Tiến tới sản xuất sạch hơn để giảm ô nhiễm tại làng nghề

Đây là khẳng định của TS Nguyễn Như Chinh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam khi phát biểu khai mạc Hội thảo “Tư vấn nâng cao nhận thức tiết kiệm năng lượng, sản xuất sạch hơn tại các cơ sở công nghiệp nông thôn”. Hội thảo diễn ra sáng 25/8 tại Nam Định, do Cục Công Thương địa phương phối hợp với Hiệp hội Làng nghề Việt Nam và Sở Công Thương tỉnh Nam Định tổ chức.

TS Nguyễn Như Chinh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam (Ảnh: PV)

Cũng theo TS Nguyễn Như Chinh, đây cũng là một hướng đi rất cần thiết, nhằm tiến tới đạt được các mục tiêu của Chương trình “Bảo tồn và phát triển làng nghề Việt nam giai đoạn 2021 - 2030” mà Chính phủ đã phê duyệt. “Việc áp dụng sản xuất sạch hơn trong các làng nghề sẽ làm tăng lợi thế so sánh, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường, đặc biệt sẽ hạn chế mức độ gia tăng ô nhiễm do các hoạt động sản xuất gây ra, qua đó giảm mức phát sinh chất thải làm cho môi trường làng nghề”, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam Nguyễn Như Chinh nhấn mạnh.

Theo Hiệp hội Làng nghề Việt Nam và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tính đến cuối năm 2019, cả nước có trên 5.400 làng nghề và làng có nghề, trong đó có khoảng gần 2.000 làng nghề truyền thống với 115 nghề truyền thống đã được công nhận, thu hút khoảng 11 triệu lao động tham gia.

Quang cảnh Hội thảo (Ảnh: PV)

Thời gian qua, các cơ sở công nghiệp nông thôn tại làng nghề đã có những đóng góp quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, như thu hút nguồn lực trong dân, tạo ra nguồn sản phẩm phong phú và đa dạng phục vụ nhu cầu của xã hội và xuất khẩu; giải quyết lao động; nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống của người dân nông thôn; bảo tồn và phát huy được bản sắc văn hóa các vùng, miền; góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới và thực hiện chủ trương của Đảng về phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Tuy nhiên, theo ông Lại Đức Tuấn, Vụ Tiết kiệm năng lượng và phát triển bền vững, Bộ Công Thương, trong bối cảnh tại Việt Nam hiện nay, các nguồn thủy điện quy mô lớn và trung bình hầu như đã được khai thác hết, tiềm năng, trữ lượng dầu và khí đốt sẽ sớm suy giảm, năng lượng tái tạo chưa thể đáp ứng ngay với quy mô lớn, thì việc thúc đẩy các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là giải pháp có tính kinh tế cao, cần được ưu tiên, đẩy mạnh thực hiện trong tất cả các lĩnh vực, ngành nghề, trong đó có các cơ sở sản xuất công nghiệp nông thôn. Trong đó, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là chìa khóa cho bài toán phát triển bền vững của các cơ sở công nghiệp nông thôn trong các làng nghề Việt Nam.

GS.TS. Đặng Kim Chi, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (Ảnh: PV)

Thông qua áp dụng các công nghệ, thiết bị tiên tiến có hiệu suất sử dụng năng lượng cao, thân thiện với môi trường, các cơ sở sản xuất công nghiệp trong các làng nghề có thể sử dụng hiệu quả tài nguyên năng lượng trong hoạt động sản xuất, giảm mức tiêu hao năng lượng trên một đơn vị sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm, chuyển dịch thị trường sang phân khúc sản phẩm có chất lượng cao hơn, gia tăng tính cạnh tranh trên thị trường, đồng thời giảm các tác động có hại đối với môi trường. Đây là hướng phát triển bền vững cho các cơ sở sản xuất công nghiệp của Việt Nam trong tương lai.

Cũng tại Hội thảo, các đại biểu tham gia trình bày tham luận về các nội dung liên quan, hướng tới việc sản xuất sạch hơn và tiết kiệm năng lượng vào trong thực tế sản xuất. Theo các đại biểu, việc làm trên không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn nâng cao giá trị thương hiệu của sản phẩm, của doanh nghiệp trên thị trường trong nước và quốc tế, góp phần không nhỏ vào việc phát triển kinh tế tại các cơ sở công nghiệp nông thôn.

GS.TS. Đặng Kim Chi, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam chỉ rõ, môi trường làng nghề chỉ thực sự được cải thiện khi cộng đồng dân cư trong làng nghề nhận thức được sự cần thiết và với vị trí trách nhiệm của mình dù là chủ cơ sở sản xuất, các cán bộ quản lý chính quyền địa phương hay bà con dân cư sinh sống tại làng nghề đều có các hành động cụ thể, tích cực, góp phần từng bước ngăn ngừa và giảm thiểu chất thải trong quá trình sản xuất, áp dụng kĩ thuật; sản xuất sạch hơn, đưa làng nghề Việt Nam phát triển bền vững.

Bà Hà Thị Vinh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội (Ảnh: PV)

Đồng quan điểm trên, bà Hà Thị Vinh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và Làng nghề Hà Nội bổ sung thêm minh chứng rõ nét từ chuyển mình của làng gốm Bát Tràng, Hà Nội từ làng nghề khói bụi tới làng nghề xanh sản xuất thân thiện với môi trường qua một giai đoạn quyết liệt thực hiện chuyển đổi thiết bị “lò nung gốm” từ cổ truyền sang hiện đại. Bà Vinh khuyến nghị, trong thời gian tới, có thể khuyến khích áp dụng điện mặt trời cho việc sấy, phục vụ những lò điện cho những sản phẩm có nhiệt độ dưới 1.200 độ C cũng là một điều kiện tốt cho làng nghề để góp phần thay thế năng lượng khí gas hóa lỏng góp phần giảm chi phí sản xuất và cải thiện môi trường làng nghề.

Có thể thấy, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả để đáp ứng nhu cầu năng lượng của sản xuất là một trong những giải pháp có lợi nhất giúp đối phó với việc tăng giá và giảm chi phí cho cho doanh nghiệp, giảm ô nhiễm môi trường và chống biến đổi khí hậu. Đây cũng chính là chìa khóa cho bài toán phát triển bền vững của các cơ sở công nghiệp nông thôn trong các làng nghề Việt Nam./.

Lê Anh