổi mới này biến các loại vũ khí truyền thống, chẳng hạn như FAB-500 và FAB-1500, thành những khí tài nguy hiểm hơn và cho phép máy bay ném bom phóng đạn từ khoảng cách an toàn hơn.

ATACMS và Taurus đều cần thiết

Mỹ đang gửi cho Ukraine đợt viện trợ quân sự đầu tiên của năm nay, trị giá 1 tỷ USD, bao gồm các máy bay đánh chặn phòng không, xe bọc thép, vũ khí chống tăng, đạn chùm và các loại đạn pháo khác. Điều này cho thấy rằng “viện binh” đang đến gần với Kiev và rằng Washington có thể đã nhận thức được khả năng chiến thắng đang gia tăng của Nga ở Ukraine.

Giới truyền thông vừa khám phá ra một giao dịch quan trọng đã không được báo cáo trong hơn một tháng. Cụ thể, hồi tháng 3, Mỹ được cho là đã cung cấp thêm cho Kiev tên lửa tầm xa ATACMS (Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân), bao gồm cả biến thể có tầm bắn xa hơn, lên tới gần 200 dặm (322 km).

Washington đã tài trợ cho hoạt động chuyển giao bí mật này bằng tiền tiết kiệm từ các hợp đồng vũ khí khác, ngụy trang nó trong một gói viện trợ trị giá 300 triệu USD khác và chuyển giao tên lửa trước khi Quốc hội Mỹ thông qua gói viện trợ bổ sung trị giá 61 tỷ USD gần đây. Các nguồn tin của Nga khẳng định Ukraine đã sử dụng ATACMS để tấn công Crimea.

Các tòa nhà bị phá hủy ở Ocheretyne, gần Avdiivka, vùng Donetsk, khi xung đột Nga-Ukraine vẫn tiếp diễn, tháng 4/2024. Ảnh: Getty Images

ATACMS ưu tiên tấn công vào hậu tuyến của đối phương nơi đặt các tài sản tối quan trọng và tăng cường khả năng chiến đấu sâu. Nhiều biến thể đã được phát triển trong nhiều thập kỷ qua, kể từ khi ATACMS ra mắt chiến đấu trong chiến dịch Bão táp Sa mạc vào đầu những năm 1990. Loại vũ khí này rất cần thiết cho Ukraine trong cuộc chiến với Nga, nhưng chưa đủ.

Kiev vẫn thiếu loại vũ khí phù hợp nhất để nhắm vào các mục tiêu chiến lược như Cầu Kerch nối Bán đảo Crimea với đất liền Nga: Tên lửa Taurus của Đức.

Tên lửa hành trình Taurus, khai hỏa từ máy bay chiến đấu, có chiều dài và trọng lượng gần bằng tên lửa Storm Shadow của Anh và Scalp-EG của Pháp. Điều thực sự làm nên sự khác biệt cho tên lửa Đức là hệ thống đầu đạn thông minh Mephisto.

Không giống như các đầu đạn truyền thống phát nổ sau một thời gian định sẵn, Mephisto có thể xuyên qua nhiều lớp vật liệu, và ngòi nổ kích hoạt đầu đạn có thể được lập trình để nổ ở vị trí tối ưu, đảm bảo gây thiệt hại tối đa cho các công trình như cầu và hầm trú ẩn.

Berlin cho đến nay vẫn từ chối cung cấp tên lửa Taurus cho Kiev. Thủ tướng Đức Olaf Scholz lập luận rằng quân đội nước ông sẽ phải được gửi tới Ukraine để lập trình tên lửa, từ đó làm tăng nguy cơ kéo nước này sâu hơn vào cuộc xung đột với Moscow.

Trận Ocheretyne ác liệt

Trong những ngày gần đây, các lực lượng Nga tập trung tấn công áp đảo vào Ocheretyne, một thị trấn nông thôn nhỏ ở vùng Donetsk thuộc tiền tuyến Donbass.

Kể từ giai đoạn đầu của cuộc xung đột, Lữ đoàn cơ giới số 47 của Ukraine đã đảm nhận vai trò thiết yếu trong các nỗ lực chiến đấu phòng thủ của đất nước. Kiev đã ủy thác cho lữ đoàn này nhiệm vụ xoay chuyển tình thế trong những trận chiến khốc liệt nhất, bao gồm cả cuộc chiến kéo dài giành thị trấn tiền tuyến Avdiivka, cuối cùng kết thúc bằng việc Ukraine rút toàn bộ quân khỏi cứ điểm này.

Người dân xem xe tăng M12A1 Abrams của Mỹ bị Nga thu giữ ở Ukraine, được trưng bày ở Đồi Poklonnaya, phía Tây Moscow, ngày 1/5/2024. Ảnh: Getty Images

Các binh sĩ của Lữ đoàn cơ giới số 47 hiện đang được giao nhiệm vụ trấn giữ phòng tuyến ở Ocheretyne, cùng với các tiểu đoàn riêng lẻ của các lữ đoàn khác. Nhưng các đơn vị này phải đang đối mặt với tổn thất ngày càng tăng.

Trong một đợt luân chuyển gần đây mà một số nhà phân tích cho rằng có nhiều thiếu sót, Quân đội Ukraine đã không bố trí hợp lý tiền tuyến, để lại một lỗ hổng nghiêm trọng mà các đội hình chiến đấu của Nga – đặc biệt là Lữ đoàn súng trường cơ giới số 30 của Moscow – đã nhanh chóng khai thác.

Thông tin tình báo nguồn mở cho thấy rằng Lữ đoàn cơ giới số 47 của Ukraine có thể sắp kiệt sức, mở đường cho một trong những chiến thắng nhanh nhất của Nga trong nhiều tháng. Những nỗ lực của Lữ đoàn cơ giới số 115 của Ukraine nhằm giải vây cho Lữ đoàn 47 vẫn chưa thành công trước sự tấn công áp đảo của Nga.

Minh Đức (Theo Eurasia Review, Financial Times)